Έρπης γεννητικών οργάνων

Ορισμός

Ο έρπης των γεννητικών οργάνων είναι μια σεξουαλικώς μεταδιδόμενη ιογενής λοίμωξη που επηρεάζει το δέρμα ή τις βλεννώδεις μεμβράνες των γεννητικών οργάνων.

Εναλλακτικές ονομασίες

Έρπης - γεννητικά όργανα, απλός έρπης - γεννητικά όργανα, Ερπητοϊός, HSV-2

Αιτίες

Ο έρπης των γεννητικών οργάνων προκαλείται από δύο ιούς:

• Τον ιό του απλού έρπητα τύπου 2 (HSV-2)
• Τον ιό του απλού έρπητα τύπου 1 (HSV-1)

Ο ιός του απλού έρπητα τύπου 2 (HSV-2) προκαλεί τα περισσότερα περιστατικά έρπητα των γεννητικών οργάνων. Ο HSV-2 μπορεί να εξαπλωθεί μέσω εκκρίσεων από το στόμα ή τα γεννητικά όργανα.

Ο ιός του απλού έρπητα 1 (HSV-1) πιο συχνά προκαλεί λοιμώξεις έρπητα στο σώμα και τα χείλη (που συχνότερα ονομάζονται κρύα έλκη ή φουσκάλες πυρετού). Ο HSV-1 μπορεί να εξαπλωθεί από το στόμα στα γεννητικά όργανα κατά τη διάρκεια του στοματικού έρωτα.

Ο ιός του απλού έρπητα (HSV) εξαπλώνεται από άτομα σε άτομα κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Μπορεί να μολυνθείτε από έρπητα όταν το δέρμα, ο κόλπος, το πέος ή το στόμα σας έρθει σε επαφή με κάποιον που έχει ήδη έρπη.

Ο έρπης μπορεί πιο εύκολα να μεταδοθεί κατά την επαφή με το δέρμα ενός ατόμου που έχει τον ιό και έχει εμφανή έλκη, φουσκάλες ή εξάνθημα (μία ενεργή έξαρση), αλλά μπορεί επίσης να αποκτήσετε έρπητα και από το μολυσμένο δέρμα ενός ατόμου που ΔΕΝ έχει εμφανή έλκη (και το άτομο μπορεί να μην ξέρει ότι έχει το ίδιο μολυνθεί) ή από το στόμα (σάλιο) ή τα κολπικά υγρά ενός ατόμου που έχει μολυνθεί.

Λόγω του ότι ο ιός μπορεί να μεταδοθεί ακόμα κι αν δεν υπάρχουν συμπτώματα ή έλκη, ένας σεξουαλικός σύντροφος που έχει μολυνθεί από έρπητα στο παρελθόν αλλά δεν έχει ενεργά έλκη έρπητα μπορεί ακόμη να μεταδώσει τη μόλυνση σε άλλα άτομα.

Οι λοιμώξεις HSV-2 των γεννητικών οργάνων είναι πιο κοινές στις γυναίκες (περίπου 1 στις 4 γυναίκες έχει μολυνθεί) σε σχέση με τους άντρες (περίπου 1 στους 8 άντρες έχει μολυνθεί).

Συμπτώματα

Πολλά άτομα με μόλυνση HSV-2 δεν εμφανίζουν ποτέ έλκη, ή έχουν πολύ ήπια συμπτώματα που είτε δεν προσέχουν είτε τα μπερδεύουν με τσιμπήματα από έντομα ή άλλες δερματικές παθήσεις.

Εάν τα σημεία και τα συμπτώματα εμφανιστούν κατά την πρώτη έξαρση, μπορεί να είναι αρκετά σοβαρά. Η πρώτη έξαρση συνήθως παρουσιάζεται εντός 2 εβδομάδων μετά τη μόλυνση.

Τα γενικά ή συστημικά συμπτώματα που περιλαμβάνουν ολόκληρο το σώμα μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Μειωμένη όρεξη
• Πυρετό
• Γενικό αίσθημα αδιαθεσίας (ασθένεια)
• Μυϊκούς πόνους στο κάτω μέρος της πλάτης, στους γλουτούς, στους μηρούς ή στα γόνατα

Τα συμπτώματα στα γεννητικά όργανα περιλαμβάνουν την εμφάνιση μικρών, επώδυνων φυσαλίδων (φουσκάλες) με διαυγές ή κιτρινωπό υγρό. Συνήθως εντοπίζονται:

• Στις γυναίκες: στα εξωτερικά κολπικά χείλη, τον κόλπο, τον τράχηλο, γύρω από τον πρωκτό και στους μηρούς ή τους γλουτούς
• Στους άντρες: στο πέος, το όσχεο, γύρω από τον πρωκτό, στους μηρούς ή τους γλουτούς
• Και στα δύο φύλα: στη γλώσσα, στο στόμα, στα μάτια, στα ούλα, στα χείλη, στα δάχτυλα και σε άλλα σημεία του σώματος
• Πριν εμφανιστούν οι φουσκάλες, το άτομο μπορεί να νιώσει μυρμήγκιασμα δέρματος, κάψιμο, κνησμό ή πόνο στο σημείο όπου θα εμφανιστούν οι φουσκάλες
• Όταν σπάσουν οι φουσκάλες, αφήνουν επώδυνα ρηχά έλκη. Αυτά τα έλκη δυνητικά αποκτούν κρούστα και θεραπεύονται σε διάστημα 7 - 14 ημερών ή σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα

Άλλα συμπτώματα που μπορεί να εκδηλωθούν:

• Διογκωμένοι και μαλακοί λεμφαδένες στη βουβωνική χώρα κατά τη διάρκεια μιας έξαρσης
• Επώδυνη ούρηση
• Οι γυναίκες ενδέχεται να έχουν κολπικές εκκρίσεις ή, περιστασιακά, να μην μπορούν να αδειάσουν την κύστη τους και να χρειάζονται καθετήρα ουροδόχου κύστης

Μια δεύτερη έξαρση μπορεί να εμφανιστεί κάποιες εβδομάδες ή και μήνες από την πρώτη. Είναι σχεδόν πάντα λιγότερο σοβαρή και διαρκεί λιγότερο σε σχέση με την πρώτη έξαρση. Με τον καιρό, ο αριθμός των εξάρσεων τείνει να είναι μειωμένος.

Από τη στιγμή που ένα άτομο μολυνθεί, ωστόσο, ο ιός κρύβεται στα νευρικά κύτταρα και παραμένει στον οργανισμό. Ο ιός μπορεί να παραμείνει «σε ύπνωση» (να κοιμάται) για μεγάλη χρονική περίοδο (αυτό ονομάζεται αδράνεια).

Η μόλυνση μπορεί να εκτονωθεί ή να απενεργοποιηθεί οποιαδήποτε στιγμή. Συμβάντα που μπορούν να διεγείρουν μια μόλυνση σε αδράνεια και κατά συνέπεια αυτή να ενεργοποιηθεί και να επιφέρει νέα έξαρση:

• Κόπωση
• Κολπική ενόχληση
• Εμμηνόρροια
• Σωματικό ή συναισθηματικό στρες
• Τραύμα

Οι εξάρσεις μπορεί να εμφανιστούν σπάνια, όπως μία φορά το χρόνο, ή τόσο συχνά, ώστε τα συμπτώματα να φαίνονται συνεχή. Οι επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις στους άντρες είναι γενικά πιο ήπιες και έχουν μικρότερη διάρκεια σε σχέση με τις γυναίκες.

Εξετάσεις

Οι εξετάσεις για τη διάγνωση του έρπητα γίνονται στις πληγές στο δέρμα ή στις φουσκάλες. Αυτές οι εξετάσεις γίνονται συνήθως όταν κάποιος έχει μια πρώτη έξαρση και όταν μια έγκυος εμφανίζει συμπτώματα έρπητα των γεννητικών οργάνων.

• Η καλλιέργεια υγρού από φουσκάλες ή ανοιχτές πληγές μπορεί να βγει θετική στον ιό του έρπητα. Ο ιός του έρπητα μπορεί να παραμείνει στην καλλιέργεια 2-3 ημέρες. Είναι πιο χρήσιμη κατά την πρώτη έξαρση.
• Μια εξέταση που ονομάζεται PCR, η οποία διενεργείται στο υγρό από τη φουσκάλα δείχνει μικρά ποσοστά DNA. Είναι η πιο ακριβής εξέταση για να διαπιστώσετε εάν ο ιός του έρπητα υπάρχει στη φουσκάλα.
• Οι αιματολογικές εξετάσεις ελέγχουν για τα επίπεδα αντισώματος στον ιό του έρπητα. Αυτές οι αιματολογικές εξετάσεις μπορούν να εντοπίσουν εάν κάποιος έχει μολυνθεί από τον ιό του έρπητα, ακόμα και μεταξύ των εξάρσεων. Μπορεί να είναι θετικές ακόμα κι αν δεν έχετε ποτέ παρουσιάσει εξάρσεις.

Αντιμετώπιση

Ο έρπης των γεννητικών οργάνων δεν μπορεί να θεραπευτεί. Ωστόσο, η αντιική φαρμακευτική αγωγή μπορεί να ανακουφίσει από τον πόνο και την ενόχληση κατά τη διάρκεια μιας έξαρσης θεραπεύοντας τις πληγές πιο γρήγορα. Τα φάρμακα αυτά φαίνεται να βοηθούν κατά τη διάρκεια των πρώτων εξάρσεων περισσότερο από τις τελευταίες εξάρσεις. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για να θεραπεύσουν τον έρπητα είναι η ακυκλοβίρη, η φαμσικλοβίρη και η βαλασικλοβίρη.

Για τις επαναλαμβανόμενες εξάρσεις, ξεκινήστε τη φαρμακευτική αγωγή τη στιγμή που ξεκινήσουν τα συμπτώματα όπως το μυρμήγκιασμα, το κάψιμο ή ο κνησμός.

Τα άτομα που παρουσιάζουν μεγάλες εξάρσεις μπορεί να λαμβάνουν αυτά τα φάρμακα καθημερινά για μια χρονική περίοδο. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στην αποφυγή των εξάρσεων ή στη μείωση της διάρκειάς τους. Μπορεί επίσης να μειώσει την πιθανότητα μετάδοσης του ιού σε κάποιο άλλο άτομο.

Οι έγκυες γυναίκες μπορεί να λάβουν θεραπεία για τον έρπητα κατά τη διάρκεια του τελευταίου μήνα της εγκυμοσύνης για να μειώσουν την πιθανότητα να παρουσιάσουν έξαρση κατά τη στιγμή της γέννας. Εάν υπάρξει έξαρση τη στιγμή της γέννας, η καισαρική τομή μπορεί να προταθεί ώστε να μειωθεί η πιθανότητα μετάδοσης του ιού στο μωρό.

Πιθανές παρενέργειες από τα φάρμακα για τον έρπητα:

• Κόπωση
• Κεφαλαλγία
• Ναυτία και έμετος
• Εξάνθημα
• Σπασμοί
• Τρέμουλο

Φροντίδα στο σπίτι για πληγές έρπητα:

• ΜΗΝ φοράτε νάιλον ή άλλα συνθετικά καλσόν, εσώρουχα ή παντελόνια. Αντίθετα, να φοράτε όχι πολύ στενά βαμβακερά ενδύματα
• Συνιστάται απαλός καθαρισμός με σαπούνι και νερό.
• Τα ζεστά μπάνια μπορεί να ανακουφίσουν τον πόνο (έπειτα, κρατήστε τις φουσκάλες στεγνές)

Εάν κάποια από τις πληγές μολυνθεί από βακτήρια, ρωτήστε τον γιατρό σας εάν χρειάζεται να πάρετε αντιβιοτικό.

Πρόγνωση

Από τη στιγμή που μολυνθείτε, ο ιός παραμένει στον οργανισμό σας για το υπόλοιπο της ζωής σας. Κάποιοι άνθρωποι δεν εμφανίζουν κανένα επεισόδιο, άλλοι έχουν πολύ συχνά εξάρσεις.

Στις περισσότερες εξάρσεις, δεν υπάρχει προφανής διέγερση. Πολλοί άνθρωποι, ωστόσο, διαπιστώνουν ότι αυτά τα επεισόδια παρουσιάζονται κάτω από τις ακόλουθες συνθήκες:

• Κόπωση
• Γενική ασθένεια (από ήπιες ασθένειες έως σοβαρές παθήσεις, όπως επεμβάσεις, καρδιακές προσβολές και πνευμονία)
• Ανοσοκαταστολή, λόγω AIDS ή φαρμακευτικής αγωγής όπως χημειοθεραπεία ή στεροειδή
• Εμμηνόρροια
• Σωματικό ή συναισθηματικό στρες
• Τραύμα στη μολυσμένη περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής δραστηριότητας

Σε άτομα με φυσιολογικό ανοσοποιητικό σύστημα, ο έρπης στα γεννητικά όργανα παραμένει μία εντοπισμένη και ενοχλητική μόλυνση, που σπάνια είναι απειλητική για τη ζωή.

Πιθανές επιπλοκές

Οι έγκυες γυναίκες με ενεργή μόλυνση από έρπητα στα γεννητικά όργανα τους ή στο κανάλι γέννησής τους κατά τη γέννα μπορούν να περάσουν τη μόλυνση στο νεογέννητο βρέφος τους.

• Ο κίνδυνος μετάδοσης της μόλυνσης στο μωρό είναι υψηλότερος εάν η μητέρα μολυνθεί από τον ιό για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Τα μωρά των γυναικών που μολύνονται από τον ιό κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης παρουσιάζουν κίνδυνο πρόωρης γέννας. Το μωρό μπορεί να αναπτύξει εγκεφαλική λοίμωξη (μηνιγγίτιδα, εγκεφαλίτιδα), χρόνιες δερματικές λοιμώξεις, σοβαρές καθυστερήσεις ανάπτυξης ή να πεθάνει.
• Ο κίνδυνος σοβαρής λοίμωξης στο μωρό μειώνεται στις επαναλαμβανόμενες εξάρσεις, με τον υψηλότερο κίνδυνο σε γυναίκες που παρουσιάζουν έξαρση κατά τη γέννα.
• Γυναίκες με ιστορικό έρπητα αλλά που έχουν μόνο περιστασιακά ή δεν έχουν καθόλου εξάρσεις σπάνια μεταδίδουν τον ιό στα μωρά τους.

Κάποια άτομα μπορεί να εμφανίσουν λοιμώξεις από τον ιό, οι οποίες να εμπλέξουν τον εγκέφαλο, τα μάτια, τον οισοφάγο, το ήπαρ, τη σπονδυλική στήλη ή τους πνεύμονες. Αυτές οι επιπλοκές συχνά εμφανίζονται σε άτομα με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα, AIDS, άτομα που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία ή που λαμβάνουν υψηλές δόσεις κορτιζόνης.

Κάποιος με ενεργό λοίμωξη από έρπητα που έχει σεξουαλική επαφή με κάποιον που είναι HIV θετικός είναι πιθανότερο να προσβληθεί μόνος του από HIV.

Πότε πρέπει να επικοινωνήσετε με γιατρό

Ζητήστε ραντεβού από τον γιατρό σας εάν έχετε συμπτώματα έρπητα των γεννητικών οργάνων ή εάν εμφανίσετε πυρετό, πονοκέφαλο, έμετο ή ευρέως διαδεδομένα συμπτώματα κατά τη διάρκεια ή μετά από μία έξαρση έρπητα. Επίσης καλέστε εάν δεν μπορείτε να ουρήσετε.

Πρόληψη

Ο αποτελεσματικότερος τρόπος να αποφύγετε τη μόλυνση από έρπητα στα γεννητικά όργανα θα ήταν να αποφεύγετε τη σεξουαλική επαφή, συμπεριλαμβανομένου του στοματικού έρωτα. Ο επόμενος καλύτερος τρόπος είναι η μακροχρόνια, αμοιβαία μονογαμική σχέση με κάποιον που έχει κάνει εξετάσεις και δεν έχει, ή δεν είχε ποτέ, μολυνθεί από έρπητα.

Τα προφυλακτικά παραμένουν ο καλύτερος τρόπος προστασίας από τη μετάδοση του ιού του έρπητα των γεννητικών οργάνων κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής δραστηριότητας με κάποιον που έχει τον ιό. Η συνεπής και σωστή χρήση προφυλακτικού θα βοηθήσει στην προστασία της εξάπλωσης της νόσου.

• Μόνο τα προφυλακτικά με λάτεξ λειτουργούν αποτελεσματικά για την προφύλαξη από τη μετάδοση του ιού. Τα προφυλακτικά με μεμβράνη ζώων δεν λειτουργούν για αυτό τον σκοπό καθώς ο ιός μπορεί να τα διαπεράσει.
• Το γυναικείο προφυλακτικό έχει δοκιμαστεί κι έχει φανεί ότι μειώνει τον κίνδυνο μετάδοσης του ιού, επίσης.
• Τα προφυλακτικά με λάτεξ μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια ΚΑΘΕ σεξουαλικής επαφής, ακόμα κι αν το άτομο που έχει τον ιό δεν έχει πληγές ή φουσκάλες τη στιγμή εκείνη.

Επιπρόσθετα, άτομα με έρπητα στα γεννητικά όργανα που δεν έχουν τρέχοντα συμπτώματα θα πρέπει να ενημερώσουν τον/την σύντροφό τους ότι έχουν τον ιό.

Τα εμβόλια κατά του ιού του έρπητα έχουν αναπτυχθεί αλλά ακόμα βρίσκονται σε πειραματικό στάδιο.