Ορισμός
Ακράτεια ούρων υπάρχει όταν έχετε ακούσια διαρροή ούρων από τη ουρήθρα, το σωλήνα που φέρει τα ούρα από την κύστη έξω από το σώμα. Μπορεί να κυμαίνεται από μια περιστασιακή διαρροή ούρων, έως πλήρη αδυναμία συγκράτησης των ούρων.
Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι ακράτειας ούρων:
- Ακράτεια από προσπάθεια - συμβαίνει στη διάρκεια συγκεκριμένων δραστηριοτήτων, όπως ο βήχας, το φτάρνισμα, το γέλιο ή η άσκηση.
- Ακράτεια από έπειξη - ενέχει μια ισχυρή, ξαφνική επιθυμία για ούρηση που ακολουθείται από άμεση σύσπαση της κύστης και ακούσια απώλεια ούρων. Δεν έχετε αρκετό χρόνο μεταξύ του αισθήματος της ανάγκης για ούρηση και της ούρησης αυτής καθ' εαυτής.
- Ακράτεια από υπερπλήρωση - συμβαίνει όταν η κύστη δεν αδειάζει πλήρως, γεγονός που οδηγεί σε διαρροή.
- Μικτή ακράτεια - περιλαμβάνει περισσότερους από έναν τύπο ακράτειας ούρων.
Η ακράτεια κοπράνων, ένα ξεχωριστό θέμα, είναι η αδυναμία ελέγχου της κένωσης του εντέρου.
Εναλλακτικές Ονομασίες
Απώλεια ελέγχου της κύστης, μη-ελεγχόμενη ούρηση, ούρηση - μη ελεγχόμενη, ακράτεια - ούρων
Γενικές Πληροφορίες
Η ακράτεια είναι ιδιαιτέρως συνηθισμένη στους ηλικιωμένους. Οι γυναίκες είναι περισσότερο πιθανό να έχουν ακράτεια ούρων.
Τα βρέφη και τα παιδιά δεν θεωρείται ότι έχουν ακράτεια αλλά ότι δεν είναι εκπαιδευμένα, μέχρι τη στιγμή της εκπαίδευσης τουαλέτας. Περιστασιακά ατυχήματα δεν είναι ασυνήθη σε παιδιά έως την ηλικία των 6 ετών. Τα μικρά (και κάποιες φορές τα έφηβα) κορίτσια μπορεί να έχουν μια ελαφρά διαρροή ούρων όταν γελάνε.
Η νυκτερινή ούρηση στα παιδιά είναι φυσιολογική μέχρι την ηλικία των 5 ή 6 ετών.
ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΟΥΡΗΣΗ
Φυσιολογικά, η κύστη ξεκινά να γεμίζει με ούρα από τους νεφρούς. Η κύστη εκτείνεται επιτρέποντας αυξανόμενες ποσότητες ούρων.
Η πρώτη ανάγκη για ούρηση συμβαίνει όταν έχουν αποθηκευτεί περίπου 200 mL ούρων στην κύστη. Ένα υγιές νευρικό σύστημα θα ανταποκριθεί σε αυτή την αίσθηση έκτασης, προκαλώντας μια αίσθηση ανάγκης για ούρηση, επιτρέποντας ταυτόχρονα την περαιτέρω πλήρωση της κύστης.
Το μέσο άτομο μπορεί να κρατήσει περίπου 350 με 550 mL ούρων. Δύο μύες βοηθούν στον έλεγχο της ροής των ούρων:
- Ο σφιγκτήρας (οι κυκλικοί μύες γύρω από το άνοιγμα της κύστης) πρέπει να είναι σε θέση να σφίξουν, αποτρέποντας τη διαρροή ούρων.
- Ο μυς του τοιχώματος της κύστης (εξωστήρας) θα πρέπει να παραμείνει χαλαρός, ώστε να μπορεί να εκταθεί η κύστη.
Όταν είναι ώρα για κένωση της κύστης, ο εξωστήρας μυς συσπάται, εξωθώντας τα ούρα έξω από την κύστη. Πριν τη σύσπαση του μυ, το σώμα σας πρέπει να μπορεί να χαλαρώσει το σφιγκτήρα, ώστε να μπορούν να διέλθουν τα ούρα έξω από το σώμα.
Η ικανότητα ελέγχου της ούρησης εξαρτάται από τη φυσιολογική ανατομία, τη φυσιολογική λειτουργία του νευρικού συστήματος και την ικανότητα αναγνώρισης και απόκρισης στην ανάγκη για ούρηση.
Αίτια
Τα αίτια περιλαμβάνουν:
- Προβλήματα ανατομίας
- Απόφραξη
- Εγκεφαλικά ή νευρικά προβλήματα
- Νευρομυϊκές διαταραχές
- Άνοια ή άλλα ψυχολογικά προβλήματα που επηρεάζουν την ικανότητα αναγνώρισης και απόκρισης στην ανάγκη για ούρηση
Η ακράτεια μπορεί να είναι ξαφνική και προσωρινή ή συνεχιζόμενη και μακροχρόνια. Τα αίτια της ξαφνικής ή προσωρινής ακράτειας περιλαμβάνουν:
- Κατάκλιση - για παράδειγμα, κατά την ανάκαμψη από χειρουργείο
- Συγκεκριμένα φάρμακα (όπως διουρητικά, αντικαταθλιπτικά, ηρεμιστικά, κάποια σκευάσματα για το βήχα και το κρυολόγημα και αντισταμινικά για την αλλεργία)
- Νοητική σύγχυση
- Εγκυμοσύνη
- Λοίμωξη ή φλεγμονή προστάτη
- Ενσφήνωση κοπράνων από σοβαρή δυσκοιλιότητα, προκαλώντας πίεση στην κύστη
- Λοίμωξη ή φλεγμονή του ουροποιητικού συστήματος
- Απόκτηση βάρους
Τα αίτια μπορεί να είναι περισσότερο μακροχρόνια:
- Νόσος Alzheimer
- Καρκίνος της κύστης
- Σπασμός της κύστης
- Κατάθλιψη
- Μεγάλος προστάτης στους άντρες
- Νευρολογικές καταστάσεις όπως η πολλαπλή σκλήρυνση ή το εγκεφαλικό επεισόδιο
- Νευρική ή μυϊκή βλάβη μετά από πυελική ακτινοβολία
- Πυελική πρόπτωση στις γυναίκες - πτώση ή ολίσθηση της κύστης, της ουρήθρας ή του ορθού στο χώρο του κόλπου, που συχνά σχετίζεται με πολλαπλές κυήσεις και τοκετούς.
- Προβλήματα στη δομή της ουροφόρου οδού
- Σπονδυλικοί τραυματισμοί
- Αδυναμία του σφιγκτήρα, των κυκλικών μυών της κύστης που είναι υπεύθυνοι για το άνοιγμα και κλείσιμό της. Αυτό μπορεί να συμβεί μετά από χειρουργείο προστάτη στους άντρες ή κολπικό χειρουργείο στις γυναίκες
Οικιακή Περίθαλψη
Δείτε το γιατρό σας για μια αρχική αξιολόγηση και για να καταρτίσετε ένα πλάνο αντιμετώπισης. Οι επιλογές αντιμετώπισης ποικίλουν, ανάλογα με το αίτιο και τον τύπο της ακράτειας που έχετε. Ευτυχώς, υπάρχουν πολλά μέτρα που μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση της ακράτειας.
Οι ακόλουθες μέθοδοι χρησιμοποιούνται για την ενδυνάμωση των μυών του πυελικού εδάφους:
- Επανεκπαίδευση της κύστης - αυτή ενέχει την ούρηση με πρόγραμμα, είτε νιώθετε την ανάγκη για ούρηση ή όχι. Μεταξύ αυτών των χρόνων, προσπαθείτε να περιμένετε μέχρι τον επόμενο προγραμματισμένο χρόνο. Αρχικά, μπορεί να χρειάζεστε ένα πρόγραμμα με ωριαία μεσοδιαστήματα. Σταδιακά, μπορείτε να αυξήσετε τα διαστήματα κατά μισή ώρα μέχρι να ουρείτε μόνο κάθε 3-4 ώρες, χωρίς διαρροή.
- Ασκήσεις Kegel - συσπάστε τους μύες του πυελικού εδάφους για 10 δευτερόλεπτα, και χαλαρώστε για 10 δευτερόλεπτα. Επαναλάβετε 10 φορές. Κάντε αυτές τις ασκήσεις τρεις φορές την ημέρα. Μπορείτε να κάνετε τις ασκήσεις Kegel σε οποιαδήποτε στιγμή και μέρος.
Για να βρείτε του πυελικούς μύες σας όταν αρχίζετε τις ασκήσεις Kegel για πρώτη φορά, σταματήστε την ούρηση στο μέσο της. Οι μύες που απαιτούνται για αυτό είναι οι μύες του πυελικού εδάφους. ΜΗΝ συσπάτε του μύες της κοιλιάς, των μηρών ή των γλουτών. Και ΜΗΝ το παρακάνετε. Υπάρχει η περίπτωση κόπωσης των μυών και επιδείνωσης στην πραγματικότητα της ακράτειας.
Δύο μέθοδοι που καλούνται βιοανάδραση και ηλεκτρική διέγερση μπορούν να σας βοηθήσουν να μάθετε πως να εκτελείτε τις ασκήσεις Kegel. Η βιοανάδραση χρησιμοποιεί ηλεκτρόδια που τοποθετούνται στους μύες του πυελικού εδάφους, παρέχοντας πληροφόρηση για το πότε οι μύες βρίσκονται σε σύσπαση και πότε σε χάλαση. Η ηλεκτρική διέγερση χρησιμοποιεί ηλεκτρικό ρεύμα χαμηλής τάσης για τη διέγερση των μυών του πυελικού εδάφους. Μπορεί να γίνει στο σπίτι ή στην κλινική για 20 λεπτά κάθε 1 - 4 ημέρες.
Η βιοανάδραση και η ηλεκτρική διέγερση δεν θα είναι απαραίτητα όταν έχετε αναγνωρίσει του μύες του πυελικού τοιχώματος και μπορείτε να εκτελέσετε με άνεση τις ασκήσεις μόνοι σας.
Οι κολπικοί κώνοι ενισχύουν την απόδοση των ασκήσεων Kegel στις γυναίκες. Υπάρχουν και άλλες συσκευές διαθέσιμες για την ακράτεια.
Για τη διαρροή, φορέστε απορροφητικές σερβιέτες ή εσώρουχα. Υπάρχουν πολλά προϊόντα με καλή σχεδίαση, τα οποία είναι απαρατήρητα από τρίτους.
Άλλα μέτρα περιλαμβάνουν:
- Ρυθμίστε το έντερο για να αποφύγετε τη δυσκοιλιότητα. Προσπαθήστε να αυξήσετε τις ίνες στη δίαιτά σας.
- Διακόψτε το κάπνισμα για να μειώσετε το βήχα και τον ερεθισμό της κύστης. Το κάπνισμα αυξάνει επίσης τον κίνδυνο καρκίνου της κύστης.
- Αποφύγετε το αλκοόλ και τα καφεϊνούχα ποτά, ιδιαίτερα τον καφέ, που μπορούν να υπερδιεγείρουν την κύστη.
- Χάστε βάρος εάν πρέπει.
- Αποφύγετε τρόφιμα και ποτά που μπορεί να ερεθίσουν την κύστη, όπως πικάντικα φαγητά, ανθρακούχα ποτά και εσπεριδοειδή φρούτα και χυμούς.
- Διατηρήστε το επίπεδο σακχάρου στο αίμα σας υπό καλό έλεγχο εάν έχετε διαβήτη.
Ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει φάρμακα ή χειρουργείο, ιδιαίτερα εάν τα μέτρα αυτοφροντίδας δεν βοηθάνε ή έχετε επιδεινούμενα συμπτώματα.
Τα φάρμακα που μπορεί να συνταγογραφηθούν περιλαμβάνουν φάρμακα για τη χάλαση της κύστης, για την αύξηση του μυϊκού τόνου ή για την ενδυνάμωση του σφιγκτήρα.
Χειρουργείο μπορεί να απαιτηθεί για την ανακούφιση της απόφραξης ή της παραμόρφωσης του τραχήλου, της κύστης και της ουρήθρας.
Δείτε επίσης:
- Ακράτεια έπειξης
- Ακράτεια από προσπάθεια
Εάν έχετε ακράτεια υπερπλήρωσης ή δεν μπορείτε να αδειάσετε τελείως την κύστη σας, μπορεί να συστηθεί ένας καθετήρας. Η χρήση όμως καθετήρα σας εκθέτει πιθανώς σε λοίμωξη.
ΠΡΟΛΗΨΗ
Η εκτέλεση των ασκήσεων Kegel ενώ είστε έγκυος και αμέσως μετά τον τοκετό μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της ακράτειας που σχετίζεται με τον τοκετό.
Πότε να Επικοινωνήσετε με το Γιατρό
Συζητήστε την ακράτεια με το γιατρό σας. Οι γυναικολόγοι και οι ουρολόγοι είναι οι πιο εξειδικευμένες ειδικότητες για αυτή την πάθηση. Μπορούν να αξιολογήσουν τα αίτια και να συστήσουν προσεγγίσεις αντιμετώπισης.
Καλέστε το 166 ή πηγαίνετε στα επείγοντα εάν κάποιο από τα ακόλουθα συνοδεύει την απώλεια του ελέγχου των ούρων:
- Δυσκολία στην ομιλία ή στο βάδισμα
- Ξαφνική αδυναμία, μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα σε ένα χέρι ή πόδι
- Απώλεια της όρασης
- Απώλεια της συνείδησης ή σύγχυση
- Απώλεια ελέγχου του εντέρου
Καλέστε το γιατρό σας εάν:
- Έχετε δυσκοιλιότητα για περισσότερο από 1 εβδομάδα
- Έχετε δυσκολία στην έναρξη της ούρησης, διαρροή σταγόνων, νυκτουρία, πόνο ή καύσο κατά την ούρηση, αυξημένη συχνότητα ή έπειξη, ή θολά ή αιματηρά ούρα
- Παίρνετε φάρμακα που μπορεί να προκαλούν ακράτεια - ΜΗΝ ρυθμίζετε ή σταματάτε τα φάρμακά σας χωρίς να μιλήσετε πρώτα με το γιατρό σας.
- Είστε άνω των 60 ετών και η ακράτειά σας είναι καινούργια, ιδιαίτερα εάν έχετε επίσης πρόβλημα με τη μνήμη σας ή να φροντίσετε τον εαυτό σας
- Έχετε την ανάγκη να πάτε συχνά στην τουαλέτα, αλλά έχετε μικρό όγκο ούρων κάθε φορά
- Αισθάνεστε την κύστη σας γεμάτη ακόμα και μετά την ούρηση
- Η ακράτεια επιμένει για περισσότερο από 2 εβδομάδες ακόμα και με άσκηση για την ενδυνάμωση των πυελικών μυών
Τι να Περιμένετε κατά την Επίσκεψη στο Γιατρό
Ο γιατρός σας θα πάρει το ιατρικό ιστορικό σας και θα σας εξετάσει, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στην κοιλιά, στα γεννητικά όργανα, στην πύελο, στο ορθό και στο νευρικό σύστημα.
Οι ερωτήσεις για το ιατρικό ιστορικό μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Πόσο καιρό έχετε το πρόβλημα της ακράτειας;
- Πόσες φορές συμβαίνει την ημέρα;
- Έχετε την αίσθηση της ανάγκης για ούρηση πριν τη διαρροή;
- Καταλαβαίνετε αμέσως ότι ουρήσατε;
- Είστε υγρός(ή) το πλείστο της ημέρας;
- Φοράτε προστατευτικά ρούχα για την περίπτωση ατυχήματος; Πόσο συχνά;
- Αποφεύγετε τις κοινωνικές εκδηλώσεις για την περίπτωση ατυχήματος;
- Είχατε ουρολοιμώξεις στο παρελθόν; Πιστεύετε ότι μπορεί να έχετε τώρα;
- Είναι περισσότερο δύσκολο να ελέγξετε τα ούρα σας όταν βήχετε, φταρνίζεστε, γελάτε ή βρίσκεστε σε ένταση;
- Είναι περισσότερο δύσκολο να ελέγξετε τα ούρα σας όταν τρέχετε, πηδάτε ή περπατάτε;
- Η ακράτειά σας είναι χειρότερη όταν είστε όρθιος;
- Έχτε δυσκοιλιότητα; Πόσο καιρό;
- Υπάρχει κάτι που κάνετε για να μειώστε ή να προλάβετε τα ατυχήματα;
- Είχατε λάβει θεραπεία ποτέ για αυτή την πάθηση στο παρελθόν; Βοήθησε;
- Έχετε δοκιμάσει εξάσκηση του πυελικού εδάφους (Kegel); Βοηθάνε;
- Τι επεμβάσεις, χειρουργεία ή τραυματισμούς είχατε στο παρελθόν;
- Τι φάρμακα παίρνετε;
- Πίνετε καφέ; Πόσο πολύ;
- Πίνετε αλκοόλ; Πόσο πολύ;
- Καπνίζετε; Πόσο πολύ κάθε μέρα;
- Έχετε διαβήτη ή υπάρχει οικογενειακό ιστορικό διαβήτη;
- Έχετε άλλα συμπτώματα;
Οι διαγνωστικές εξετάσεις που μπορεί να εκτελεστούν περιλαμβάνουν:
- Ανάλυση ούρων
- Καλλιέργεια ούρων για έλεγχο λοιμώξεων, εάν ενδείκνυται
- Κυστεοσκόπηση (διερεύνηση του εσωτερικού της κύστης)
- Ουροδυναμικές μελέτες (εξετάσεις για τη μέτρηση της πίεσης και της ροή των ούρων)
- Καμπύλη ροής ούρων (Uroflow) (για τη μέτρηση του προτύπου ροής των ούρων)
- Κατάλοιπο μετά την ούρηση για τη μέτρηση της ποσότητας των ούρων που μένουν μετά την ούρηση
Μπορεί να εκτελεστούν και άλλες εξετάσεις για τον αποκλεισμό της πυελικής αδυναμίας ως αιτίου της ακράτειας. Μια τέτοια εξέταση ονομάζετε δοκιμασία Q-tip. Η εξέταση περιλαμβάνει τη μέτρηση της μεταβολής στη γωνία της ουρήθρας όταν βρίσκεται σε ηρεμία και όταν βρίσκετε σε προσπάθεια. Μια γωνία μεγαλύτερη από 30 μοίρες συχνά υποδεικνύει σημαντική αδυναμία των μυών που υποστηρίζουν την κύστη.
Gerber GS, Brendler CB. Evaluation of the urologic patient: History, physical examination, and urinalysis. In: Wein AJ, ed. Campbell-Walsh Urology. 9th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier;2007:chap 3.
Holroyd-Leduc JM, Tannenbaum C, Thorpe KE, Straus SE. What type of urinary incontinence does this woman have? JAMA. 2008;299:1446-1456.
Rogers RG. Clinical practice: urinary stress incontinence in women. N Engl J Med. 2008;358:1029-1036.
Shamliyan TA, Kane RL, Wyman J, Wilt TJ. Systematic review: randomized, controlled trials of nonsurgical treatments for urinary incontinence in women. Ann Intern Med. 2008;148:459-473.