Αγγλικός όρος

pneumonia

Ορισμός

Φλεγμονή των πνευμόνων, συνήθως λόγω λοίμωξης με βακτήρια, ιούς ή άλλους παθογόνους μικροοργανισμούς. Κλινικά, ο όρος πνευμονία χρησιμοποιείται για να υποδείξει ένα λοιμώδες νόσημα. Η πνευμονική λοίμωξη που οφείλεται σε άλλες αιτίες ονομάζεται γενικά πνευμονίτιδα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, κάθε χρόνο προσβάλλονται περίπου 4.500.000 άτομα από πνευμονία. Η νόσος αποτελεί την 6η κατά σειρά συχνότητας αιτία θανάτου στις Ηνωμένες Πολιτείες και είναι η πιο συχνή αιτία θανάτου λόγω λοίμωξης. Συναντάται συχνότερα σε εξασθενημένα άτομα, όπως αυτά με καρκίνο, καρδιοπάθεια ή πνευμονοπάθεια, ανοσοκατασταλμένα άτομα, άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, κίρρωση, υποσιτισμό και νεφρική ανεπάρκεια, ενώ λοιμοτοξικά παθογόνα μπορούν να προκαλέσουν επίσης πνευμονία ακόμα και σε υγιή άτομα. Το κάπνισμα, η γενική αναισθησία και η ενδοτραχειακή διασωλήνωση αυξάνουν το καθένα από την πλευρά τους τον κίνδυνο ανάπτυξης πνευμονίας, μέσω αναστολής της άμυνας των αεραγωγών, και βοηθώντας τα παθογόνα μικρόβια να φτάσουν στις κυψελίδες του πνεύμονα.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ: Οι πνευμονίες ταξινομούνται ανάλογα με την περιοχή και τον αιτιολογικό μικροοργανισμό. Η λοβώδης πνευμονία προσβάλλει κυρίως έναν μόνο λοβό, η βρογχοπνευμονία εμπλέκει μικρότερες πνευμονικές περιοχές σε διάφορους λοβούς, η διάμεση πνευμονία προσβάλει τους ιστούς που περιβάλλουν τις κυψελίδες και τους βρόγχους του πνεύμονα. Οι άτυπες πνευμονίες προσβάλλουν διάχυτα τον πνευμονικό ιστό, αντί για ανατομικούς λοβούς ή λοβίδια. Η επίκτητος από την κοινότητα πνευμονία είναι μια πνευμονική λοίμωξη που λαμβάνει χώρα σε εξωνοσοκομειακά άτομα, και περιλαμβάνει οργανισμούς, όπως ιούς, Streptococcus pneumophila, Klebsiella pneumoniae, Mycoplasma pneuomoniae, Legionella pneumophila, Chlamydia pneumoniae, είδη Moraxella ή Pneumocystis carinii. Η νοσοκομειακή πνευμονία αναπτύσσεται σε ασθενείς που νοσηλεύονται στο νοσοκομείο ή σε ένα άλλο νοσηλευτικό ίδρυμα. Αυτός ο τύπος προκαλείται πιθανότερα από gram-αρνητικά ραβδία ή από είδη σταφυλόκοκκων. Οι πνευμονίες από εισρόφηση προκαλούνται από την εισπνοή στοματοφαρυγγικών μικροοργανισμών και αφορούν συχνά αναερόβιους μικροοργανισμούς. Οι πνευμονίες σε ανοσοκατασταλμένους ασθενείς προκαλούνται μερικές φορές από Pneumocystis carinii ή από μύκητες, όπως ο Aspergillus ή η Candida. Μερικές μυκητιασικές πνευμονίες αναπτύσσονται σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές των Ηνωμένων Πολιτειών. Για παράδειγμα, η ιστοπλάσμωση είναι συχνή στο Οhio River Valley, και η κοκκιδιοειδομύκωση ανευρίσκεται στο San Joaquin River Valley ή στην Νότια Καλιφόρνια. Οι ιογενείς πνευμονίες μπορεί να προκληθούν μεταξύ άλλων από τον ιό της γρίπης, τον ιό της ανεμοβλογιάς-έρπητα ζωστήρα, από ερπητοϊούς ή αδενοϊούς.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ: Οι περισσότεροι ασθενείς με πνευμονία έχουν βήχα, έλλειψη αναπνοής, και πυρετό, αν και αυτά τα συμπτώματα δεν παρουσιάζονται σε παγκόσμια κλίμακα. Οι βακτηριακές πνευμονίες χαρακτηρίζονται από την αιφνίδια έναρξη, με υψηλό πυρετό, ρίγη, πλευριτικό άλγος, και κόπωση. Οι ασθενείς με άτυπες πνευμονίες εμφανίζουν συνήθως μικρότερες θερμοκρασίες και μη παραγωγικό βήχα, ενώ παρουσιάζουν λιγότερο την όψη πάσχοντος.

ΠΡΟΛΗΨΗ: Το εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου προλαμβάνει πολλές μορφές στρεπτοκοκκικής πνευμονίας. Μεταξύ άλλων, αυτό το εμβόλιο συστήνεται σε άτομα άνω των 65 ετών, σε άτομα με χρόνια αναπνευστική, καρδιακή ή νευρομυϊκή πάθηση και σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη ή νεφρική ανεπάρκεια.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ: Η θεραπεία βασίζεται στην κλινική εικόνα (π.χ. πνευμονία της κοινότητας ή νοσοκομειακή), στα αποτελέσματα από την χρώση Gram των πτυέλων, στην ακτινολογική εικόνα της πνευμονίας, στον βαθμό της αναπνευστικής βλάβης και στα αποτελέσματα των καλλιεργειών. Πολλοί ασθενείς που νοσηλεύονται με πνευμονία χρειάζονται συμπληρωματικό οξυγόνο και αναλγητικά. Τα αρχικά αντιβιοτικά σχήματα για την πνευμονία θα πρέπει να χορηγούνται χωρίς καθυστέρηση και να περιλαμβάνουν ισχυρά ευρέως φάσματος φάρμακα. Τα αντιβιοτικά που θα χρησιμοποιηθούν στην συνέχεια θα εξαρτηθούν από τα αποτελέσματα των καλλιεργειών που ελήφθησαν κατά την είσοδο του ασθενούς στο νοσοκομείο.

ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ: Ένα μεγάλο ποσοστό των ασθενών με πνευμονία δεν εισάγεται στο νοσοκομείο. Παρόλα αυτά, τα μεγαλύτερης ηλικίας άτομα, εκείνα με σοβαρά χρόνια νοσήματα και τα άτομα με οργανική δυσλειτουργία, φτωχή οξυγόνωση ή οξεία επιδείνωση, ενδέχεται να χρειαστούν νοσοκομειακή περίθαλψη, για να ελαττωθεί ο κίνδυνος θανάτου. Υποστηρικτική θεραπεία παρέχεται στον ασθενή για την αποβολή των εκκρίσεων και την βελτίωση της ανταλλαγής αερίων. Μια τέτοια θεραπεία περιλαμβάνει την αλλαγή της θέσης του ασθενούς, τις βαθιές αναπνοές και τις ασκήσεις βήχα, τις ενεργητικές και παθητικές ασκήσεις των άκρων, και τη βοήθεια της αυτοεξυπηρέτησης. Η αναπνευστική λειτουργία παρακολουθείται με την ακρόαση του θώρακος για τρίζοντες ή/και συρίτοντες ρόγχους, με την εκτέλεση οξυμετρίας σε τακτική βάση και, όταν οι ασθενείς δεν μπορούν, με την μέτρηση των αερίων αίματος. Συμπληρωματικό οξυγόνο χορηγείται συνήθως για την διατήρηση του κορεσμού του οξυγόνου >92%. Ο ασθενής αξιολογείται για σημεία και συμπτώματα αναπνευστικής ανεπάρκειας, σηψαιμίας και καταπληξίας. Ο ασθενής παροτρύνεται να εκφράσει τις ανησυχίες του, ενημερώνεται για τις διαγνωστικές εξετάσεις και τα θεραπευτικά μέτρα και του εφίσταται η προσοχή σχετικά με την σημασία της παρακολούθησης. Η εξωνοσοκομειακή θεραπεία για την πνευμονία της κοινότητας ενδείκνυται σε επιλεγμένους ασθενείς που είναι νέοι και κατά τα άλλα υγιείς, δεν είναι υποξικοί, υποτασικοί, υποθερμικοί ή δεν έχουν νεφρική ανεπάρκεια. Οι δραστηριστητες προγραμματίζονται με τέτοιο τρόπο, ώστε να υπάρχει δυνατότητα αρκετής ανάπαυσης. Στον ασθενή εφίσταται η προσοχή για καλή υγιεινή των χεριών και του συστήνεται να πλένει τα χέρια με σαπούνι και νερό ή να χρησιμοποιεί ένα αλκοολούχο χαρτομάντιλο για το σκούπισμα των χεριών μετά από το φύσημα της μύτης, τον βήχα, την χρήση της τουαλέτας, το φαγητό ή το ποτό. Αν δεν έχουν δοθεί άλλες οδηγίες, ο ασθενής θα πρέπει να πίνει καθημερινά 8 ποτήρια νερό για τη ρευστοποίηση των εκκρίσεων. Οι διατροφικές προτιμήσεις και περιορισμοί του ασθενούς λαμβάνονται υπόψη στο διατροφικό του πρόγραμμα, ώστε να διασφαλιστεί η επαρκής σίτισή του. Ο καπνιστής ασθενής ενημερώνεται για την σχέση μεταξύ του καπνίσματος και των πνευμονοπαθειών (συμπεριλαμβανομένου και του αυξημένου κινδύνου πνευμονικών λοιμώξεων) και παραπέμπεται σε μια ομάδα βοηθείας για διακοπή του καπνίσματος.