Παράγοντες κινδύνου εγκεφαλικού και πρόληψη

Ορισμός

Ένα εγκεφαλικό επεισόδιο είναι η διακοπή της παροχής αίματος σε κάποιο μέρος του εγκεφάλου. Συχνά αναφέρεται και ως «αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο».

Υπάρχουν δύο σημαντικοί τύποι εγκεφαλικού επεισοδίου, το ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο και το αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο.

Όταν ένα αιμοφόρο αγγείο που παρέχει αίμα στον εγκέφαλο μπλοκάρεται από ένα θρόμβο αίματος, αυτό ονομάζεται ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο. Μια μπλοκαρισμένη αρτηρία μπορεί να προκύψει με δυο τρόπους.

• Ένας θρόμβος μπορεί να σχηματιστεί σε μια αρτηρία που είναι ήδη πολύ στενή. Εάν μπλοκάρει πλήρως την αρτηρία, τότε ονομάζεται θρομβωτικό επεισόδιο.
• Ένας θρόμβος μπορεί να ξεκινήσει από οπουδήποτε στο σώμα σας και να φτάσει έως και τον εγκέφαλό σας για να μπλοκάρει μια μικρότερη αρτηρία. Αυτό ονομάζεται εμβολισμός. Αυτό προκαλεί εμβολικό εγκεφαλικό επεισόδιο.

Μια δεύτερη σημαντική αιτία εγκεφαλικού είναι η αιμορραγία στον εγκέφαλο. Αυτό ονομάζεται αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο. Μπορεί να συμβεί όταν μικρά αιμοφόρα αγγεία στον εγκέφαλο αδυνατίζουν και σπάνε. Κάποιοι άνθρωποι έχουν πιο ευαίσθητα αιμοφόρα αγγεία στον εγκέφαλο. Η ροή του αίματος που προκύπτει μετά τη ρήξη των αιμοφόρων αγγείων βλάπτει τα κύτταρα του εγκεφάλου.

Πληροφορίες

Οι άντρες εκδηλώνουν περισσότερα εγκεφαλικά επεισόδια από τις γυναίκες.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ

Στους παράγοντες κινδύνου για αθηροσκλήρωση και στένωση των αρτηριών, που μπορεί να οδηγήσουν σε εγκεφαλικό επεισόδιο, περιλαμβάνονται:

• Η υψηλή αρτηριακή πίεση
• Το κάπνισμα, που αυξάνει τον κίνδυνο για τους περισσότερους τύπους εγκεφαλικού επεισοδίου. Τα άτομα που καπνίζουν ένα πακέτο την ημέρα έχουν περισσότερες από δύο φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να εκδηλώσουν εγκεφαλικό επεισόδιο σε σχέση με τους μη καπνιστές.
• Ο διαβήτης
• Η καρδιακή νόσος
• Η υψηλή χοληστερόλη
• Η κατανάλωση αλκοόλ
• Η νεφρική νόσος, ειδικά όταν απαιτείται να γίνει αιμοκάθαρση
• Η χρήση κοκαΐνης
• Το οικογενειακό ιστορικό
• Η προχωρημένη ηλικία

Παράγοντες κινδύνου που καθιστούν πιο πιθανή τη θρόμβωση στο αίμα, που μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλικό επεισόδιο:

• Τα αντισυλληπτικά χάπια αυξάνουν την πιθανότητα δημιουργίας θρόμβων στο αίμα, ειδικά σε γυναίκες που καπνίζουν και που είναι μεγαλύτερες από 35 ετών
• Διαταραχές πήξης του αίματος
• Καρκίνος
• Ρευματοειδής αρθρίτιδα, συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, αγγειίτιδα και ελκώδης κολίτιδα
• Κύηση -- οι γυναίκες έχουν υψηλότερο κίνδυνο για εγκεφαλικό επεισόδιο κατά τη διάρκεια της κύησης και τις εβδομάδες αμέσως μετά την κύηση

Στους παράγοντες κινδύνου για εγκεφαλικά επεισόδια που προκαλούνται από θρόμβους αίματος που εμφανίζονται στη καρδιά περιλαμβάνονται:

• Οι τεχνητές ή μολυσμένες καρδιακές βαλβίδες
• Η φλεγμονή του εσωτερικού τοιχώματος των θαλάμων της καρδιάς και των καρδιακών βαλβίδων (ενδοκαρδίτιδα)
• Ένας καρδιακός μυς που δεν χτυπάει πολύ δυνατά ή κανονικά -- αυτό μπορεί να κάνει το αίμα να παραμείνει στην περιοχή της καρδιάς, και να δημιουργήσει θρόμβο. Ο θρόμβος μπορεί να ταξιδέψει έως τον εγκέφαλο.
• Οι μη φυσιολογικοί καρδιακοί ρυθμοί όπως κολπική μαρμαρυγή
• Τα συγγενή καρδιακά προβλήματα, όπως το ανοικτό ωοειδές τρήμα, το οποίο είναι ένα άνοιγμα σαν πτερύγιο ανάμεσα στους θαλάμους της καρδιάς (μπορεί να μην προκαλέσει καθόλου συμπτώματα μέχρι να εκδηλωθεί εγκεφαλικό επεισόδιο)

Στους κινδύνους για εγκεφαλικό επεισόδιο που προκαλούνται από αιμορραγία στον εγκέφαλο (αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο) περιλαμβάνονται:

• Η υψηλή αρτηριακή πίεση (παρόλο που σε σπάνιες περιπτώσεις και η χαμηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλικό επεισόδιο)
• Οι αδύναμες περιοχές στον τοίχο της αρτηρίας (ανεύρυσμα)
• Οι μη φυσιολογικές συνδέσεις μεταξύ των αρτηριών και των φλεβών (αρτηριοφλεβική δυσπλασία ή AVM)
• Ο καρκίνος, ειδικά ο καρκίνος που εξαπλώνεται στον εγκέφαλο από το μαστό, το δέρμα και τον θυρεοειδή
• Οι παθήσεις ή οι φαρμακευτικές αγωγές (όπως ασπιρίνη ή βαρφαρίνη) που μπορούν να αυξήσουν την πιθανότητα αιμορραγίας
• Η χρήση παράνομων ουσιών, όπως η κοκαΐνη
• Η εγκεφαλική αμυλοειδής αγγειοπάθεια

Παράγοντες κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο δευτεροπαθές στον διαχωρισμό καρωτιδικών αρτηριών:

• Σύνδρομο Marfan ή Ινομυϊκή δυσπλασία
• Τραυματισμός στον λαιμό από τραύμα ή κατά τη διάρκεια ιατρικής διαδικασίας, όπως το αρτηριογράφημα

ΠΡΟΛΗΨΗ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΥ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΥ

Οι ακόλουθες αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορεί να βοηθήσουν στην πρόληψη ενός εγκεφαλικού επεισοδίου:

• Αποφύγετε τις λιπαρές τροφές Ακολουθήστε μια υγιή διατροφή, χωρίς λιπαρά
• Μην καταναλώνετε περισσότερα από 1 έως 2 αλκοολούχα ποτά την ημέρα.
• Κάντε τακτικά άσκηση: 30 λεπτά την ημέρα εάν δεν είστε υπέρβαρος(η), 60-90 λεπτά την ημέρα εάν είστε υπέρβαρος(η)
• Διακόψτε το κάπνισμα
• Ελέγχετε την αρτηριακή σας πίεση κάθε 1-2 χρόνια, ειδικά εάν έχετε οικογενειακό ιστορικό υψηλής αρτηριακής πίεσης. Εάν έχετε υψηλή αρτηριακή πίεση, καρδιακή νόσο ή έχετε υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο, πρέπει να παρακολουθείτε την αρτηριακή σας πίεση συχνότερα. Ρωτήστε τον γιατρό σας.
• Όλοι πρέπει να διατηρούν την αρτηριακή τους πίεση κάτω από 140/90 mmHg.
• Εάν έχετε διαβήτη ή εγκεφαλικό επεισόδιο, η αρτηριακή σας πίεση θα πρέπει να είναι μικρότερη από 130/80 mm/Hg. Ρωτήστε τον γιατρό σας πόσο θα πρέπει να είναι.
• Ελέγχετε τη χοληστερόλη σας και αντιμετωπίστε τη.
• Οι ενήλικες θα πρέπει να ελέγχουν τη χοληστερόλη τους κάθε 5 χρόνια. Εάν είστε σε θεραπεία για υψηλή χοληστερόλη, πρέπει να την ελέγχετε συχνότερα.
• Εάν έχετε διαβήτη, καρδιακή νόσο ή σκλήρυνση των αρτηριών, η LDL σας, δηλ. η «κακή» χοληστερόλη σας θα πρέπει να είναι κάτω από 70 mg/dL.
• Ακολουθήστε τις συστάσεις του γιατρού σας εάν έχετε υψηλή αρτηριακή πίεση, διαβήτη, υψηλή χοληστερόλη και καρδιακή νόσο.

Ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει να λάβετε ασπιρίνη ή άλλη ουσία που ονομάζεται κλοπιδογρέλη για να βοηθήσει στην πρόληψη σχηματισμού θρόμβων στις αρτηρίες ή στην καρδιά σας. Τα φάρμακα αυτά ονομάζονται αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα. ΜΗΝ πάρετε ασπιρίνη χωρίς να ρωτήσετε πρώτα τον γιατρό σας. Ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει κάποιο από τα  φάρμακα αυτά:

• Για την πρόληψη ενός πρώτου εγκεφαλικού επεισοδίου σε γυναίκες πάνω από 65 ετών που έχουν κίνδυνο για εγκεφαλικό επεισόδιο
• Μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, συχνά σε συνδυασμό με ένα φάρμακο που ονομάζεται διπυριδαμόλη
• Εάν είχατε παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο (TIA) ή εγκεφαλικό επεισόδιο στο παρελθόν
• Εάν έχετε καρδιακή ανεπάρκεια ή μη φυσιολογικό καρδιακό παλμό (όπως κολπική μαρμαρυγή)

Η βαρφαρίνη (κουμαδίνη), ένα αντιπηκτικό (που αυξάνει τη ρευστότητα του αίματος) φάρμακο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την πρόληψη των εγκεφαλικών επεισοδίων εάν έχετε:

• Κολπική μαρμαρυγή
• Τεχνητή καρδιακή βαλβίδα

Ένας τύπος χειρουργικής επέμβασης που ονομάζεται καρωτιδική ενδαρτηρεκτομή μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη νέων εγκεφαλικών επεισοδίων σε άτομα με μεγάλες εμπλοκές στις αρτηρίες του λαιμού τους.