Εγκαύματα

Ορισμός

Υπάρχουν τρεις βαθμοί εγκαυμάτων:

• Εγκαύματα Πρώτου Βαθμού τα οποία επηρεάζουν μονάχα την επιδερμίδα. Προκαλούν πόνο, ερυθρότητα και οίδημα.
• Εγκαύματα Δεύτερου Βαθμού (μερικού πάχους) τα οποία επηρεάζουν και την επιδερμίδα και το χόριο, το υποκείμενο στρώμα. Προκαλούν πόνο, ερυθρότητα, οίδημα και φουσκάλες.
• Εγκαύματα Τρίτου Βαθμού (ολικού πάχους) τα οποία εκτείνονται  στον βαθύτερο ιστό. Το δέρμα γίνεται λευκό ή μαυριδερό, καμμένο και μπορεί να έχει μουδιάσει.

Εναλλακτικές Ονομασίες

Δεύτερου βαθμού, πρώτου βαθμού, τρίτου βαθμού

Γενικές πληροφορίες

Προτού προσφέρετε τις πρώτες βοήθειες, προσπαθήστε να υπολογίσετε πόσο εκτεταμένα είναι τα εγκαύματα του ασθενούς καθώς και το βάθος του σοβαρότερου τμήματος του εγκαύματος. Στη συνέχεια φροντίστε το έγκαυμα. Αν αμφιβάλλετε για την έκταση και το βάθος, περιποιηθείτε το έγκαυμα σαν να είναι βαρύ.

Αν προσφέρετε αμέσως τις πρώτες βοήθειες προτού φτάσει ο γιατρός, μπορεί να βοηθήσετε στη μείωση των σοβαρών επιπτώσεων του εγκαύματος. Η γρήγορη και άμεση ιατρική φροντίδα των βαριών εγκαυμάτων συμβάλει στην πρόληψη εμφάνισης ουλών, αναπηρίας και παραμόρφωσης. Τα εγκαύματα στο πρόσωπο, τα χέρια, τα πόδια και τα γεννητικά όργανα μπορούν να είναι εξαιρετικά βαριά.

Τα παιδιά κάτω των 4 ετών και οι ενήλικες άνω των 60 έχουν υψηλότερες πιθανότητες επιπλοκών και θανάτου από βαριά εγκαύματα.

Σε περίπτωση πυρκαγιάς κινδυνεύετε από δηλητηρίαση του μονοξείδιου του άνθρακα. Όλοι όσοι έχουν συμπτώματα όπως πονοκέφαλο, μούδιασμα, αίσθηση αδυναμίας ή πόνο στο στήθος πρέπει να εξεταστούν.

Αίτια

Τα εγκαύματα μπορούν να προκληθούν από ξηρή θερμότητα (π.χ. φωτιά), υγρή θερμότητα (π.χ. ατμός ή καυτά υγρά), ακτινοβολία, τριβή, θερμά αντικείμενα, τον ήλιο, τον ηλεκτρισμό ή χημικά.

Τα θερμικά εγκαύματα είναι ο πιο κοινός τύπος εγκαυμάτων και συμβαίνουν όταν καυτά μέταλλα, ζεματιστά υγρά, ατμός ή φλόγες έρθουν σε επαφή με το δέρμα. Συνήθως προκύπτουν ύστερα από πυρκαγιές, οδικά δυστυχήματα, παιχνίδια με τα σπίρτα, ακατάλληλα συσκευασμένη βενζίνη, θερμαντικά σώματα και ηλεκτρικές βλάβες. Άλλες αιτίες περιλαμβάνουν μη ασφαλή χρήση βαρελότων και κροτίδων καθώς και ατυχήματα στην κουζίνα (π.χ. ένα παιδί που ανεβαίνει πάνω στη μαγειρική εστία ή πιάνει ένα καυτό σίδερο).

Τα εγκαύματα στις αναπνευστικές οδούς μπορεί να προκληθούν από εισπνοή καπνού, ατμού, υπερθερμασμένου αέρα ή τοξικών αναθυμιάσεων, συχνά μέσα σε χώρο με κακό εξαερισμό.

Τα εγκαύματα στα παιδιά ορισμένες φορές έχουν αφετηρία τους τη γονεϊκή κακοποίηση.

Συμπτώματα

• Φουσκάλες
• Πόνος (ο βαθμός του πόνου δεν σχετίζεται με τη σοβαρότητα του εγκαύματος - τα πιο σοβαρά εγκαύματα μπορεί να μην πονάνε)
• Δέρμα που ξεφλουδίζει
• Ερυθρό δέρμα
• Καταπληξία (προσοχή στο ωχρό και ιδρωμένο δέρμα, την αίσθηση αδυναμίας, τα μελανιασμένα χείλη και νύχια και τη μειωμένη διαύγεια)
• Οίδημα
• Λευκό ή καμμένο δέρμα

Συμπτώματα εγκαύματος αναπνευστικής οδού:

• Απανθρακωμένο στόμα, καμένα χείλη
• Εγκαύματα στο κεφάλι, το πρόσωπο ή το λαιμό
• Αναπνοή με συριγμό
• Αλλαγή στη φωνή
• Δύσπνοια, βήχας
• Καψαλισμένες τρίχες στη μύτη ή στα φρύδια
• Μαύρη βλέννα με αιθάλη

Πρώτες Βοήθειες

ΓΙΑ ΕΛΑΦΡΙΑ ΕΓΚΑΥΜΑΤΑ

1. Αν το δέρμα είναι άθικτο και δεν έχει σκάσει, αφήστε δροσερό νερό να τρέξει πάνω στο έγκαυμα ή μουλιάστε το μέσα σε δροσερό λουτρό (όχι όμως σε παγωμένο). Βουτήξτε το σημείο για τουλάχιστον 5 λεπτά. Μια καθαρή, δροσερή, βρεγμένη πετσέτα θα απαλύνει επίσης τον πόνο.
2. Προσπαθήστε να ηρεμήσετε και να καθησυχάσετε τον εγκαυματία.
3. Αφού ρίξετε νερό ή μουλιάσετε το σημείο, καλύψτε το έγκαυμα με στεγνό, αποστειρωμένο επίδεσμο ή καθαρό επίθεμα.
4. Προστατέψτε το έγκαυμα από την πίεση και την τριβή.
5. Μπορείτε να χορηγήσετε χωρίς συνταγή ιβουπροφαίνη ή ακεταμινοφαίνη, για την καταπράυνση του πόνου και του οιδήματος. ΜΗ δώσετε σε παιδιά κάτω των 12 ετών ασπιρίνη. Μόλις το δέρμα κρυώσει, μια ενυδατική λοσιόν μπορεί να βοηθήσει.
6. Συνήθως τα ελαφριά εγκαύματα επουλώνονται χωρίς να χρειάζονται επιπλέον θεραπεία. Ωστόσο αν ένα έγκαυμα δευτέρου βαθμού καλύπτει ένα σημείο με διάμετρο πάνω από 5 έως 7 εκατοστά ή αν βρίσκεται στα χέρια, τα πόδια, το πρόσωπο, τη βουβωνική χώρα, τους γλουτούς ή κάποια από τις κύριες αρθρώσεις, τότε καλύτερα περιποιηθείτε το όπως ένα βαρύ έγκαυμα.
7. Βεβαιωθείτε πως ο εγκαυματίας έχει κάνει πρόσφατα αντιτετανικό εμβόλιο.

ΓΙΑ ΒΑΡΙΑ ΕΓΚΑΥΜΑΤΑ

1. Αν κάποιος καίγεται, πείτε στο άτομο αυτό να σταματήσει να κινείται, να πέσει κάτω και να κυλιστεί στο δάπεδο. Τυλίξτε τον εγκαυματία με παχύ υλικό προκειμένου να σβήσετε τις φλόγες (με πανωφόρι, χαλί ή κουβέρτα από μαλλί ή βαμβάκι). Σβήστε τις φλόγες στον εγκαυματία με νερό.
2. Καλέστε το 166.
3. Βεβαιωθείτε ότι ο εγκαυματίας δεν βρίσκεται πλέον σε επαφή με καιόμενα υλικά. Ωστόσο ΜΗΝ αφαιρέσετε τον καμένο ρουχισμό που μπορεί να έχει κολλήσει επάνω στο δέρμα του.
4. Βεβαιωθείτε ότι ο εγκαυματίας αναπνέει. Αν έχει κοπεί η αναπνοή του ή οι αναπνευστικές οδοί του έχουν φράξει, ανοίξτε τις. Αν το κρίνετε απαραίτητο, αρχίστε αναπνοές-εμφυσήσεις διάσωσης και CPR
5. Καλύψτε το καμένο σημείο με στεγνό αποστειρωμένο επίδεσμο, εάν σας βρίσκεται, ή ένα καθαρό ύφασμα. Ένα σεντόνι είναι κατάλληλο εφόσον το έγκαυμα είναι εκτεταμένο. ΜΗΝ εφαρμόσετε στο σημείο οποιαδήποτε αλοιφή. Μη σκάσετε επίσης τις καμένες φουσκάλες.
6. Αν έχουν καεί δάκτυλα στα χέρια ή στα πόδια, διαχωρίστε τα με στεγνά, αποστειρωμένα, μη αυτοκόλλητα επιθέματα.
7. Ανασηκώστε εκείνο το τμήμα του σώματος που έχει καεί, πάνω από το επίπεδο της καρδιάς. Προφυλάξτε το καμένο σημείο από την πίεση και την τριβή.
8. Λάβετε μέτρα προκειμένου να προλάβετε την καταπληξία. Ξαπλώστε κάτω σε ευθεία γραμμή τον εγκαυματία, σηκώστε τα πόδια του περίπου 30 εκατοστά και σκεπάστε τον με ένα πανωφόρι ή μια κουβέρτα. Ωστόσο ΜΗΝ τον τοποθετήσετε σε αυτή τη στάση εάν υποψιάζεστε ότι υπάρχει τραύμα στο κεφάλι, το λαιμό, την πλάτη ή τα πόδια ή αν κάνει το άτομο νιώθει άβολα.
9. Ελέγχετε συνεχώς τα ζωτικά σημεία του εγκαυματία μέχρι να φτάσει η ιατρική βοήθεια. Αυτό σημαίνει τον παλμό, το ρυθμό αναπνοής και την αρτηριακή πίεσή του.

ΜΗΝ

• ΜΗΝ εφαρμόσετε αλοιφές, βούτυρο, πάγο, φάρμακα, κρέμες, σπρέι ελαίου ή οποιοδήποτε οικιακό γιατροσόφι πάνω σε βαρύ έγκαυμα.
• ΜΗΝ εκπνέετε, μη φυσάτε και μη βήχετε κοντά στο έγκαυμα.
• ΜΗΝ πειράξετε τις φουσκάλες ή το νεκρωμένο δέρμα.
• ΜΗΝ αφαιρέσετε ρούχα που έχουν κολλήσει επάνω στο δέρμα.
• ΜΗ χορηγήσετε τίποτα στον εγκαυματία από το στόμα, αν υπάρχει βαρύ έγκαυμα.
• ΜΗ βουτήξετε ένα βαρύ έγκαυμα σε κρύο νερό. Αυτό μπορεί να προκαλέσει καταπληξία.
• ΜΗΝ τοποθετήσετε μαξιλάρι κάτω από το κεφάλι του εγκαυματία, αν υπάρχει έγκαυμα στις αναπνευστικές οδούς, καθώς υπάρχει κίνδυνος να φράξουν. 

Πότε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό

Καλέστε το 166 εάν:

• Το έγκαυμα είναι εκτεταμένο (έχει μέγεθος παλάμης ή μεγαλύτερο).
• Το έγκαυμα είναι βαρύ (τρίτου βαθμού έγκαυμα).
• Δεν είστε βέβαιοι πόσο βαρύ ή σοβαρό είναι το έγκαυμα.
• Το έγκαυμα έχει προκληθεί από χημικά ή ηλεκτρισμό.
• Ο εγκαυματίας δείχνει σημάδια καταπληξίας.
• Ο εγκαυματίας  εισέπνευσε καπνό.
• Γνωρίζετε ή υποπτεύεστε πως η αιτία του εγκαύματος είναι η σωματική κακοποίηση.
• Υπάρχουν άλλα συμπτώματα που σχετίζονται με τα εγκαύματα.

Επικοινωνήστε με το γιατρό αν ο πόνος επιμείνει και μετά τις πρώτες 48 ώρες.

Καλέστε αμέσως το γιατρό αν εμφανιστούν συμπτώματα μόλυνσης. Τα συμπτώματα αυτά περιλαμβάνουν αυξημένο πόνο, ερυθρότητα, οίδημα, έκκριση ή πύον από το έγκαυμα, πρησμένους λεμφαδένες, ερυθρές ραβδώσεις με τάση εξάπλωσης από το έγκαυμα ή πυρετό.

Επίσης επικοινωνήστε αμέσως με τον γιατρό αν υπάρχουν συμπτώματα αφυδάτωσης: δίψα, ξερό δέρμα, ζάλη, τάση για απώλεια αισθήσεων ή μειωμένη ενούρηση.  Τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι και όσοι έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα (π.χ. φορείς HIV) θα πρέπει να επισκεφθούν αμέσως γιατρό.

Πρόληψη

Για την πρόληψη των εγκαυμάτων:

• Εγκαταστήστε ανιχνευτή και συναγερμό καπνού στο σπίτι σας. Να ελέγχετε και να αλλάζετε συχνά τις μπαταρίες.
• Εκπαιδεύστε τα παιδιά σας στην πυρασφάλεια και ενημερώστε τα για τους κινδύνους που κρύβουν τα σπίρτα και τα πυροτεχνήματα.
• Μην αφήνετε τα παιδιά να ανεβαίνουν σε μαγειρικές εστίες ή να πιάνουν καυτά αντικείμενα όπως το σίδερο ή η πόρτα του φούρνου.
• Να έχετε πάντα τη λαβή της κατσαρόλας στραμμένη προς την πίσω και μέσα πλευρά της μαγειρικής εστίας ούτως ώστε τα παιδιά να μην μπορούν να αρπάξουν το σκεύος και να το ρίξουν κατά λάθος επάνω τους.
• Τοποθετήστε πυροσβεστήρες σε σημεία κλειδιά μέσα στο σπίτι, στη δουλειά και στο σχολείο.
• Απομακρύνετε τα ηλεκτρικά καλώδια από το πάτωμα, μακριά από τα παιδιά.
• Μάθετε τρόπους διαφυγής σε περίπτωση πυρκαγιάς στο σπίτι, τη δουλειά και το σχολείο και κάντε ασκήσεις.
• Ρυθμίστε τη θερμοκρασία του θερμοσίφωνα το ανώτερο στους 49 βαθμούς Κελσίου.