Πέτρες στη χολή

Ορισμός

Οι πέτρες στη χολή ή χολόλιθοι είναι σκληρά ιζήματα σαν χαλίκια που σχηματίζονται μέσα στη χοληδόχο κύστη. Οι χολόλιθοι μπορεί να είναι μικροί σαν κόκκοι άμμου ή να φτάνουν σε μέγεθος ένα μπαλάκι του γκολφ.

Εναλλακτικές ονομασίες

Χολολιθιάση, Προσβολή της χοληδόχου κύστης, Κολικός χοληφόρων, Προσβολή χολόλιθων, Χολόλιθοι, Πέτρα χοληφόρων

Αίτια

Οι αιτίες για τις πέτρες στη χολή ποικίλλουν. Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι πέτρας στη χολή:

• Λίθοι από χοληστερίνη. Οι πέτρες που σχηματίζονται από τη χοληστερίνη είναι μακράν ο πλέον συνήθης τύπος, αλλά δεν έχουν καμία σχέση με τα επίπεδα της χοληστερίνης στο αίμα
• Λίθοι από υπερβολική ποσότητα χολερυθρίνης στη χολή. Η χολή είναι υγρό που δημιουργείται στο ήπαρ και βοηθάει στην πέψη των λιπών από τον οργανισμό. Η χολή αποτελείται από νερό, χοληστερίνη, χολικά άλατα και άλλες χημικές ουσίες όπως η χολερυθρίνη. Οι πέτρες αυτές ονομάζονται εναλλακτικά και πέτρες χρωστικών ουσιών.

Οι πέτρες στη χολή προσβάλλουν συχνότερα τις γυναίκες, και τα άτομα άνω των 40 ετών, ενώ μπορεί να είναι και κληρονομικές.

Τα παρακάτω επίσης είναι πιο πιθανό να σας προκαλέσουν πέτρες στη χολή:

• Αδυναμία της χοληδόχου κύστης να αποβάλει τη χολή σωστά  (κάτι που συμβαίνει συχνότερα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης)
• Παθήσεις εξαιτίας των οποίων το ήπαρ εκκρίνει υπερβολικά πολλή χολερυθρίνη, όπως είναι η χρόνια αιμολυτική αναιμία, συμπεριλαμβανομένης και της δρεπανοκυτταρικής αναιμίας
• Κίρρωση του ήπατος και λοιμώξεις της χοληφόρου οδού (πέτρες χρωστικής ουσίας)
• Διαβήτης
• Μεταμόσχευση μυελού οστών ή συμπαγών οργάνων
• Ραγδαία απώλεια βάρους, ιδίως κατά τη διάρκεια πολύ χαμηλής θερμιδικής δίαιτας
• Χορήγηση θρεπτικών ουσιών διά ενδοφλέβιου ορού για μακρά χρονική περίοδο

Συμπτώματα

Πολλοί ασθενείς με πέτρες στη χολή δεν είχαν ποτέ τους συμπτώματα. Οι πέτρες στη χολή συχνά ανακαλύπτονται σε μια ακτινογραφία ρουτίνας, σε επέμβαση στην κοιλιακή χώρα ή κάποια άλλη ιατρική διαδικασία.

Ωστόσο αν μια μεγάλη πέτρα φράσσει είτε τον κυστικό πόρο είτε τον κοινό χοληφόρο πόρο (ονομάζεται χοληδοχολιθίαση), μπορεί να πονέσετε από κράμπες στη μέση προς δεξιά άνω κοιλία. Η περίπτωση αυτή είναι γνωστή ως κολικός χοληφόρων. Ο πόνος υποχωρεί αν η πέτρα περάσει μέσα στο πρώτο μέρος του λεπτού εντέρου (το δωδεκαδάκτυλο).

Συμπτώματα που μπορούν να σημειωθούν:

• Πόνος στην άνω δεξιά ή μέση περιοχή της κοιλίας, που:
• Μπορεί να υποχωρήσει και να επανεμφανιστεί
• Μπορεί να είναι οξύς, αμβλύς ή κράμπα
• Μπορεί να εξαπλωθεί στην πλάτη ή κάτω από τη δεξιά ωμοπλάτη
• Ξεσπά λίγα λεπτά μετά το γεύμα
• Πυρετός
• Ίκτερος στο δέρμα και στον σκληρό χιτώνα του οφθαλμού

Ενδεχόμενα πρόσθετα συμπτώματα αυτής της νόσου:

• Αίσθημα πληρότητας στην κοιλιακή χώρα
• Αργιλώδη κόπρανα
• Ναυτία και έμετος

Είναι σημαντικό να επισκεφθείτε το γιατρό αν παρουσιάζετε συμπτώματα χολολιθίασης. Οι πέτρες στη χολή εντοπίζονται και σε πολλούς ασθενείς με καρκίνο στη χοληδόχο κύστη.

Εξετάσεις

Στις εξετάσεις που χρειάζονται για να εντοπιστούν πέτρες στη χολή ή φλεγμονή στη χοληδόχο κύστη περιλαμβάνονται:

• Κοιλιακός υπέρηχος
• Αξονική τομογραφία κοιλιακής χώρας
• Ενδοσκοπική παλίνδρομη χολαγγειοπαγκρεατογραφία (ERCP)
• Σάρωση ραδιονουκλεϊδίων της χοληδόχου κύστης
• Ενδοσκοπικός υπέρηχος
• Μαγνητική χολαγγειοπαγκρεατογραφία (MRCP)
• Διαδερμική διηπατική χολαγγειογραφία (PTCA)

Ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει τις ακόλουθες αιματολογικές εξετάσεις:

• Χολερυθρίνη
• Εξετάσεις λειτουργίας ήπατος
• Παγκρεατικά ένζυμα

Αντιμετώπιση

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ

Ορισμένα άτομα έχουν πέτρες στη χολή και ουδέποτε αντιμετώπισαν κάποιο σύμπτωμα. Οι χολόλιθοι μπορεί να μην ανακαλυφθούν ποτέ μέχρι να γίνει υπέρηχος για κάποιον άλλο λόγο. Η χειρουργική επέμβαση ίσως δεν χρειάζεται μέχρι τουλάχιστον να εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα.

Σε γενικές γραμμές οι ασθενείς με συμπτώματα θα χρειαστούν εγχείρηση είτε αμέσως είτε ύστερα από μικρό χρονικό διάστημα.

• Στο παρελθόν η ανοιχτή χολοκυστεκτομή (αφαίρεση της χοληδόχου κύστης) ήταν η συνήθης διαδικασία για τις απλές περιπτώσεις. Ωστόσο σήμερα αυτή η εγχείρηση γίνεται όλο και πιο σπάνια
• Η λεγόμενη λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή είναι η τεχνική που χρησιμοποιείται συχνότερα σήμερα. Αυτή η επέμβαση διεξάγεται με μικρότερες χειρουργικές τομές, οι οποίες επιτρέπουν την ταχύτερη ανάρρωση. Οι ασθενείς συχνά παίρνουν εξιτήριο από το νοσοκομείο την ίδια μέρα με την εγχείρηση ή το επόμενο πρωί.

Η ενδοσκοπική παλίνδρομη χολαγγειοπαγκρεατογραφία (ERCP) και μια διαδικασία η οποία ονομάζεται σφιγκτηροτομή μπορεί επίσης να πραγματοποιηθούν με στόχο τον εντοπισμό ή τη θεραπεία χολόλιθων στον κοινό χοληφόρο πόρο.

ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

Σκευάσματα που ονομάζονται χηνοδεοξυχολικό οξύ (CDCA) ή ουρσοδεοξυχολικό οξύ (UDCA, ουρσοδιόλη) δίνονται ενίοτε σε μορφή χαπιού για τη διάλυση χολόλιθων χοληστερίνης. Ωστόσο μπορεί να χρειαστούν 2 χρόνια ή και παραπάνω για να δράσουν, ενώ οι λίθοι μπορεί να επανεμφανιστούν μετά το πέρας της θεραπείας αυτής.

Σε σπάνιες περιπτώσεις ένας καθετήρας χορηγεί χημικές ουσίες μέσα στη χοληδόχο κύστη. Αυτές οι ουσίες διαλύουν αμέσως τις πέτρες της χοληστερίνης. Η θεραπεία αυτή δεν προτιμάται πολύ συχνά, διότι είναι δύσκολο να πραγματοποιηθεί, οι χημικές ουσίες μπορεί να αποβούν τοξικές και οι πέτρες στη χολή ενδέχεται να επανεμφανιστούν.

ΛΙΘΟΤΡΙΨΙΑ

Η λιθοτριψία με ηλεκτροϋδραυλικό κύμα σοκ (ESWL) στη χοληδόχο κύστη έχει επίσης πραγματοποιηθεί σε επιλεγμένους ασθενείς που δεν ήταν δυνατό να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση. Ακριβώς επειδή οι πέτρες στη χολή επανεμφανίζονται σε πολλούς ασθενείς, αυτή η αντιμετώπιση δεν χρησιμοποιείται πολύ συχνά πλέον.

Πρόγνωση

Οι πέτρες στη χολή αναπτύσσονται σε πολλούς ασθενείς χωρίς να προκαλέσουν συμπτώματα. Η πιθανότητα εμφάνισης συμπτωμάτων ή επιπλοκών από τις πέτρες στη χολή είναι μικρή. Σχεδόν όλοι οι ασθενείς που υποβάλλονται σε επέμβαση στη χοληδόχο κύστη δεν επανεμφανίζουν συμπτώματα (εφόσον βέβαια τα συμπτώματά τους όντως τα προκαλούσαν οι χολόλιθοι).

Πιθανές επιπλοκές

Η απόφραξη του κυστικού πόρου ή του κοινού χοληφόρου πόρου από χολόλιθους μπορεί να προξενήσει τα παρακάτω προβλήματα:

• Οξεία χολοκυστίτιδα
• Χολαγγειίτιδα
• Χολοκυστίτιδα - χρόνια
• Χοληδοχολιθίαση
• Παγκρεατίτιδα

Πότε να επικοινωνήσετε με το γιατρό

Πρέπει να ορίσετε μια συνάντηση με το γιατρό σας αν υποφέρετε από:

• Πόνο στο δεξιό άνω μέρος της κοιλιακής χώρας σας
• Ίκτερο στο δέρμα και τον σκληρό χιτώνα του οφθαλμού

Πρόληψη

Δεν υπάρχει καμία γνωστή μέθοδος πρόληψης της χολολιθίασης. Αν υποφέρετε από συμπτώματα πέτρας στη χολή, μια διατροφή χαμηλή σε λιπαρά και η απώλεια βάρους θα σας βοηθήσουν να τα ελέγξετε.