Πονοκέφαλος τάσης

Ορισμός

Η κεφαλαλγία ή πονοκέφαλος τάσης είναι ο πόνος ή η ενόχληση στο κεφάλι, στο κρανίο ή στον αυχένα που συνδέεται με το σφίξιμο (τάση) των μυών σε αυτές τις περιοχές.

Εναλλακτικά ονόματα

Πονοκέφαλος με συσπάσεις μυών, κεφαλαλγία- καλοήθης, κεφαλαλγία- τάση, χρόνιοι πονοκέφαλοι- τάση, πονοκέφαλος αναπήδησης- τάση

Αιτίες

Οι κεφαλαλγίες τάσης αποτελούν τις πιο συνηθισμένες μορφές κεφαλαλγίας. Μπορούν να εκδηλωθούν σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά πιο συχνά εμφανίζονται σε ενήλικες και εφήβους.

Εάν η κεφαλαλγία εκδηλώνεται δύο ή περισσότερες φορές την εβδομάδα για πολλούς μήνες ή περισσότερο, τότε θεωρείται χρόνια. Οι χρόνιες καθημερινές κεφαλαλγίες μπορούν να προκύψουν από υπο- ή υπερ- θεραπεία μιας πρωτοπαθούς κεφαλαλγίας. Για παράδειγμα, οι ασθενείς που λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή για τον πόνο για περισσότερες από 3 ημέρες την εβδομάδα σε τακτική βάση μπορούν να αναπτύξουν πονοκεφάλους αναπήδησης.

Οι κεφαλαλγίες τάσης μπορούν να εκδηλωθούν όταν ο ασθενής έχει και ημικρανία.

Οι κεφαλαλγίες τάσης προκύπτουν όταν οι μύες του αυχένα και του κρανίου συσφίγγονται ή συστέλλονται. Οι μυϊκές συστολές μπορούν να εκδηλωθούν ως αποτέλεσμα στρες, κατάθλιψη ή, τραυματισμού στο κεφάλι.

Οποιαδήποτε δραστηριότητα που κάνει το κεφάλι να παραμένει σε μία θέση για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς να κινείται, μπορεί να προκαλέσει κεφαλαλγία. Τέτοιες δραστηριότητες μπορεί να είναι η δακτυλογράφηση ή άλλη εργασία στον υπολογιστή, η εργασία με λεπτές κινήσεις με τα χέρια ή η χρήση μικροσκοπίου. Ο ύπνος σε κρύο δωμάτιο ή με τον αυχένα σε μη φυσιολογική θέση μπορεί επίσης να προκαλέσει κεφαλαλγία τάσης.

Άλλοι παράγοντες που προκαλούν κεφαλαλγίες τάσης:

• Χρήση αλκοόλ
• Καφεΐνη (υπερβολική λήψη)
• Κρύωμα και γρίπη
• Προβλήματα στα δόντια, όπως σφίξιμο σιαγόνων ή τριβή δοντιών
• Καταπόνηση ματιών
• Υπερβολικό κάπνισμα
• Κόπωση
• Ρινική συμφόρηση
• Υπερπροσπάθεια
• Κολπική λοίμωξη

Οι κεφαλαλγίες τάσης δεν συνδέονται με δομικές αλλαγές του εγκεφάλου.

Συμπτώματα

Ο πόνος στο κεφάλι μπορεί να περιγραφεί ως εξής:

• Αμβλύς, πιεστικός (όχι παλλόμενος)
• Σαν επίδεση με σφικτή ταινία ή μέγγενη στο κεφάλι
• Πόνος παντού (όχι μόνο σε ένα σημείο ή στη μία πλευρά)
• Πόνος χειρότερος στο κρανίο, στους κροτάφους ή στο πίσω μέρος του αυχένα και πιθανότατα στους ώμους

Ο πόνος μπορεί να προκύψει ως μεμονωμένο συμβάν, διαρκώς ή καθημερινά. Ο πόνος μπορεί να διαρκέσει από 30 λεπτά έως 7 ημέρες. Μπορεί να διεγερθεί ή να επιδεινωθεί με το στρες, την κόπωση, τον θόρυβο ή με το εκτυφλωτικό φως.

Συχνά εμφανίζεται δυσκολία στον ύπνο. Οι κεφαλαλγίες τάσης συνήθως δεν προκαλούν ναυτία ή έμετο.

Άτομα με κεφαλαλγίες τάσης συνηθίζουν να προσπαθούν να ανακουφίσουν τον πόνο κάνοντας μασάζ στο κρανίο τους, τους κροτάφους τους ή στο πίσω μέρος του αυχένα τους.

Εξετάσεις

Μια κεφαλαλγία ήπια προς μέτρια, που δεν συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα και αντιμετωπίζεται με θεραπεία στο σπίτι εντός ολίγων ωρών μπορεί να μην χρήζει περαιτέρω εξέτασης ή ελέγχου, ειδικά εάν έχει εκδηλωθεί ξανά στο παρελθόν. Η κεφαλαλγία τάσης δεν παρουσιάζει παθολογικά ευρήματα σε μια νευρολογική εξέταση. Ωστόσο, συχνά προκύπτουν σημεία διέγερσης στους μυς στον αυχένα και στον ώμο.

Εάν ο πονοκέφαλος είναι σοβαρός, επίμονος (δεν υποχωρεί) ή εάν υπάρχουν άλλα συμπτώματα μαζί με τον πονοκέφαλο, θα πρέπει να ζητηθεί η γνώμη ενός γιατρού ώστε να αποκλειστούν άλλες διαταραχές που μπορούν να προκαλέσουν το σύμπτωμα.

Οι κεφαλαλγίες που διακόπτουν τον ύπνο, εκδηλώνονται όταν είστε ενεργοί, ή επαναλαμβάνονται ή είναι χρόνιες μπορεί να χρήζουν εξέτασης και θεραπείας από γιατρό.

Αντιμετώπιση

Η κατανόηση των παραγόντων που προκαλούν τον πονοκέφαλό σας συμβάλει στην αποφυγή των καταστάσεων που τον προκαλούν. Ένα ημερολόγιο πονοκεφάλων μπορεί να σας βοηθήσει να εντοπίσετε τους παράγοντες αυτούς. Όταν παρουσιάσετε πονοκέφαλο, καταγράψτε την ημέρα και την ώρα που ξεκίνησε ο πόνος. Το ημερολόγιο θα πρέπει να περιλαμβάνει τι ήπιατε και τι φάγατε τις τελευταίες 24 ώρες, πόσο κοιμηθήκατε και πότε και τι συνέβαινε στη ζωή σας λίγο πριν την έναρξη του πόνου σας. Για παράδειγμα, είχατε άγχος; Επίσης θα πρέπει να συμπεριλάβετε πληροφορίες για τη διάρκεια του πονοκεφάλου και την αιτία διακοπής του.

Το ζεστό ή κρύο μπάνιο ενδέχεται να ανακουφίζει τον πονοκέφαλο ορισμένων ατόμων. Μπορεί να χρειαστεί να κάνετε αλλαγές στον τρόπο ζωής σας εάν πάσχετε από χρόνιες κεφαλαλγίες τάσης. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει συνήθειες ύπνου (συνήθως να κοιμάστε περισσότερο), αύξηση της άσκησης και τέντωμα των μυών του αυχένα και της πλάτης. Σε κάποιες καταστάσεις, μπορεί να χρειαστεί να αλλάξετε κάτι στη δουλειά σας ή στις συνήθειες ψυχαγωγίας σας.

Τα παυσίπονα που δεν απαιτούν συνταγογράφηση όπως η ασπιρίνη, η ιβουπροφένη ή ακεταμινοφαίνη μπορεί να ανακουφίσουν τον πόνο εάν δεν λειτουργήσουν οι τεχνικές χαλάρωσης. Εάν σχεδιάζετε να λάβετε μέρος σε μια δραστηριότητα που ξέρετε ότι μπορεί να προκαλέσει πονοκέφαλο, μπορεί να βοηθήσει αν λάβετε αυτά τα παυσίπονα από πριν.

Συχνά συνταγογραφούνται ναρκωτικά αναλγητικά. Να θυμάστε ότι τα παυσίπονα ανακουφίζουν τα συμπτώματα μόνο για βραχύ χρονικό διάστημα. Μετά από λίγο, η δράση τους παύει να είναι αποτελεσματική ή η βοήθεια που παρέχουν δεν έχει διάρκεια. Η τακτική ή η υπερβολική χρήση των παυσίπονων μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους αναπήδησης.

Άλλες συνταγογραφούμενες θεραπείες:

• Μυϊκά αναλγητικά, όπως τιζανιδίνη
• Επιλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης της σεροτονίνης (SSRIs), όπως παροξετίνη (paxil) ή σιταλοπράμη (Celexa) χορηγούμενα ημερησίως για αποφυγή ή μείωση του αριθμού των πονοκεφάλων
• Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά όπως αμιτριπτυλίνη, νορτριπτυλίνη ή δοξεπίνη χορηγούμενα ημερησίως για αποφυγή ή μείωση του αριθμού των πονοκεφάλων

Ο συνδυασμός θεραπείας φαρμάκων με χαλάρωση ή και με εκπαίδευση διαχείρισης του άγχους, η βιοαπάντηση (βιολογική ανατροφοδότηση, biofeedback), η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία ή ο βελονισμός, ενδέχεται να παρέχουν ανακούφιση στους χρόνιους πονοκεφάλους.

Το μπότοξ (αλλαντική τοξίνη) γίνεται ευρύτερα γνωστό ως θεραπεία για χρόνιους καθημερινούς πονοκεφάλους, όπως είναι οι κεφαλαλγίες τάσης. Ωστόσο, επί του παρόντος δεν είναι εγκεκριμένο για τέτοια χρήση.

Πρόγνωση

Οι κεφαλαλγίες τάσης συνήθως ανταποκρίνονται καλά στη θεραπεία χωρίς υπολειπόμενες επιδράσεις.

Παρόλο που δεν είναι επικίνδυνες σε ιατρικό επίπεδο, οι χρόνιες κεφαλαλγίες τάσης μπορούν να έχουν αρνητική επίδραση στην ποιότητα της ζωής και στην παραγωγικότητα στην εργασία.

Πιθανές επιπλοκές

Οι πονοκέφαλοι αναπήδησης - οι πονοκέφαλοι που επανέρχονται -- μπορεί να εκδηλωθούν από υπερβολική χρήση παυσίπονων.

Είναι σημαντικό να δείτε έναν γιατρό εάν πάσχετε από χρόνιους πονοκεφάλους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο πονοκέφαλος μπορεί να είναι σύμπτωμα πιο σοβαρής διαταραχής.

Πότε πρέπει να επικοινωνήσετε με γιατρό

Καλέστε το 166 εάν:

• Βιώνετε «τον χειρότερο πονοκέφαλο της ζωής σας»
• Εάν έχετε προβλήματα με τον λόγο, την όραση ή κινητικά προβλήματα ή απώλεια ισορροπίας, ειδικά εάν δεν είχατε εμφανίσει ξανά αυτά τα συμπτώματα μαζί με πονοκέφαλο
• Οι πονοκέφαλοι επιδεινώνονται όταν ξαπλώνετε
• Ο πονοκέφαλος ξεκινά πολύ ξαφνικά

Επίσης καλέστε τον γιατρό σας εάν:

• Το μοτίβο των πονοκεφάλων σας ή ο πόνος σας αλλάζουν
• Θεραπείες που κάποτε λειτουργούσαν τώρα δεν σας βοηθούν
• Έχετε παρενέργειες από φάρμακα, όπως ακανόνιστο καρδιακό παλμό, ωχρό ή μπλε δέρμα, υπερβολική υπνηλία, επίμονο βήχα, κατάθλιψη, κόπωση, ναυτία, έμετο, διάρροια, δυσκοιλιότητα, στομαχικό άλγος, κράμπες, ξηροστομία ή υπερβολική δίψα
• Είστε έγκυος ή μπορείτε να μείνετε έγκυος -- κάποια φάρμακα δεν πρέπει να λαμβάνονται κατά την εγκυμοσύνη

Πρόληψη

Μάθετε για τη διαχείριση του άγχους και εξασκηθείτε πάνω σε αυτή. Κάποιοι άνθρωποι βρίσκουν πολύ βοηθητικές τις ασκήσεις χαλάρωσης ή διαλογισμού. Η βιοαπάντηση (βιολογική ανατροφοδότηση, biofeedback) μπορεί να βελτιώσει τις ασκήσεις χαλάρωσης και να συμβάλει στην αντιμετώπιση των χρόνιων κεφαλαλγιών τάσης.

Συμβουλές για πρόληψη της κεφαλαλγίας τάσης:

• Κρατηθείτε ζεστοί εάν ο πονοκέφαλος συνδέεται με το κρύο.
• Χρησιμοποιήστε ένα διαφορετικό μαξιλάρι ή αλλάξτε τη στάση σας στον ύπνο.
• Δοκιμάστε μια καλή στάση ενώ διαβάζετε, δουλεύετε ή κάνετε άλλες δραστηριότητες.
• Κάντε συχνά ασκήσεις στον αυχένα και στους ώμους ενώ δακτυλογραφείτε, εργάζεστε σε υπολογιστή ή κάνετε άλλη κοντινή εργασία.
• Ξεκουραστείτε, κοιμηθείτε καλά.

Το μασάζ στους μυς μπορεί επίσης να σας βοηθήσει.