Γλαύκωμα

Ορισμός

Ως Γλαύκωμα αναφέρεται μια ομάδα παθήσεων του οφθαλμού, που οδηγούν σε βλάβη στο οπτικό νεύρο, δηλαδή το νεύρο που μεταφέρει οπτικές πληροφορίες από τον οφθαλμό στον εγκέφαλο.

Σε πολλές περιπτώσεις, η βλάβη στο οπτικό νεύρο οφείλεται σε αυξημένη πίεση στον οφθαλμό, γνωστή και ως ενδοφθάλμια πίεση (IOP).

Εναλλακτικές Ονομασίες

Γλαύκωμα με ανοιχτή γωνία, Χρόνιο γλαύκωμα, Γλαύκωμα κλειστής γωνίας, Συγγενές γλαύκωμα, Γλαύκωμα γωνίας κλεισίματος.

Αιτίες

Το γλαύκωμα είναι μια από τις πιο διαδεδομένες αιτίες τύφλωσης. Υπάρχουν τέσσερις κύριοι τύποι γλαυκώματος:

• Γλαύκωμα ανοικτής γωνίας (χρόνια)
• Γλαύκωμα γωνίας-κλεισίματος (οξύ)
• Συγγενές γλαύκωμα
• Δευτερογενές γλαύκωμα

Το εμπρόσθιο τμήμα του οφθαλμού είναι γεμάτο με ένα διαφανές υγρό που ονομάζεται υδατοειδές υγρό. Αυτό το υγρό παράγεται πάντα στο πίσω τμήμα του οφθαλμού. Απορροφάται μέσω καναλιών στο μπροστινό μέρος του οφθαλμού σε μια περιοχή που ονομάζεται γωνία πρόσθιου θαλάμου (ιριδοκερατοειδής) ή απλά «γωνία».

Οτιδήποτε επιβραδύνει ή εμποδίζει τη ροή αυτού του υγρού από τον οφθαλμό, θα προκαλέσει αύξηση της πίεσης. Αυτή η πίεση ονομάζεται ενδοφθάλμια πίεση (IOP). Στις περισσότερες περιπτώσεις γλαυκώματος, αυτή η πίεση είναι υψηλή και προκαλεί βλάβη στο κύριο νεύρο στον οφθαλμό, που ονομάζεται οπτικό νεύρο.

Το γλαύκωμα ανοικτής γωνίας (χρόνιο) είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος γλαυκώματος.

• Η αιτία είναι άγνωστη. Η αύξηση της πίεσης συμβαίνει αργά με την πάροδο του χρόνου. Η πίεση πιέζει το οπτικό νεύρο και τον αμφιβληστροειδή στο πίσω μέρος του οφθαλμού
• Το γλαύκωμα με ανοιχτή γωνία παρουσιάζει τάσεις κληρονομικότητας. Ο κίνδυνος είναι υψηλότερος αν έχετε γονέα ή παππού με γλαύκωμα ανοιχτής γωνίας. Τα άτομα αφρικανικής καταγωγής έχουν ιδιαίτερα υψηλό κίνδυνο να νοσήσουν.

Το γλαύκωμα γωνίας-κλεισίματος (οξύ) συμβαίνει όταν η έξοδος του υδατοειδούς υγρού φράσσεται ξαφνικά. Αυτό προκαλεί μια γρήγορη, σοβαρή και οδυνηρή αύξηση της πίεσης μέσα στον οφθαλμό (ενδοφθάλμια πίεση).

• Το γλαύκωμα γωνίας κλεισίματος αποτελεί μια επείγουσα κατάσταση. Είναι πολύ διαφορετικό από το γλαύκωμα ανοιχτής γωνίας, το οποίο προκαλεί αργά και ανώδυνα βλάβες στην όραση
• Εάν είχατε οξύ γλαύκωμα στον ένα οφθαλμό, διατρέχετε τον κίνδυνο να νοσήσετε και στον άλλο, και είναι πιθανόν ο γιατρός σας να συστήσει προληπτική θεραπεία
• Οι σταγόνων που προκαλούν διαστολή της κόρης αλλά και ορισμένα φαρμακευτικά σκευάσματα μπορεί να προκαλέσουν οξύ γλαύκωμα.

Το Συγγενές γλαύκωμα είναι πολύ συχνά κληρονομικό

• Εμφανίζεται κατά τη γέννηση
• Προκύπτει από την ανώμαλη ανάπτυξη των καναλιών εκροής υγρών στον οφθαλμό.

Το δευτερεύον γλαύκωμα προκαλείται από:

• Φάρμακα όπως τα κορτικοστεροειδή
• Οφθαλμικές παθήσεις όπως η ραγοειδίτιδα
• Συστηματικές ασθένειες

Συμπτώματα

ΓΛΑΥΚΩΜΑ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΓΩΝΙΑΣ

• Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν κανένα σύμπτωμα μέχρι να αρχίσουν να χάνουν την όρασή τους
• Σταδιακή απώλεια περιφερειακής (πλευρικής) όρασης (ονομάζεται επίσης όραση σήραγγας)

ΓΛΑΥΚΩΜΑ ΓΩΝΙΑΣ-ΚΛΕΙΣΙΜΑΤΟΣ

• Τα συμπτώματα μπορεί να εμφανίζονται και να υποχωρούν αρχικά ή να εμφανίζονται και να επιδεινώνονται.
• Ξαφνικός, έντονος πόνος στο ένα μάτι
• Μειωμένη ή θολή όραση
• Ναυτία και έμετος
• Εμφάνιση «φωτοστέφανων» γύρω από φώτα τη νύχτα
• Κόκκινος οφθαλμός
• Πρησμένος οφθαλμός

ΣΥΓΓΕΝΕΣ ΓΛΑΥΚΩΜΑ

• Τα συμπτώματα συνήθως παρατηρούνται όταν το παιδί είναι ηλικίας λίγων μηνών
• Θολότητα στο μπροστινό μέρος του οφθαλμού
• Μεγέθυνση του ενός οφθαλμού ή και των δύο οφθαλμών
• Κόκκινος οφθαλμός
• Ευαισθησία στο φως
• Δάκρυα

Ελεγχοι και εξετάσεις

Μια εξέταση των οφθαλμών μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διάγνωση του γλαυκώματος. Ο γιατρός θα πρέπει να εξετάσει το εσωτερικό του οφθαλμού κοιτάζοντας μέσα από την κόρη, ενώ αυτή είναι σε διαστολή. Ο γιατρός συνήθως θα πραγματοποιήσει μια πλήρη εξέταση οφθαλμών.

Ο έλεγχος μόνο της ενδοοφθαλμικής πίεσης (τονομετρία) δεν αρκεί για τη διάγνωση του γλαυκώματος, επειδή η πίεση του οφθαλμού αλλάζει. Η πίεση στον οφθαλμό είναι φυσιολογική σε περίπου το 25% των ατόμων με γλαύκωμα. Αυτό ονομάζεται γλαύκωμα κανονικής τάσης. Υπάρχουν και άλλα προβλήματα που προκαλούν βλάβη στο οπτικό νεύρο.

Οι εξετάσεις για τη διάγνωση του γλαυκώματος περιλαμβάνουν:

• Γονιοσκόπηση (χρήση ειδικού φακού για να ελεγχθούν τα κανάλια εκροής της γωνίας)
• Δοκιμή τονομετρίας για τη μέτρηση της πίεσης των οφθαλμών
• Απεικόνιση οπτικού νεύρου (φωτογραφίες του εσωτερικού του οφθαλμού)
• Απόκριση αντανακλαστικών της κόρης
• Εξέταση του αμφιβληστροειδούς
• Έλεγχος με σχισμοειδή όργανα
• Οπτική οξύτητα
• Μέτρηση οπτικού πεδίου 

Θεραπευτική αγωγή 

Ο στόχος της θεραπείας είναι η μείωση της πίεσης του οφθαλμού. Ανάλογα με τον τύπο του γλαυκώματος, αυτό γίνεται χρησιμοποιώντας φάρμακα ή χειρουργική επέμβαση. Θεραπεία για το γλαύκωμα ανοικτής γωνίας: 

Οι περισσότεροι άνθρωποι με γλαύκωμα ανοικτής γωνίας μπορούν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα επιτυχώς με οφθαλμικές σταγόνες. Οι περισσότερες οφθαλμικές σταγόνες που χρησιμοποιούνται σήμερα έχουν λιγότερες παρενέργειες από εκείνες που χρησιμοποιούνταν στο παρελθόν. Μπορεί να χρειαστείτε περισσότερα από ένα είδη κολλυρίου. Μερικοί ασθενείς μπορεί επίσης να υποβληθούν σε θεραπεία με χάπια για να μειώσουν την πίεση στο μάτι.

Νέου τύπου σταγόνες και χάπια δημιουργούνται ώστε να  προστατεύουν το οπτικό νεύρο από τη βλάβη του γλαυκώματος.

Μερικοί ασθενείς θα χρειαστούν άλλες μορφές θεραπείας, όπως θεραπεία με λέιζερ, για να κατορθωθεί το άνοιγμα των καναλιών εκροής υγρών. Αυτή η διαδικασία είναι συνήθως ανώδυνη.

Για άλλους μπορεί να απαιτηθεί η παραδοσιακή χειρουργική επέμβαση, ώστε να διανοιχθεί ένα νέο κανάλι εκροής. Θεραπεία γλαυκώματος γωνίας κλεισίματος: Το οξύ γλαύκωμα γωνίας κλεισίματος είναι μια ιατρική κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Η τύφλωση θα επέλθει σε λίγες μέρες εάν δεν αντιμετωπιστεί.

Σταγόνες, χάπια και φάρμακα που χορηγούνται ενδοφλεβίως χρησιμοποιούνται για τη μείωση της πίεσης. Σε μερικές περιπτώσεις απαιτείται μια επείγουσα επέμβαση, που ονομάζεται ιριδοτομία. Σε αυτή την επέμβαση χρησιμοποιείται ένα λέιζερ για τη διάνοιξη νέου καναλιού στην ίριδα. Το νέο κανάλι ανακουφίζει από την πίεση και αποτρέπει μια επανεμφάνιση. 

Συγγενής θεραπεία γλαυκώματος: Αυτή η μορφή γλαυκώματος σχεδόν πάντα αντιμετωπίζεται με χειρουργική επέμβαση για να ανοίξουν τα κανάλια εκροής. Η επέμβαση πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια αναισθησίας του ασθενούς. 

Προοπτική (Πρόγνωση) 

Γλαύκωμα με ανοιχτή γωνία: Με σωστή φροντίδα, οι περισσότεροι ασθενείς με γλαύκωμα ανοικτής γωνίας μπορούν να διαχειριστούν την κατάστασή τους και δεν θα απωλέσουν την όρασή τους, ωστόσο η πάθηση δεν μπορεί να θεραπευτεί. Είναι σημαντική η προσεκτική ιατρική παρακολούθηση. Γλαύκωμα γωνίας κλεισίματος: Η ταχεία διάγνωση και θεραπεία είναι το κλειδί για να μην κινδυνεύσει η όραση. Ζητήστε άμεσα επείγουσα φροντίδα σε περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων. Συγγενές γλαύκωμα: Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι σημαντική. Εάν η χειρουργική επέμβαση πραγματοποιηθεί αρκετά νωρίς, πολλοί ασθενείς δεν θα έχουν μελλοντικά προβλήματα. 

Πότε να επικοινωνήσετε με τον Γιατρό 

Καλέστε τον γιατρό σας εάν έχετε σοβαρό πόνο στον οφθαλμό ή ξαφνική απώλεια όρασης, ιδιαίτερα απώλεια της περιφερειακής όρασης. Ζητήστε ραντεβού με τον γιατρό σας εάν υπάρχουν στο ιστορικό σας παράγοντες κινδύνου που προκαλούν γλαύκωμα και δεν έχετε εξετασθεί. 

Πρόληψη 

Δεν υπάρχει τρόπος να αποφευχθεί το γλαύκωμα ανοικτής γωνίας, αλλά μπορείτε να αποτρέψετε την απώλεια όρασης λόγω της εμφάνισής του. Η έγκαιρη διάγνωση και η προσεκτική «διαχείριση» αποτελούν τα κλειδιά για την αποτροπή της απώλειας όρασης.

Οι περισσότεροι άνθρωποι με γλαύκωμα ανοιχτής γωνίας δεν έχουν συμπτώματα. Ο καθένας άνω των 40 ετών θα πρέπει να εξετάσει τα μάτια τουλάχιστον μία φορά κάθε 5 χρόνια και συχνότερα αν ανήκει σε μια ομάδα υψηλού κινδύνου. Στις ομάδες υψηλού κινδύνου περιλαμβάνονται άτομα με οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος ανοιχτής γωνίας και άτομα αφρικανικής καταγωγής. 

Τα άτομα που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο για οξύ γλαύκωμα μπορούν να επιλέξουν να υποβληθούν σε ιριδοτομή προληπτικά. Οι ασθενείς που έχουν υποστεί οξεία επεισόδια στο παρελθόν ενδέχεται να πρέπει να υποβληθούν στην επέμβαση, ώστε να αποτρέψουν μια επανεμφάνιση της νόσου.