Καρδιακές αρρυθμίες

Ορισμός

Αρρυθμία είναι μια διαταραχή του παλμού ή του ρυθμού της καρδιάς, όπως είναι η βραδυκαρδία, η ταχυκαρδία ή η άλλες αρρυθμίες.

Εναλλακτικές ονομασίες

Αρρυθμία, μη φυσιολογικός καρδιακός παλμός, βραδυκαρδία, ταχυκαρδία

Αιτίες

Υπό κανονικές συνθήκες η καρδιά διοχετεύει αίμα στο σώμα χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια.

Αυτό συμβαίνει επειδή η καρδιά διαθέτει ένα ηλεκτρικό σύστημα που διασφαλίζει τη ρυθμική συστολή του μυοκαρδίου.

Το ηλεκτρικό ερέθισμα που δίνει το σήμα για τη συστολή της καρδιάς ξεκινά στον φλεβόκομβο (SA node), που λειτουργεί ως φυσικός βηματοδότης του οργανισμού.

• Το σήμα αφήνει τον φλεβόκομβο και περνά μέσα από τους δύο καρδιακούς κόλπους
• Έπειτα το σήμα περνά μέσα από τον κολποκοιλιακό κόμβο (AV node) και εντέλει περνά μέσα από τις δύο κοιλίες της καρδιάς
• Τα διαφορετικά νευρικά σήματα κάνουν την καρδιά να χτυπά βραδύτερα ή ταχύτερα

Οι αρρυθμίες προκύπτουν όταν υπάρχει πρόβλημα στο ηλεκτρικό σύστημα συστολής της καρδιάς, ενώ άλλα σημεία του ηλεκτρικού συστήματος μπορεί επίσης να στέλνουν σήματα. Άλλες φορές τα ηλεκτρικά σήματα δεν μπορούν να διαδοθούν με ευκολία.

Με την αρρυθμία ο ρυθμός της καρδιάς σας μπορεί να είναι:

• Πολύ βραδύς (βραδυκαρδία)
• Πολύ ταχύς (ταχυκαρδία)
• Μη φυσιολογικός

Μπορεί να παρουσιαστεί πρόβλημα σε οποιοδήποτε σημείο του συστήματος, προκαλώντας αρρυθμίες όπως:

• Κολπική μαρμαρυγή ή κολπικό πτερυγισμό
• Κομβική ταχυκαρδία επανεισόδου (AVNRT)
• Καρδιακός ή κολποκοιλιακός αποκλεισμός
• Πολυεστιακή κολπική ταχυκαρδία
• Παροξυσμική υπερκοιλιακή ταχυκαρδία
• Σύνδρομο νοσούντος φλεβόκομβου
• Κοιλιακή μαρμαρυγή
• Κοιλιακή ταχυκαρδία - γρήγορος καρδιακός ρυθμός που προέρχεται από τις καρδιακές κοιλίες
• Σύνδρομο Wolff-Parkinson-White

Το αν θα προκληθεί βραδυκαρδία ή ταχυκαρδία εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως:

• Ανισορροπία στις χημικές ουσίες του αίματος, όπως τα επίπεδα καλίου
• Καρδιομυοπάθεια, δηλαδή αποδυνάμωση ή αλλαγή στο σχήμα του καρδιακού μυός
• Καρδιακή ανεπάρκεια
• Υπερθυρεοειδισμός
• Προηγούμενο καρδιακό επεισόδιο

Αρρυθμίες μπορούν να προκληθούν και από την κατάχρηση ουσιών όπως:

• Αμφεταμίνες
• Καφεΐνη
• Κοκαΐνη
• Βήτα διαστολείς
• Ψυχοτρόπες ουσίες
• Συμπαθομιμητικές ουσίες

Κάποιες φορές η φαρμακευτική αγωγή κατά της αρρυθμίας μπορεί να προκαλέσει άλλο είδος αρρυθμίας.

Συμπτώματα

Η αρρυθμία μπορεί να είναι διαρκώς παρούσα ή να εμφανίζεται ανά διαστήματα. Ο ασθενής μπορεί να μην νιώθει κάποιο σύμπτωμα ή ενδέχεται να το παρατηρεί μόνο όταν είναι πιο δραστήριος.

Τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπια, ωστόσο μπορεί και να είναι πολύ σοβαρά και να αποτελούν κίνδυνο για τη ζωή σας.

Τα κοινότερα συμπτώματα είναι:

• Πόνος στο στήθος
• Λιποθυμικά επεισόδια
• Αίσθηση παλμών
• Σκοτοδίνη, ζαλάδα
• Χλωμάδα
• Δύσπνοια
• Αίσθημα «φτερουγίσματος», αλλαγή στον καρδιακό παλμό

Εξετάσεις

Ο γιατρός θα ακροαστεί την καρδιά σας με στηθοσκόπιο και θα πάρει τον σφυγμό σας. Η αρτηριακή σας πίεση ενδέχεται να είναι χαμηλή ή φυσιολογική.

Οι παρακάτω διαγνωστικές εξετάσεις μπορούν να βοηθήσουν στη διάγνωση αρρυθμίας:

• Καταγραφή του καρδιακού ρυθμού σε περιπατητικό (ambulatory) ασθενή με ένα Holter καρδιάς (για 24 ώρες), ένα μόνιτορ ή με μια συσκευή συνεχούς καταγραφής αγκύλης (συσκευή ILR, η οποία τοποθετείται και καταγράφει αποτελέσματα για 2 ή περισσότερες εβδομάδες)
• Στεφανιογραφία/στεφανιαία αγγειογραφία
• Ηλεκτροκαρδιογράφημα
• Ηχοκαρδιογράφημα
• Ηλεκτροφυσιολογική μελέτη (EPS)

Αν εντοπιστεί όντως αρρυθμία, μπορούν να πραγματοποιηθούν διάφορες εξετάσεις, προκειμένου να επιβεβαιωθούν ή να απορριφθούν τα αίτια που την προκαλούν. Η ηλεκτροφυσιολογική μελέτη (EPS) βοηθά τόσο στον εντοπισμό της αρρυθμίας όσο και στο να καθορίσει ο γιατρός την ενδεδειγμένη θεραπεία, ειδικά αν σκέφτεται να τοποθετήσει βηματοδότη ή καθετήρα κατάλυσης.

Θεραπεία

Σε περιπτώσεις σοβαρής αρρυθμίας ενδέχεται να χρειάζεται άμεση θεραπευτική επέμβαση, προκειμένου να αποκατασταθεί ο φυσιολογικός ρυθμός. Τέτοιου είδους θεραπείες είναι:

• Θεραπεία με ηλεκτρικό «σοκ» (απινίδωση ή καρδιακή ανάταξη)
• Εμφύτευση ενός προσωρινού βηματοδότη ώστε να σταματήσει η αρρυθμία
• Χορήγηση φαρμάκων ενδοφλεβίως

Ορισμένες φορές, η σωστή θεραπευτική αντιμετώπιση της στηθάγχης ή της καρδιακής ανεπάρκειας μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης αρρυθμίας.

Μια κατηγορία φαρμάκων με τη γενική ονομασία αντιαρρυθμικά μπορούν να χορηγηθούν για να αποτρέψουν την επανεμφάνιση της αρρυθμίας, καθώς και την βραδυκαρδία και την ταχυκαρδία. Ωστόσο, τα φάρμακα αυτά μπορεί να έχουν παρενέργειες, ενώ καλό είναι να γνωρίζετε ότι δεν ενδείκνυνται για κάθε μορφή αρρυθμίας.

Η καρδιακή κατάλυση είναι μια μέθοδος που καταστρέφει επιλεκτικά περιοχές στο τοίχωμα της καρδιάς οι οποίες μπορεί να ευθύνονται για την αρρυθμία.

Στους ασθενείς με αυξημένο κίνδυνο θανάτου από καρδιακή ανεπάρκεια, εμφυτεύεται ένας καρδιακός απινιδωτής.

• Ενδέχεται να χρειαστείτε απινιδωτή αν έχετε κοιλιακή ταχυκαρδία ή κολπική μαρμαρυγή, όπως και στην περίπτωση που έχετε μεγαλοκαρδία ή εξασθενημένη καρδιά, η οποία δεν αντλεί καλά το αίμα.
• Μόλις αρχίσει η αρρυθμία ο καρδιακός απινιδωτής είτε παράγει ένα «ηλεκτροσόκ» χαμηλής έντασης για να τη σταματήσει είτε προκαλεί μια ταχεία βηματοδότηση.

Οι βηματοδότες μπορεί να τοποθετηθούν σε ασθενείς με προβλήματα βραδυκαρδίας. Κάποιοι άλλοι βηματοδότες μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να σταματήσουν την ταχυκαρδία ή τα φτερουγίσματα της καρδίας.

Πρόγνωση

Τα αποτελέσματα της θεραπείας εξαρτώνται από διάφορους παράγοντες, όπως:

• Το είδος της αρρυθμίας - αν δηλαδή πρόκειται για υπερκοιλιακή ταχυκαρδία ή για πιο επικίνδυνη αρρυθμία, όπως κοιλιακή ταχυκαρδία ή κοιλιακή μαρμαρυγή
• Η συνολική ικανότητα της καρδιάς στην άντληση αίματος (κλάσμα εξώθησης)
• Το αν ο ασθενής πάσχει από κάποια καρδιακή νόσο καρδιακή νόσο (στεφανιαία νόσο, καρδιακή ανεπάρκεια, βαλβιδοπάθεια) και το κατά πόσον μπορεί να αντιμετωπιστεί η εκάστοτε νόσος

Κάποια είδη αρρυθμίας μπορεί να είναι επικίνδυνα για τη ζωή του ασθενούς αν δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως και με τη σωστή θεραπεία.

Οι περιπτώσεις βραδυκαρδίας, συνήθως αντιμετωπίζονται επαρκώς με τοποθέτηση μόνιμου βηματοδότη.

Πιθανές επιπλοκές

• Στηθάγχη
• Καρδιακή προσβολή
• Καρδιακή ανεπάρκεια
• Ισχαιμικό επεισόδιο
• Ξαφνικός θάνατος

Πότε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας

Καλέστε τον γιατρό σας, αν:

• Έχετε οποιοδήποτε από τα πιθανά συμπτώματα αρρυθμίας
• Έχετε διαγνωστεί με αρρυθμία και τα συμπτώματά σας επιδεινώνονται ή δεν βελτιώνονται παρά τη θεραπεία που ακολουθείτε

Πρόληψη

Η πρόληψη κατά της στεφανιαίας αρτηριακής νόσου μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο αρρυθμίας. Κάποια βήματα για την πρόληψή της είναι:

• Μια ισορροπημένη διατροφή με μειωμένη κατανάλωση λιπαρών
• Τακτική άσκηση
• Διακοπή ή αποφυγή του καπνίσματος