Άσθμα

Ορισμός

Το άσθμα είναι μια φλεγμονώδης διαταραχή των αεραγωγών, που προκαλεί επεισόδια συριγμού, δύσπνοιας, πίεσης στο στήθος και βήχα.

Δείτε επίσης: Παιδιατρικό άσθμα

Εναλλακτικές Ονομασίες

Βρογχικό άσθμα, άσθμα επαγόμενο από άσκηση

Αίτια

Το άσθμα προκαλείται από φλεγμονή των αεραγωγών. Όταν συμβαίνει ένα επεισόδιο άσθματος, οι μύες που περιβάλλουν τους αεραγωγούς συσπώνται και ο βλεννογόνος των αεραγωγών διογκώνεται. Το γεγονός αυτό μειώνει το ποσό του αέρα που μπορεί να διέλθει των αεραγωγών.
Σε ευαίσθητα άτομα, τα συμπτώματα άσθματος μπορούν να πυροδοτηθούν από την εισπνοή αλλεργιογόνων.

Συνήθεις παράγοντες που πυροδοτούν το άσθμα είναι:

• Ζώα (τρίχες και επιθήλια κατοικίδιων)
• Σκόνη
• Αλλαγές του καιρού (συχνότερα κρύος καιρός)
• Χημικά στον αέρα ή στο φαγητό
• Άσκηση
• Μούχλα
• Γύρη
• Αναπνευστικές λοιμώξεις, όπως το κοινό κρυολόγημα
• Ισχυρά συναισθήματα (στρες)
• Το κάπνισμα

Η ασπιρίνη και άλλα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ) προκαλούν άσθμα σε κάποιους ασθενείς.

Πολλοί άνθρωποι με άσθμα έχουν προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό αλλεργιών, όπως αλλεργική ρινίτιδα ή έκζεμα. Άλλοι δεν έχουν ιστορικό αλλεργιών.

Συμπτώματα

Οι περισσότεροι άνθρωποι με άσθμα εμφανίζουν επεισόδια που χωρίζονται από περιόδους όπου δεν εμφανίζουν συμπτώματα. Κάποιοι εμφανίζουν μακροχρόνια δύσπνοια με επεισόδια αυξημένης δύσπνοιας. Ένας συριγμός ή βήχας μπορεί να είναι το κύριο σύμπτωμα.

Τα επεισόδια άσθματος μπορούν να διαρκέσουν λεπτά έως ημέρες και μπορεί να γίνουν επικίνδυνα εάν περιοριστεί σοβαρά η ροή του αέρα.

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Βήχα με ή χωρίς παραγωγή φλεμάτων
• Εισολκή του δέρματος μεταξύ των πλευρών κατά την αναπνοή (μεσοπλεύριες συσπάσεις)Δύσπνοια που επιδεινώνεται με την άσκηση ή τη δραστηριότητα
• Συριγμός που:
• Εμφανίζεται σε επεισόδια με ενδιάμεσες περιόδους ελεύθερες συμπτωμάτων
• Μπορεί να είναι χειρότερος τη νύχτα ή νωρίς το πρωί
• Μπορεί να φύγει μόνος του
• Βελτιώνεται όταν χρησιμοποιούνται φάρμακα που ανοίγουν τους αεραγωγούς (βρογχοδιαστολείς)
• Επιδεινώνεται με την εισπνοή κρύου αέρα
• Επιδεινώνεται με την άσκηση
• Επιδεινώνεται με την καρδιαλγία (παλινδρόμηση)
• Συνήθως ξεκινά ξαφνικά

Επείγοντα συμπτώματα:

• Κυάνωση των χειλιών και του προσώπου
• Μειωμένο επίπεδο εγρήγορσης, όπως σοβαρή υπνηλία ή σύγχυση, στη διάρκεια ενός επεισοδίου άσθματος
• Εξαιρετική δυσκολία στην αναπνοή
• Ταχυπαλμία
• Σοβαρό άγχος εξαιτίας της δύσπνοιας
• Εφίδρωση

Άλλα συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν με τη νόσο αυτή:

• Ανώμαλο πρότυπο αναπνοής - η εκπνοή διαρκεί περισσότερο από το διπλάσιο της εισπνοής
• Η αναπνοή σταματά προσωρινά
• Θωρακικό άλγος
• Διεύρυνση των ρουθουνιών
• Σφίξιμο στο στήθος

Εξετάσεις και Δοκιμασίες

Η εξέταση για αλλεργία μπορεί να βοηθήσει στην αναγνώριση των αλλεργιογόνων σε άτομα με έμμονο άσθμα. Τα κοινά αλλεργιογόνα περιλαμβάνουν:

• Αλλεργιογόνα κατσαρίδας
• Ακάρεα σκόνης
• Μούχλες
• Ζωικά επιθήλια
• Γύρη

Τα συνήθη ερεθιστικά του αναπνευστικού περιλαμβάνουν:

• Καπνοί από το κάψιμο ξύλου ή αέριου
• Μόλυνση
• Το κάπνισμα

Ο γιατρός θα χρησιμοποιήσει ένα στηθοσκόπιο για να ακούσει τους πνεύμονες. Μπορεί να ακουστούν ήχοι που σχετίζονται με άσθμα. Ωστόσο, οι πνευμονικοί ήχοι είναι συνήθως φυσιολογικοί μεταξύ των επεισοδίων άσθματος.

Οι εξετάσεις μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Αέρια αρτηριακού αίματος
• Αιματολογική εξέταση για τον προσδιορισμό των ηωσινόφιλων (ένας τύπος λευκών αιμοσφαιρίων) και των IgE (ένας τύπος πρωτεΐνης του ανοσολογικού συστήματος που καλείται ανοσοσφαιρίνη)
• Ακτινογραφία θώρακος
• Δοκιμασίες πνευμονικής λειτουργίας
• Μετρήσεις μέγιστης ροής

Αντιμετώπιση

Ο στόχος της αντιμετώπισης είναι η αποφυγή ουσιών που πυροδοτούν τα συμπτώματά σας και ο έλεγχος της φλεγμονής των αεραγωγών. Θα πρέπει να δουλέψετε μαζί με το γιατρό σας, ως ομάδα, για να αναπτύξετε και να εφαρμόσετε ένα σχέδιο για την εξάλειψη των παραγόντων που πυροδοτούν το άσθμα και για την παρακολούθηση των συμπτωμάτων.

Υπάρχουν δύο βασικά είδη φαρμάκων για την αντιμετώπιση του άσθματος:

• Φάρμακα ελέγχου για την πρόληψη των επεισοδίων
• Φάρμακα ταχείας ανακούφισης για χρήση στη διάρκεια των επεισοδίων

Τα φάρμακα ελέγχου για το άσθμα, ελέγχουν τα συμπτώματά σας εάν δεν έχετε ήπιο άσθμα. Θα πρέπει να τα λαμβάνετε κάθε μέρα για να έχουν αποτέλεσμα. Να τα παίρνετε ακόμα και όταν αισθάνεστε εντάξει.

Τα πιο κοινά φάρμακα ελέγχου είναι:

• Τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή, που προλαμβάνουν τα συμπτώματα αποτρέποντας τη διόγκωση των αεραγωγών.
• Οι εισπνεόμενοι β-αγονιστές μακράς δράσης βοηθούν επίσης στην πρόληψη των συμπτωμάτων άσθματος. Μην λαμβάνετε εισπνεόμενους β-αγονιστές μακράς δράσης μόνους. Αυτά τα φάρμακα γενικά χρησιμοποιούνται μαζί με ένα εισπνεόμενο στεροειδές φάρμακο. Μπορεί να είναι ευκολότερο να χρησιμοποιείται έναν αναπνευστήρα που να περιέχει και τα δύο φάρμακα.

Άλλα φάρμακα ελέγχου που μπορούν να χρησιμοποιηθούν είναι:

• Αναστολείς λευκοτριενίων
• Ομαλιζουμάμπη, που αποκλείει τα μονοπάτια του ανοσολογικού συστήματος που πυροδοτούν τα συμπτώματα άσθματος
• Χρωμογλυκικό νάτριο ή νεδοκρομίλη νατριούχο
• Αμινοφυλλίνη ή θεοφυλλίνη (χρησιμοποιείται σπάνια πλέον)

Τα φάρμακα γρήγορης ανακούφισης για το άσθμα, έχουν ταχεία δράση για τον έλεγχο των συμπτωμάτων άσθματος:

• Τα παίρνετε όταν βήχετε, έχετε συριγμό ή δύσπνοια ή έχετε ένα επεισόδιο άσθματος. Ονομάζονται επίσης φάρμακα "διάσωσης".
• Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν πριν την άσκηση, ώστε να προληφθούν τα συμπτώματα άσθματος που προκαλούνται από άσκηση.
• Εάν χρησιμοποιείται φάρμακα γρήγορης ανακούφισης δύο φορές την εβδομάδα ή περισσότερο για τον έλεγχο των συμπτωμάτων άσθματος, αναφέρετε το στο γιατρό σας. Το άσθμα σας μπορεί να μην βρίσκεται υπό έλεγχο, και ο γιατρός μπορεί να πρέπει να αλλάξει τη δόση των καθημερινών φαρμάκων ελέγχου.

Τα φάρμακα γρήγορης ανακούφισης περιλαμβάνουν:

• Βρογχοδιαστολείς βραχείας δράσης (εισπνεόμενα), όπως τα Proventil, Ventolin και Xopenex
• Ο γιατρός μπορεί να σας χορηγήσει στεροειδή από του στόματος όταν έχετε ένα επεισόδιο άσθματος που δεν αποδράμει. Αυτά είναι φάρμακα που παίρνετε από το στόμα, όπως χάπια, κάψουλες ή υγρό. Προγραμματίστε. Διασφαλίστε ότι δεν θα ξεμείνετε από τέτοια φάρμακα.

Ένα σοβαρό επεισόδιο άσθματος απαιτεί έλεγχο από έναν γιατρό. Μπορεί να πρέπει να νοσηλευτείτε, να λάβετε οξυγόνο και ενδοφλέβια φάρμακα.

Τα σχέδια δράσης άσθματος είναι γραπτά έγγραφα για οποιονδήποτε με άσθμα. Το σχέδιο δράσης άσθματος θα πρέπει να περιλαμβάνει:

• Ένα σχέδιο για τη λήψη φαρμάκων άσθματος όταν η πάθηση είναι σταθερή
• Μια λίστα των παραγόντων που πυροδοτούν το άσθμα και τρόπους αποφυγής τους
• Πως να αναγνωρίζετε το πότε επιδεινώνεται το άσθμα σας και πότε να καλέσετε το γιατρό σας

Το μέτρο μέγιστης ροής είναι μια απλή συσκευή για τη μέτρηση του πόσο γρήγορα μπορείτε να μετακινήσετε αέρα έξω από τους πνεύμονες.

• Μπορεί να βοηθήσει στην πρόβλεψη ενός επερχόμενου επεισοδίου, κάποιες φορές ακόμα και πριν εμφανιστούν συμπτώματα. Οι μετρήσεις μέγιστης ροής μπορούν να βοηθήσουν στην κατάδειξη του πότε απαιτείται ένα φάρμακο ή η ανάληψη άλλης δράσης.
• Τιμές μέγιστης ροής στο 50% - 80% των καλύτερων αποτελεσμάτων ενός συγκεκριμένου ατόμου, αποτελούν σημεία ενός μέτριου επεισοδίου άσθματος, ενώ τιμές κάτω από το 50% αποτελούν σημείο σοβαρού επεισοδίου.

Ομάδες Υποστήριξης

Συχνά μπορείτε να μειώσετε το στρες που προκαλείται από τη νόσο, συμμετέχοντας σε μια ομάδα υποστήριξης, όπου τα μέλη μοιράζονται κοινές εμπειρίες και προβλήματα.

Πρόγνωση

Δεν υπάρχει θεραπεία για το άσθμα, αν και τα συμπτώματα σε κάποιες περιπτώσεις βελτιώνονται με το πέρας του χρόνου. Με κατάλληλη αυτοδιαχείριση και φαρμακευτική αντιμετώπιση, οι περισσότεροι άνθρωπου με άσθμα ζουν μια φυσιολογική ζωή.

Πιθανές Επιπλοκές

Οι επιπλοκές του άσθματος μπορεί να είναι σοβαρές. Κάποιες περιλαμβάνουν:

• Θάνατο
• Μειωμένη ικανότητα άσκησης και συμμετοχής σε άλλες δραστηριότητες
• Έλλειψη ύπνου λόγω νυχτερινών συμπτωμάτων
• Μόνιμες μεταβολές στη λειτουργία των πνευμόνων
• Έμμονος βήχας
• Δυσκολία στην αναπνοή που απαιτεί αναπνευστική υποστήριξη

Πότε να Επικοινωνήσετε με το Γιατρό

Καλέστε για ραντεβού με το γιατρό σας εάν αναπτυχθούν συμπτώματα άσθματος.
Καλέστε το γιατρό σας ή πηγαίνετε στα επείγοντα εάν:

• Ένα επεισόδιο άσθματος απαιτεί περισσότερα φάρμακα από ότι συστήνεται
• Τα συμπτώματα επιδεινώνονται ή δεν βελτιώνονται με την αντιμετώπιση
• Έχετε δύσπνοια όταν μιλάτε
• Η μέτρηση μέγιστης ροής είναι στο 50% - 80% της προσωπικής καλύτερης τιμής

Πηγαίνετε στα επείγοντα εάν:

• Αναπτύξετε υπνηλία ή σύγχυση
• Έχετε σοβαρή δύσπνοια σε ηρεμία
• Η μέτρηση μέγιστης ροής είναι στο 50% της προσωπικής καλύτερης τιμής
• Έχετε ισχυρό θωρακικό άλγος

Πρόληψη

Μπορείτε να μειώστε τα συμπτώματα άσθματος αποφεύγοντας γνωστούς παράγοντες πυροδότησης και ουσίες που ερεθίζουν του αεραγωγούς.

• Καλύψτε το στρώμα και τα μαξιλάρια με υποαλλεργικές θήκες για να μειώσετε την έκθεση σε ακάρεα της σκόνης.
• Αφαιρέστε τα χαλιά από τα υπνοδωμάτια και να χρησιμοποιείτε ηλεκτρική σκούπα συχνά.
• Να χρησιμοποιείται απορρυπαντικά και καθαριστικά χωρίς άρωμα στο σπίτι.
• Κρατήστε τα επίπεδα υγρασίας χαμηλά και διορθώστε διαρροές για να μειώστε την ανάπτυξη οργανισμών όπως η μούχλα.
• Διατηρήστε το σπίτι καθαρό και τα τρόφιμα σε δοχεία και έξω από το υπνοδωμάτιο - έτσι μειώνεται η πιθανότητα εμφάνισης κατσαρίδων, που μπορούν να προκαλέσουν επεισόδια άσθματος σε κάποιους ανθρώπους.
• Εάν ένα άτομο είναι αλλεργικό σε ένα ζώο που δεν δύναται να απομακρυνθεί από το σπίτι, κρατήστε το ζώο έξω από το υπνοδωμάτιο. Τοποθετήστε φίλτρα στις εξόδους θέρμανσης για την παγίδευση των ζωικών επιθηλίων.
• Εξαλείψτε το καπνό του τσιγάρου από το σπίτι. Αυτό είναι το μοναδικό πιο σημαντικό πράγμα που μπορεί να κάνει μια οικογένεια για να βοηθήσει ένα παιδί με άσθμα. Το κάπνισμα έξω από το σπίτι δεν είναι αρκετό. Τα μέλη της οικογένειας και οι επισκέπτες που καπνίζουν έξω, μεταφέρουν κατάλοιπα καπνού από τα ρούχα και τα μαλλιά τους στο εσωτερικό του σπιτιού - αυτό μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα άσθματος.

Τα άτομα με άσθμα θα πρέπει να αποφεύγουν την ατμοσφαιρική μόλυνση, τη βιομηχανική σκόνη και άλλους ερεθιστικούς καπνούς, όσο το δυνατό περισσότερο.

---