Κίρρωση

Ορισμός

Η κίρρωση είναι ουλοποίηση του ήπατος και κακή ηπατική λειτουργία. Είναι το τελικό στάδιο της χρόνιας νόσου του ήπατος

Εναλλακτικές ονομασίες

Κίρρωση του ήπατος, Κρυπτογενής (άγνωστης αιτιολογίας) χρόνια νόσος του ήπατος

Αίτια

Η κίρρωση είναι το τελικό αποτέλεσμα της ηπατικής βλάβης που προκαλούν οι χρόνιες παθήσεις του ήπατος. Στα συνήθη αίτια της χρόνιας νόσου του ήπατος μπορούν να περιλαμβάνονται:

• Λοίμωξη ηπατίτιδας C (μακροχρόνια λοίμωξη)
• Μακροχρόνιος αλκοολισμός

Άλλες αιτίες της κίρρωσης:

• Αυτοάνοση φλεγμονή του ήπατος
• Διαταραχές στο σύστημα παροχέτευσης του ήπατος (χοληφόρο σύστημα), όπως είναι η πρωτοπαθής χολική κίρρωση και η πρωτοπαθής σκληρυντική χολαγγειίτιδα
• Ηπατίτιδα B (μακροχρόνια λοίμωξη)
• Φαρμακευτική αγωγή
• Διαταραχές μεταβολισμού του σιδήρου και του χαλκού (αιμοχρωμάτωση και νόσος του Wilson)
• Μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος (NAFLD) και μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα (NASH)

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν σταδιακά ή να μην εμφανιστούν και καθόλου.

Ωστόσο όταν υπάρχουν συμπτώματα, αυτά περιλαμβάνουν:

• Κοιλιακή δυσπεψία ή κοιλιακό άλγος
• Σύγχυση ή δυσκολία διαυγούς σκέψης
• Ανικανότητα, απώλεια σεξουαλικής επιθυμίας και γυναικομαστία στους άντρες
• Ναυτία και έμετο
• Ρινορραγία ή ουλορραγία
• Λευκά ή αργιλώδη κόπρανα
• Ερυθρά αραχνοειδή αιμοφόρα αγγειώματα στο δέρμα
• Οίδημα ή συσσώρευση υγρού στα πόδια και στην κοιλιά (ασκίτης)
• Αιματέμεση ή αίμα στα κόπρανα
• Αίσθημα αδυναμίας
• Απώλεια βάρους
• Κιτρινωπό χρώμα στο δέρμα, τις βλεννογόνους μεμβράνες ή τους οφθαλμούς (ίκτερος)

Εξετάσεις

Ο γιατρός που θα σας εξετάσει σωματικά μπορεί να εντοπίσει:

• Διογκωμένο ήπαρ ή σπλήνα
• Πλεονάζοντα ιστό στο στήθος
• Διογκωμένη (διατεταμένη) κοιλιά, αποτέλεσμα υπερβολικής συγκέντρωσης υγρού
• Ερυθρωπές παλάμες
• Ερυθρά αραχνοειδή αιμοφόρα αγγεία στο δέρμα
• Μικρότερα (συσταλμένα) δάκτυλα
• Μικρούς όρχεις
• Διευρυμένες (διεσταλμένες) φλέβες στο κοιλιακό τοίχωμα (κιρσοί)
• Ίκτερο σε οφθαλμούς ή δέρμα

Εξετάσεις με τις οποίες διαπιστώνονται ηπατικά προβλήματα:

• Αναιμία (διαπιστώνεται με γενική αίματος)
• Προβλήματα θρομβώσεων
• Προβλήματα ηπατικής λειτουργίας (διαπιστώνονται με εξετάσεις ηπατικής λειτουργίας)
• Χαμηλός ορός ανθρώπινης λευκωματίνης (αλβουμίνης)

Οι ακόλουθες εξετάσεις ενδέχεται επίσης να χρησιμεύσουν στην εκτίμηση της κατάστασης του ήπατος:

• Αξονική (ή υπολογιστική όπως λέγεται αλλιώς) τομογραφία της κοιλιακής χώρας
• Μαγνητική τομογραφία της κοιλιακής χώρας
• Ενδοσκόπηση για τον έλεγχο των διεσταλμένων φλεβών (κιρσών) στον οισοφάγο ή το στόμαχο
• Υπέρηχος κοιλιακής χώρας

Η βιοψία ήπατος επίσης επιβεβαιώνει την κίρρωση.

Ορισμένοι ασθενείς ελέγχονται προσυμπτωματικά για καρκίνο του ήπατος κάθε εξάμηνο. Οι αιματολογικές εξετάσεις δείχνουν στο γιατρό σας τα επίπεδα της άλφα-φετοπρωτεΐνης, προκειμένου να προχωρήσει και σε απεικονιστικές εξετάσεις (υπέρηχος, μαγνητική ή αξονική τομογραφία).

Αντιμετώπιση

Όλοι οι ασθενείς με κίρρωση μπορούν να ωφεληθούν από ορισμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής τους:

• Διακόψτε την κατανάλωση αλκοόλ
• Ελαττώστε το αλάτι στη διατροφή σας
• Φροντίστε να έχετε μια διατροφή πλούσια σε θρεπτικά συστατικά
• Φροντίστε να εμβολιάζεστε για γρίπη, ηπατίτιδα Α, ηπατίτιδα Β και πνευμονιοκοκκική πνευμονία (κατόπιν σύστασης του γιατρού σας)
• Ενημερώστε το γιατρό σας για όλα τα συνταγογραφημένα και χωρίς συνταγή φάρμακα, τα φυτικά σκευάσματα ή τα συμπληρώματα που λαμβάνετε επί του παρόντος ή που σκέφτεστε να δοκιμάσετε

Υπάρχουν κι άλλες επιλογές για την αντιμετώπιση των επιπλοκών της κίρρωσης:

• Για την αιμορραγία των κιρσών: γαστροσκόπηση με απολίνωση και σκληροθεραπεία
• Για το πλεονάζον κοιλιακό υγρό (ασκίτης): λήψη διουρητικών, ελάττωση υγρού και άλατος, αφαίρεση υγρού (παρακέντηση)
• Διαταραχή πήξης αίματος: μετάγγιση με προϊόντα αίματος ή βιταμίνη K
• Σύγχυση ή εγκεφαλοπάθεια: φαρμακευτική αγωγή με λακτουλόζη και αντιβίωση
• Λοιμώξεις: αντιβίωση

Ορισμένες φορές μια επέμβαση που ονομάζεται διασφαγιτιδική ενδοηπατική πυλαιοσυστηματική αναστόμωση (TIPS) είναι απαραίτητη για τους αιμορραγούντες κιρσούς ή τον ασκίτη.

Όταν η κίρρωση προχωρήσει στο τελικό στάδιο της ηπατικής νόσου, οι ασθενείς ενδέχεται να χρειάζονται μεταμόσχευση ήπατος.

Ομάδες στήριξης

Συχνά το συναισθηματικό στρες που γεννά αυτή η ασθένεια μπορεί να ανακουφιστεί με τη συμμετοχή του ασθενούς σε ομάδα στήριξης τα μέλη της οποίας μοιράζονται κοινές εμπειρίες και παρόμοια προβλήματα.

Πρόγνωση

Η κίρρωση προκαλείται από μη αναστρέψιμη ουλοποίηση του ήπατος. Όταν εμφανιστεί, είναι αδύνατο να θεραπευθεί το ήπαρ ή να λειτουργήσει ξανά κανονικά. Είναι βαριά πάθηση που μπορεί να οδηγήσει σε πολλές επιπλοκές.

Ένας γαστρεντερολόγος ή ένας ηπατολόγος βοηθούν στην εκτίμηση και την αντιμετώπιση των επιπλοκών. Ο ασθενής με κίρρωση μπορεί να φτάσει σε σημείο τέτοιο ώστε να χρειάζεται μόσχευμα ήπατος.

Πιθανές επιπλοκές

• Αιμορραγικές διαταραχές (διαταραχή πήξης αίματος)
• Συγκέντρωση υγρού στην κοιλιακή χώρα (ασκίτης) και λοίμωξη του υγρού (βακτηριακή περιτονίτιδα)
• Διογκωμένες φλέβες στον οισοφάγο, το στομάχι ή τα έντερα που αιμορραγούν εύκολα (κιρσοί οισοφάγου)
• Αυξημένη πίεση στα αιμοφόρα αγγεία του ήπατος (πυλαία υπέρταση)
• Νεφρική ανεπάρκεια (ηπατονεφρικό σύνδρομο)
• Καρκίνος του ήπατος (ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα)
• Διανοητική σύγχυση, αλλαγή στα επίπεδα συνείδησης ή κώμα (ηπατική εγκεφαλοπάθεια)

Πότε να επικοινωνήσετε με το γιατρό

Καλέστε το γιατρό σας αν:

• Εμφανίσετε συμπτώματα κίρρωσης

Καλέστε το γιατρό σας, μεταβείτε στα επείγοντα του νοσοκομείου ή τηλεφωνήστε στο 166 εάν υποφέρετε από τα παρακάτω:

• Κοιλιακό ή θωρακικό άλγος
• Οίδημα στην κοιλιακή χώρα ή ασκίτη, είτε εμφανίζεται πρώτη φορά είτε επιδεινώνεται αιφνιδίως
• Πυρετό (θερμοκρασία μεγαλύτερη από 38 βαθμούς Κελσίου)
• Διάρροια
• Νέο κρούσμα διανοητικής σύγχυσης ή αλλοιωμένη εγρήγορση ή επιδείνωση μιας παρόμοιας κατάστασης
• Αιμορραγία ορθού, αιματέμεση ή αιματουρία
• Δύσπνοια
• Έμετος παραπάνω από μία φορά τη μέρα
• Ίκτερος σε δέρμα και οφθαλμούς που είτε πρωτοεμφανίζεται είτε επιδεινώνεται αιφνιδίως

Πρόληψη

Μην καταναλώνετε μεγάλες ποσότητες οινοπνεύματος. Μόλις αντιληφθείτε ότι κάνετε ανεξέλεγκτη χρήση αλκοόλ, ζητήστε αμέσως ιατρική βοήθεια.

Μέτρα πρόληψης για τη μετάδοση της ηπατίτιδας B ή C:

• Αποφεύγετε τη σεξουαλική επαφή με άτομο που έχει οξεία ή χρόνια ηπατίτιδα B ή C
• Χρησιμοποιείτε προφυλακτικό και κάνετε ασφαλές σεξ
• Αποφεύγετε να μοιράζεστε με άλλους προσωπικά αντικείμενα όπως ξυραφάκια ή οδοντόβουρτσα.
• Εάν είστε χρήστες τοξικών ουσιών, μη χρησιμοποιείτε σύριγγες ή άλλα σύνεργα κοινόχρηστα κατά τη λήψη της ουσίας (παραδείγματος χάριν καλαμάκια, για χρήση από τη μύτη)
• Καθαρίζετε πάντα τους λεκέδες από αίμα διαλύοντας 1/10 χλωρίνης σε 10/10 νερό.