Αλλεργίες

Ορισμός

Η αλλεργία είναι μια υπερβολική ανοσολογική απόκριση ή μια αντίδραση σε ουσίες που γενικά δεν είναι επιβλαβείς.

Δείτε επίσης:

• Αλλεργική επιπεφυκίτιδα
• Αλλεργικές αντιδράσεις
• Αλλεργική δοκιμασία
• Αλλεργία σε μούχλα, επιθήλια, σκόνη
• Ατοπική δερματίτιδα (έκζεμα)
• Δερματίτιδα εξ επαφής
• Αλλεργίες σε φάρμακα
• Τροφική αλλεργία
• Αλλεργική ρινίτιδα

Αίτια

Οι αλλεργίες είναι σχετικά συνηθισμένες. Ρόλο διαδραματίζουν γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες.

Το ανοσολογικό σύστημα φυσιολογικά προστατεύει το σώμα έναντι επιβλαβών οργανισμών, όπως τα βακτήρια και οι ιοί. Αντιδρά επίσης σε ξένες ουσίες, που ονομάζονται αλλεργιογόνα, οι οποίες γενικά είναι αβλαβείς και δεν προκαλούν προβλήματα στους περισσότερους ανθρώπους.
Ωστόσο, σε ένα άτομο με αλλεργίες, η ανοσολογική απόκριση είναι υπερευαίσθητη. Όταν αναγνωρίζεται ένα αλλεργιογόνο, απελευθερώνονται χημικές ουσίες, όπως οι ισταμίνες, για την καταπολέμηση του αλλεργιογόνου. Αυτό προκαλεί κνησμό, οίδημα, παραγωγή βλέννας, μυϊκούς σπασμούς, κνίδωση, εξανθήματα και άλλα συμπτώματα, που ποικίλουν από άτομο σε άτομο.
Τα κοινά αλλεργιογόνα περιλαμβάνουν τη γύρη, τη μούχλα, τα ζωικά επιθήλια και τη σκόνη. Οι τροφικές και φαρμακευτικές αλλεργίες είναι συνήθεις. Αλλεργικές αντιδράσεις μπορούν επίσης να προκληθούν από δήγματα εντόμων, κοσμήματα, καλλυντικά, μπαχαρικά και άλλες ουσίες.
Κάποια άτομα έχουν αλλεργικού τύπου αντιδράσεις στις ζεστές ή κρύες θερμοκρασίες, στο φως του ήλιου ή άλλους περιβαλλοντικούς εκλυτικούς παράγοντες. Σε κάποιες περιπτώσεις, η τριβή μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα.

Μια συγκεκριμένη αλλεργία δεν μεταβιβάζεται συνήθως στους απογόνους, δηλαδή, δεν είναι κληρονομική. Ωστόσο, εάν οι γονείς σας έχουν αλλεργίες, είναι πολύ πιθανό να έχετε και εσείς. Η πιθανότητα είναι μεγαλύτερη εάν αλλεργίες έχει η μητέρα σας.

Οι αλλεργίες μπορούν να επιδεινώσουν συγκεκριμένες παθήσεις, όπως τις παραρρινοκολπίτιδες, το έκζεμα και το άσθμα.

Συμπτώματα

Τα αλλεργικά συμπτώματα ποικίλουν αλλά μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Αναπνευστικά προβλήματα (βήχα, δύσπνοια)
• Δακρύρροια, κάψιμο ή κνησμό στα μάτια
• Επιπεφυκίτιδα (κόκκινα, πρησμένα μάτια)
• Βήχα
• Διάρροια
• Πονοκέφαλο
• Κνίδωση
• Κνησμό ρινός, στόματος, λαιμού, δέρματος ή άλλης περιοχής
• Ρινόρροια
• Δερματικά εξανθήματα
• Στομαχικές κράμπες
• Έμετο
• Συριγμό

Το σημείο του σώματος που έρχεται σε επαφή με το αλλεργιογόνο παίζει σημαντικό ρόλο στα συμπτώματα που αναπτύσσονται. Για παράδειγμα:

• Τα αλλεργιογόνα που προσλαμβάνονται με την αναπνοή συχνά προκαλούν συμφόρηση, κνησμό ρινός και λαιμού, παραγωγή βλέννας, βήχα ή συριγμό
• Τα αλλεργιογόνα που αγγίζουν τα μάτια μπορεί να προκαλέσουν κνησμό, δακρύρροια, κόκκινα, πρησμένα μάτια.
• Η κατανάλωση τροφής στην οποία είστε αλλεργικός μπορεί να προκαλέσει ναυτία, έμετο, κοιλιακό άλγος, κράμπες, διάρροια ή μια σοβαρή, απειλητική για τη ζωή αντίδραση
• Τα αλλεργιογόνα που αγγίζουν το δέρμα μπορεί να προκαλέσουν δερματικό εξάνθημα, κνίδωση, κνησμό, φλύκταινες ή ακόμα και απολέπιση του δέρματος
• Η φαρμακευτικές αλλεργίες ενέχουν ολόκληρο το σώμα και μπορούν να οδηγήσουν σε ποικιλία συμπτωμάτων

Εξετάσεις και Δοκιμασίες

Ο γιατρός σας θα εκτελέσει μια κλινική εξέταση και θα σας κάνει ερωτήσεις για το πότε εμφανίζονται οι αλλεργίες.

Μπορεί να απαιτούνται αλλεργικές δοκιμασίες για να προσδιοριστεί εάν τα συμπτώματα οφείλονται πράγματι σε αλλεργία ή προκαλούνται από άλλα προβλήματα. Για παράδειγμα, η κατανάλωση μολυσμένου φαγητού (τροφική δηλητηρίαση) μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα παρόμοια με αυτά τροφικής αλλεργίας. Κάποια φάρμακα (όπως ασπιρίνη και αμπικιλλίνη) μπορούν να προκαλέσουν μη-αλλεργικές αντιδράσεις, όπως εξανθήματα. Μια ρινόρροια ή ένας βήχας μπορεί στην πραγματικότητα να οφείλονται σε μια λοίμωξη.

Η δερματική δοκιμασία είναι η πιο κοινή μέθοδος εξέτασης για αλλεργίες. Ένας τύπος δερματικής δοκιμασίας είναι η δοκιμασία νυγμού (prick test). Ενέχει την τοποθέτηση μιας μικρής ποσότητας του ύποπτου αλλεργιογόνου στο δέρμα, και στη συνέχεια ένα ελαφρύ τρύπημα της περιοχής ώστε η ουσία να περάσει κάτω από το δέρμα. Το δέρμα επιθεωρείται προσεκτικά για σημεία αντίδρασης, που περιλαμβάνουν οίδημα και ερυθρότητα. Η δερματική δοκιμασία μπορεί να αποτελεί επιλογή για κάποια μικρά παιδιά και βρέφη.

Άλλοι τύποι δερματικών δοκιμασιών περιλαμβάνουν τις επιδερμικές δοκιμασίες (patch testing) και τις ενδοδερμικές δοκιμασίες (intradermal testing). Για λεπτομερείς πληροφορίες, δείτε: Αλλεργική εξέταση

Με αιματολογικές εξετάσεις μπορούν να μετρηθούν τα επίπεδα συγκεκριμένων ουσιών που σχετίζονται με τις αλλεργίες, ιδιαίτερα την ανοσοσφαιρίνη Ε (IgE).

Μια γενική αίματος, ιδιαίτερα ο αριθμός των ηωσινόφιλων, μπορεί επίσης να βοηθήσει στην αποκάλυψη αλλεργιών.

Σε κάποιες περιπτώσεις, ο γιατρός μπορεί να σας πει να αποφεύγεται συγκεκριμένα αντικείμενα, για να δει αν θα βελτιωθείτε, ή να χρησιμοποιήσετε ύποπτα αντικείμενα για να δει αν θα επιδεινωθείτε. Αυτό ονομάζετε "εξέταση χρήσης ή εξάλειψης". Συχνά χρησιμοποιείται για τον έλεγχο τροφικών ή φαρμακευτικών αλλεργιών.

Ο γιατρός μπορεί επίσης να ελέγξει την αντίδρασή σας σε φυσικούς εκλυτικούς παράγοντες, όπως η εφαρμογή θερμότητας, κρύου ή άλλης διέγερσης στο σώμα σας και να σας παρακολουθήσει για μια αλλεργική απόκριση.

Σε κάποιες περιπτώσεις, ένα ύποπτο αλλεργιογόνο διαλύεται ή ενσταλάζεται στο κάτω βλέφαρο για να διερευνηθεί μια αλλεργική αντίδραση. Αυτό θα πρέπει να γίνει μόνο από ένα γιατρό.

Αντιμετώπιση

Οι σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις (αναφυλαξία) απαιτούν αντιμετώπιση με ένα φάρμακο που ονομάζεται επινεφρίνη, το οποίο μπορεί να είναι σωτήριο όταν χορηγείται άμεσα.

Ο καλύτερος τρόπος για τη μείωση των συμπτωμάτων είναι να προσπαθήσει κανείς πρωταρχικά, να αποφεύγει τα αίτια που του προκαλούν αλλεργίες. Αυτό είναι ιδιαιτέρως σημαντικό για τις τροφικές και φαρμακευτικές αλλεργίες.

Υπάρχουν αρκετοί τύποι φαρμάκων για την πρόληψη και αντιμετώπιση των αλλεργιών. Το φάρμακο που συστήνει ο γιατρός σας εξαρτάται από τον τύπο και τη βαρύτητα των συμπτωμάτων, την ηλικία και τη συνολική κατάσταση της υγείας σας.

Συγκεκριμένες νόσοι που προκαλούνται από αλλεργίες (όπως άσθμα, αλλεργική ρινίτιδα και έκζεμα) μπορεί να απαιτούν διαφορετική αντιμετώπιση.

Τα φάρμακα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην αντιμετώπιση των αλλεργιών περιλαμβάνουν:

ΑΝΤΙΣΤΑΜΙΝΙΚΑ

Υπάρχουν αντισταμινικά που χορηγούνται χωρίς ιατρική συνταγή και άλλα που πρέπει να σας τα γράψει ο γιατρός. Είναι διαθέσιμα σε διάφορες μορφές, όπως:

• Κάψουλες και χάπια
• Οφθαλμικές σταγόνες
• Ένεση
• Υγρό
• Ρινικά σπρέι

ΚΟΡΤΙΚΟΣΤΕΡΟΕΙΔΗ

Τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα (κορτικοστεροειδή) είναι διαθέσιμα σε διάφορες μορφές, όπως:

• Κρέμες και αλοιφές για το δέρμα
• Οφθαλμικές σταγόνες
• Ρινικά σπρέι
• Εισπνεόμενα

Σε ασθενείς με σοβαρά αλλεργικά συμπτώματα μπορεί να χορηγηθούν κορτικοστεροειδή χάπια ή ενέσεις για μικρό χρονικό διάστημα.

ΑΠΟΣΥΜΦΟΡΗΤΙΚΑ

Τα αποσυμφορητικά μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση μιας συμφορημένης μύτης. Τα αποσυμφορητικά ρινικά σπρέι δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για περισσότερο από λίγες ημέρες, καθώς μπορούν να προκαλέσουν ένα φαινόμενο "αναπήδησης" και να επιδεινώσουν τη συμφόρηση. Τα αποσυμφορητικά στη μορφή χαπιών δεν προκαλούν αυτό το πρόβλημα.

ΑΛΛΑ ΦΑΡΜΑΚΑ

Οι αναστολείς λευκοτριενίων είναι φάρμακα που αναστέλλουν ειδικά τις ουσίες που πυροδοτούν τις αλλεργίες. Η ζαφιρλουκάστη και η μοντελουκάστη έχουν εγκριθεί για αυτούς με άσθμα και αλλεργίες εσωτερικών και εξωτερικών χώρων.

ΕΝΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΑΛΛΕΡΓΙΑ

Οι ενέσεις για αλλεργία (ανοσοθεραπεία) συστήνονται περιστασιακά εάν το αλλεργιογόνο δεν δύναται να αποφευχθεί και τα συμπτώματα είναι δύσκολο να ελεγχθούν. Οι ενέσεις αυτές μαθαίνουν στο σώμα σας να μην υπεραντιδρά στο αλλεργιογόνο. Χορηγούνται τακτικές ενέσεις του αλλεργιογόνου, με κάθε δόση ελαφρά μεγαλύτερη από την προηγούμενη, έως ότου προσεγγιστεί μια μέγιστη δόση. Δεν έχουν αποτέλεσμα σε όλους και απαιτούν συχνές επισκέψεις στο ιατρείο.

Πρόγνωση

Οι περισσότερες αλλεργίες μπορούν να αντιμετωπιστούν εύκολα με φάρμακα.

Κάποια παιδιά μπορεί να ξεπεράσουν μια αλλεργία καθώς μεγαλώνουν. Αυτό ισχύει ιδιαιτέρως για τις τροφικές αλλεργίες. Ωστόσο, ως γενικός κανόνας, από τη στιγμή που μια ουσία θα εκλύσει μια αλλεργική αντίδραση, αυτή συνεχίζει να επηρεάζει το άτομο για πάντα.

Οι ενέσεις είναι περισσότερο αποτελεσματικές όταν χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση αυτών με συμπτώματα αλλεργικής ρινίτιδας και σοβαρές αλλεργίες από τσιμπήματα εντόμων. Δεν χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση τροφικών αλλεργιών, καθώς υπάρχει ο κίνδυνος σοβαρής αντίδρασης. Οι ενέσεις μπορεί να απαιτούν χρόνια αντιμετώπισης, αλλά έχουν αποτέλεσμα στις περισσότερες περιπτώσεις. Ωστόσο, μπορεί να προκαλέσουν δυσάρεστες παρενέργειες (όπως κνίδωση και εξάνθημα) και επικίνδυνες εκβάσεις (όπως αναφυλαξία).

Πιθανές Επιπλοκές

• Αναφυλαξία (απειλητική για τη ζωή αλλεργική αντίδραση)
• Αναπνευστικά προβλήματα και δυσφορία στη διάρκεια της αλλεργικής αντίδρασης
• Υπνηλία και άλλες παρενέργειες από τα φάρμακα

Πότε να Επικοινωνήσετε με το Γιατρό

Καλέστε για ραντεβού με το γιατρό σας εάν:

Συμβούν σοβαρά αλλεργικά συμπτώματα

Η αντιμετώπιση για τις αλλεργίες δεν έχει πλέον αποτέλεσμα

Πρόληψη

Τα παιδιά που έχουν θηλάσει για τουλάχιστον 4 μήνες ή περισσότερο μπορεί να είναι προστατευμένα έναντι της ατοπικής δερματίτιδας, της αλλεργίας στο γάλα αγελάδας, και του συριγμού στην πρώιμη παιδική ηλικία.

Ωστόσο, η μεταβολή της δίαιτας της μητέρας στη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή κατά το θηλασμό δεν φαίνεται να αποτρέπει τις αλλεργικές παθήσεις.

Για τα περισσότερα παιδιά, η αλλαγή δίαιτας ή τα ειδικά παιδικά γάλατα δεν φαίνεται να αποτρέπουν αυτά τα προβλήματα. Εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό εκζέματος και αλλεργιών σε έναν γονέα, αδερφό ή αδερφή, συζητήστε τη διατροφή του βρέφους με τον παιδίατρό σας. Ο χρόνος της εισαγωγής στερεάς τροφής γενικά, καθώς και η χρήση συγκεκριμένων τροφών, μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη κάποιων αλλεργιών.

Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι βρέφη που εκτίθενται σε συγκεκριμένα αερομεταφερόμενα αλλεργιογόνα (όπως ακάρεα σκόνης και επιθήλια γάτας) είναι λιγότερο πιθανό να αναπτύξουν σχετιζόμενες αλλεργίες. Αυτό ονομάζεται η "υπόθεση υγιεινής" και έχει προκύψει από παρατηρήσεις σε βρέφη που μεγαλώνουν σε φάρμες, τα οποία τείνουν να έχουν λιγότερες αλλεργίες από αυτά που μεγαλώνουν σε πιο στείρα περιβάλλοντα.

Από τη στιγμή που έχει αναπτυχθεί μια αλλεργία, η αντιμετώπιση της αλλεργίας και η προσεκτική αποφυγή των πραγμάτων που προκαλούν αντιδράσεις, μπορεί να αποτρέψει τις αλλεργίες στο μέλλον.