Καρκίνος του δέρματος

Ορισμός

Ο καρκίνος του δέρματος είναι η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη μη φυσιολογικών δερματικών κυττάρων. Αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, τα καρκινικά κύτταρα μπορεί να εξαπλωθούν σε άλλους ιστούς ή και όργανα του σώματος.

Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι καρκίνου του δέρματος. Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα είναι η πιο κοινή μορφή καρκίνου του δέρματος, ενώ το μελάνωμα είναι πιο σπάνιος, αλλά και πιο επικίνδυνος τύπος καρκίνου του δέρματος.

Αιτίες

Η εξωτερική στοιβάδα του δέρματος, η επιδερμίδα, αποτελείται από διαφορετικά είδη κυττάρων. Οι καρκίνοι του δέρματος χωρίζονται, με βάση το ποια κύτταρα της επιδερμίδας αναπτύσσουν καρκίνωμα, σε:

• Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα, το οποίο αναπτύσσεται στην κατώτερη στιβάδα της επιδερμίδας και αποτελεί την πιο συνηθισμένη μορφή καρκίνου του δέρματος
• Το πλακώδες ή ανθοκυτταρικό καρκίνωμα αναπτύσσεται στα κύτταρα της ακανθωτής στιβάδας της επιδερμίδας
• Το μελάνωμα αναπτύσσεται στα μελανοκύτταρα, τα οποία παράγουν τις χρωστικές ουσίες του οργανισμού και είναι λιγότερο συνήθης τύπος από το βασικοκκυταρικό και το πλακώδες καρκίνωμα, ωστόσο είναι και ο πιο σοβαρός και αποτελεί την κύρια αιτία θανάτων από καρκίνο του δέρματος.

Ο καρκίνος του δέρματος συχνά χωρίζεται σε δύο βασικούς τύπους: τον βασικοκυτταρικό/μη μελανωματικό και τον μελανωματικό. Το βασικοκυτταρικό και το πλακώδες καρκίνωμα είναι οι πιο συνήθεις μορφές βασικοκυτταρικού καρκίνου, ενώ τύποι μελανώματος είναι το σάρκωμα Kaposi, το καρκίνωμα κυττάρων Merkel και το δερματικό λέμφωμα.

Οι ακόλουθοι παράγοντες ορισμένοι από όσους είναι γνωστό ότι επηρεάζουν την εμφάνιση καρκίνου του δέρματος:

• Το σύμπλεγμα της επιδερμίδας: Οι καρκίνοι του δέρματος είναι πιο συχνοί σε άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα, μαλλιά και μάτια.
• Γενετική: Αν υπάρχει στην οικογένεια ιστορικό μελανώματος αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης του συγκεκριμένου τύπου καρκίνου.
• Ηλικία: Οι μη-μελανωματικοί καρκίνοι του δέρματος εμφανίζονται συνήθως μετά την ηλικία των 40 ετών.
• Έκθεση στον ήλιο και ηλιακά εγκαύματα: Οι περισσότεροι καρκίνοι του δέρματος εμφανίζονται σε περιοχές του δέρματος που εκτίθενται τακτικά σε ηλιακή ή άλλη υπεριώδη ακτινοβολία. Αυτή θεωρείται η κύρια αιτία όλων των καρκίνων του δέρματος.

Ο καρκίνος του δέρματος μπορεί να εμφανιστεί σε όλους, ακόμη και σε ανθρώπους που δεν επηρεάζονται από τους παραπάνω παράγοντες κινδύνου. Ακόμη και υγιείς νέοι άνθρωποι, με σκουρόχρωμη επιδερμίδα, σκούρα μαλλιά και μάτια, ενδέχεται να νοσήσουν από καρκίνο του δέρματος.

Συμπτώματα

Ο καρκίνος του δέρματος μπορεί να εμφανιστεί με διάφορες μορφές. Μπορεί να αναπτυχθούν στο δέρμα μικρά, λαμπερά, κηρώδη οζίδια, φολιδωτές και τραχιές αλλοιώσεις, σφιχτά και κόκκινα οζίδια, ή ενδέχεται το δέρμα να κάνει κρούστα, να αιμορραγεί ή να έχει άλλα χαρακτηριστικά. Για τον λόγο αυτόν οτιδήποτε ύποπτο πρέπει να εξετάζεται από κάποιον γιατρό.

Προσέξτε ιδιαίτερα, αν παρατηρήσετε κάποιο από τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

• Ασυμμετρία: η μισή μη φυσιολογική περιοχή του δέρματος διαφέρει από την άλλη μισή
• Όρια: Τα όρια μεταξύ των δύο περιοχών του δέρματος δεν είναι σαφή
• Χρώμα: διαφέρει από τη μία περιοχή στην άλλη με μεγάλες κηλίδες από αποχρώσεις του καφέ ή του μαύρου (μερικές φορές το δέρμα έχει μια υπόλευκη ή ερυθρή ή και γαλαζωπή απόχρωση)
• Διάμετρος: συνήθως (αν και όχι πάντοτε) η διάμετρος του μη φυσιολογικού σχηματισμού είναι μεγαλύτερη από 6 χιλιοστά (διάμετρος της γόμας που βρίσκεται στο άκρο ενός μολυβιού)
• Οποιαδήποτε πληγή του δέρματος η οποία αιμορραγεί ή δεν επουλώνεται

Με τη βοήθεια ενός καθρέφτη ή κάποιου κοντινού σας προσώπου, αναζητήστε για κάποιον ύποπτο σχηματισμό στην πλάτη, τους ώμους και άλλα σημεία του σώματός σας τα οποία δεν βλέπετε καλά μόνοι σας.

Θεραπεία

Οι διαφορετικοί τύποι του καρκίνου του δέρματος απαιτούν διαφορετική θεραπευτική προσέγγιση. Η χειρουργική αφαίρεση είναι η μέθοδος που προτιμάται. 

Πρόγνωση

Η πρόγνωση εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως ο τύπος του καρκίνου και το πόσο έγκαιρα έχει γίνει η διάγνωση. Το βασικοκυτταρικό και το πλακώδες ή ανθοκυτταρικό καρκίνωμα σπανίως κάνουν μεταστάσεις σε άλλα σημεία του σώματος. Το μελάνωμα όμως είναι πιθανότερο να εξαπλωθεί.

Πότε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας

Οποιοσδήποτε σπίλος (ελιά), κάποια πληγή ή ένας μη φυσιολογικός σχηματισμός στο δέρμα θα πρέπει αμέσως να υποβάλλεται σε ιατρικό έλεγχο. Λαμβάνετε σοβαρά υπόψη σας οποιαδήποτε αλλαγή σε κάποιον σπίλο ή αν παρατηρήσετε κάποια ανωμαλία στο δέρμα σας.

Πρόληψη

Ο καλύτερος τρόπος πρόληψης απέναντι στα προβλήματα του δέρματος και στον καρκίνο του δέρματος είναι να μειώσετε τον χρόνο έκθεσής σας στην ηλιακή ακτινοβολία:

• Αποφεύγετε να εκτίθεστε σε ηλιακή ακτινοβολία από τις 10 το πρωί έως τις 4 το απόγευμα, όταν ο ήλιος είναι πιο έντονος
• Εφαρμόστε στο δέρμα σας αντηλιακό με δείκτη προστασίας 30 τουλάχιστον. Απλώστε αντηλιακό μισή ώρα πριν από την έκθεσή σας στον ήλιο και επαναλαμβάνετε τακτικά
• Μη σταματάτε να βάζετε αντηλιακό ούτε κατά τη διάρκεια του χειμώνα