Ορισμός

Το PSA σημαίνει ειδικό προστατικό αντιγόνο. Είναι μια πρωτεΐνη που παράγεται από κύτταρα του προστάτη.

Αυτό το άρθρο αναφέρεται στις εξετάσεις αίματος για την μέτρηση της ποσότητας του PSA στο αίμα ενός ανθρώπου. Η εξέταση PSA γίνεται για να βοηθήσει στη διάγνωση και την παρακολούθηση του καρκίνου του προστάτη στους άνδρες.

Εναλλακτικές ονομασίες

 Ειδικό προστατικό αντιγόνο, προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνο του προστάτη

Πως γίνεται η εξέταση

 Γίνεται λήψη δείγματος αίματος από μια φλέβα, συνήθως από το εσωτερικό του αγκώνα ή το μπράτσο. Το σημείο του χεριού από όπου λαμβάνεται το αίμα καθαρίζεται με φάρμακο που καταστρέφει τα μικρόβια (αντισηπτικό). Ο γιατρός εφαρμόζει μια ελαστική ζώνη γύρω από τον άνω βραχίονα για να ασκήσει πίεση στην περιοχή ώστε η φλέβα να γεμίσει με αίμα.

Στη συνέχεια, ο γιατρός εισάγει απαλά μια ένεση στη φλέβα. Το αίμα συλλέγεται σε ένα αεροστεγές φιαλίδιο ή σωλήνα προσαρτημένο στην ένεση. Η ελαστική ζώνη αφαιρείται από το χέρι σας. Μόλις ολοκληρωθεί η αιμοληψία, αφαιρείται η ένεση και το σημείο καλύπτεται για να σταματήσει ενδεχόμενη αιμορραγία.

Πώς να προετοιμαστείτε για την επέμβαση

Οι άνδρες δεν πρέπει να εκσπερματίσουν για τουλάχιστον 48 ώρες πριν από την διενέργεια του τεστ PSA. Κάτι τέτοιο μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένη αύξηση των επιπέδων PSA.

Βεβαιωθείτε ότι ο γιατρός σας γνωρίζει όλα τα φάρμακα που παίρνετε. Μερικά φάρμακα μπορεί να οδηγήσουν σε ψευδώς χαμηλά επίπεδα PSA. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται η φιναστερίδη, η δουταστερίδη, και αντιανδρογόνα φάρμακα, όπως φλουταμίδη, νιλουταμίδη, και βικαλουταμίδη.

Δεν χρειάζεται συνήθως άλλη ειδική προετοιμασία.

Πώς θα αισθανθείτε κατά την εξέταση

 Κατά την εισαγωγή της ένεσης για την λήψη δείγματος αίματος, μερικοί άνθρωποι αισθάνονται μέτριο πόνο ενώ άλλοι αισθάνονται μόνο ένα μικρό τσίμπημα. Στη συνέχεια, μπορεί να υπάρχει ένας μικρός μώλωπας.

Γιατί γίνεται η εξέταση

Λόγοι για να κάνει κανείς την εξέταση PSA:

  • Η εξέταση αυτή μπορεί να γίνει για τον εντοπισμό του καρκίνου του προστάτη
  • Γίνεται επίσης για την παρακολούθηση των ασθενών μετά από θεραπεία με καρκίνο του προστάτη για να διαπιστωθεί εάν ο καρκίνος έχει υποτροπιάσει
  • Εάν ο γιατρός αισθανθεί ότι ο προστάτης δεν είναι φυσιολογικός κατά τη διάρκεια φυσικών εξετάσεων

Για πληροφορίες σχετικά με τον προσυμπτωματικό έλεγχο καρκίνου του προστάτη, ανατρέξτε στην ενότητα "Παρατηρήσεις" παρακάτω.

Φυσιολογικά αποτελέσματα

Δεν υπάρχει κάποιο επίπεδο PSA που να ορίζεται ως φυσιολογικό ή μη φυσιολογικό. Κανένα επίπεδο PSA από μόνο του δεν σημαίνει  ότι έχετε ή δεν έχετε καρκίνο του προστάτη. Θυμηθείτε ότι η εξέταση PSA δεν μπορεί να διαγνώσει τον καρκίνο. Μόνο μια βιοψία μπορεί να διαγνώσει τον καρκίνο. Πάντα συζητήστε τα αποτελέσματα των εξετάσεων PSA με το γιατρό σας.

Ο γιατρός σας θα δει τα αποτελέσματα του PSA και θα πρέπει να εξετάσει την ηλικία σας, τη φυλή, τα φάρμακα που παίρνετε και πολλούς άλλους παράγοντες για να αποφασίσει αν το PSA είναι φυσιολογικό και εάν θα χρειαστείτε περισσότερες εξετάσεις.

Οι ηλικιωμένοι άνδρες συνήθως έχουν ελαφρώς υψηλότερα επίπεδα PSA από τους νεότερους άνδρες. Οι κανονικές κλίμακες ανά ηλικιακή ομάδα που χρησιμοποιούνται συνήθως είναι:

  • Άνδρες ηλικίας κάτω των 50 ετών: PSA μικρότερο από 2,5
  • Άνδρες 50-59 ετών: επίπεδο PSA μικρότερο από 3,5
  • Άνδρες 60-69 ετών: επίπεδο PSA μικρότερο από 4,5
  • Άτομα άνω των 70 ετών: επίπεδο PSA μικρότερο από 6,5

Το εύρος κανονικής τιμής μπορεί να διαφέρει ελαφρώς μεταξύ των διαφορετικών εργαστηρίων. Συζητήστε με το γιατρό σας σχετικά με τη σημασία των συγκεκριμένων αποτελεσμάτων της εξέτασης.

Τι σημαίνει ένα μη φυσιολογικό αποτέλεσμα

Τα υψηλά επίπεδα PSA έχουν συνδεθεί με αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του προστάτη. Ωστόσο, ένα υψηλό επίπεδο PSA απλώς εντοπίζει ασθενείς με υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη.

Ως γενική κατευθυντήρια γραμμή, τα ακόλουθα αποτελέσματα υποδεικνύουν την ανάγκη για περαιτέρω παρακολούθηση και εξέταση:

  • Επίπεδα PSA 4 νανογραμμαρίων ανά χιλιοστόλιτρο (ng / mL) για τους περισσότερους άνδρες
  • Για άνδρες κάτω των 49 ετών, επίπεδα πάνω από 2,5 ng / mL
  • Για άνδρες ηλικίας 50-59, επίπεδα πάνω από 3,5 ng / mL
  • Για άνδρες ηλικίας 60 - 69, επίπεδα πάνω από 4,5 ng / mL
  • Μια σημαντική αύξηση των επιπέδων PSA από το ένα έτος στο άλλο μπορεί επίσης να υποδεικνύει υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη
  • Ένα ταχέως μεταβαλλόμενο PSA, ακόμη και εντός του φυσιολογικού εύρους, αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου.

Λάβετε υπόψη ότι αν και η εξέταση PSA είναι ένα σημαντικό εργαλείο για τον εντοπισμό του καρκίνου του προστάτη, δεν είναι απολύτως αποτελεσματική. Ο γιατρός σας πρέπει επίσης να σκεφτεί και άλλους παράγοντες εκτός από τον καρκίνο που μπορεί να προκαλέσουν υψηλότερες τιμές PSA:

  • Άτομα με μεγαλύτερο προστάτη
  • Άνδρες που εκσπερμάτισαν εντός των 48 ωρών που προηγήθηκαν της εξέτασης αίματος
  • Λοίμωξη του προστάτη (προστατίτιδα)
  • Λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος
  • Πρόσφατες εξετάσεις στην ουροδόχο κύστη (κυτοσκόπηση) ή τον προστάτη (βιοψία)
  • Η πρόσφατη τοποθέτηση καθετήρα ουροδόχου κύστεως

Ο γιατρός σας θα λάβει υπόψιν τους ακόλουθους παράγοντες όταν θα αποφασίσει για το επόμενο βήμα:

  • Την ηλικία σας
  • Εάν είχατε ξαναυποβληθεί σε εξέταση PSA στο παρελθόν και πόσο ή πόσο γρήγορα άλλαξαν τα επίπεδα PSA
  • Εάν εντοπιστεί κάποιος όγκος στον προστάτη κατά τη διάρκεια της εξέτασης
  • Άλλα συμπτώματα που μπορεί να έχετε
  • Άλλοι παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του προστάτη, όπως η φυλή και το οικογενειακό ιστορικό

Τα άτομα που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ενδέχεται να χρειαστούν περισσότερες εξετάσεις. Ο γιατρός σας μπορεί να ακολουθήσει τα επόμενα βήματα:

  • Επανάληψη της εξέτασης PSA, συνήθως σε διάστημα 3 μηνών
  • Διενέργεια βιοψίας του προστάτη, έτσι δείγματα του προστάτη μπορεί να εξεταστούν κάτω από ένα μικροσκόπιο
  • Να προχωρήσει σε μια εξέταση παρακολούθησης που ονομάζεται ελεύθερο PSA (fPSA). Όσο χαμηλότερο είναι το επίπεδο αυτής της εξέτασης, τόσο πιο πιθανό είναι να υπάρχει καρκίνος του προστάτη

Για κάποιον που έχει υποβληθεί σε θεραπεία για καρκίνο του προστάτη, το επίπεδο PSA μπορεί να δείξει εάν μια θεραπεία λειτουργεί ή εάν ο καρκίνος έχει υποτροπιάσει. Συνήθως, τα επίπεδα PSA αρχίζουν να αυξάνονται πριν εμφανιστούν συμπτώματα, μερικές φορές μήνες ή χρόνια πριν.

Κίνδυνοι

Οι φλέβες και οι αρτηρίες ποικίλουν σε μέγεθος από τον έναν ασθενή στον άλλο και από τη μια πλευρά του σώματος στην άλλη. Η λήψη δείγματος αίματος από μερικούς ανθρώπους μπορεί να είναι πιο δύσκολη από ό, τι από άλλους.

Οι άλλοι κίνδυνοι που σχετίζονται με την αιμοληψία είναι ήπιοι, αλλά μπορεί να περιλαμβάνουν:

  • Υπερβολική αιμορραγία
  • Λιποθυμία ή αίσθημα ζάλης
  • Αιμάτωμα (αίμα που συσσωρεύεται κάτω από το δέρμα)
  • Λοίμωξη (ένας μικρός κίνδυνος κάθε φορά που κόβεται το δέρμα)

Παρατηρήσεις

Η μέτρηση των επιπέδων PSA μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα έγκαιρου εντοπισμού του καρκίνου του προστάτη.

Ωστόσο, η αξία της εξέτασης PSA για τον καρκίνο του προστάτη είναι αμφιλεγόμενη. Δεν υπάρχει μία μόνο απάντηση που να ταιριάζει σε όλους τους άνδρες. Πριν από τη διεξαγωγή της εξέτασης, κάλο είναι να συζητήσετε με τον γιατρό σας τόσο τους λόγους για τους οποίους πρέπει να κάνετε το τεστ ,όσο και τους λόγους για τους οποίους ίσως δεν πρέπει.

Ορισμένες ερωτήσεις που μπορείτε να υποβάλλετε στον γιατρό σας κατά την συζήτηση για την διενέργεια ή μη της εξέτασης PSA περιλαμβάνουν:

  • Τι σημαίνει ένα μη φυσιολογικό αποτέλεσμα PSA; Σημαίνει ότι έχετε καρκίνο;
  • Εάν η εξέταση PSA είναι μη φυσιολογική, ποιες άλλες εξετάσεις θα χρειαστούν; Θα χρειαστείτε βιοψία;
  • Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του προστάτη; Μήπως αυτό αλλάζει το αν πρέπει να υποβληθείτε σε εξέταση PSA; Ποια είναι η καλύτερη ηλικία για να ξεκινήσετε τις εξετάσεις PSA;
  • Ποια είναι τα οφέλη και οι κίνδυνοι έγκαιρου εντοπισμού του καρκίνου του προστάτη;

Εάν ένας άνθρωπος επιλέξει να εξεταστεί, το PSA συνήθως γίνεται κάθε χρόνο για:

  • Άνδρες ηλικίας 40 - 75 ετών
  • Άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη (ειδικά αδέλφια ή πατέρα) και Αφρο-Αμερικανούς, οι οποίοι θα πρέπει να σκεφτούν να ξεκινούν τις εξετάσεις από την ηλικία των 40 έως 45 ετών. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο του προστάτη.

 Η εξέταση PSA δεν συνιστάται για τους άνδρες ηλικίας άνω των 75 ετών.


Πηγές:

American Urological Association. Prostate-specific antigen best practice statement: 2009 update. April 2009. Accessed July 10, 2009.

Lin K, Lipsitz R, Miller T, Janakiraman S; U.S. Preventive Services Task Force. Benefits and harms of prostate-specific antigen screening for prostate cancer: an evidence update for the U.S. Preventive Services Task Force. Ann Intern Med. 2008;149:192-199.

Lim LS, Sherin K; ACPM Prevention Practice Committee. Screening for prostate cancer in U.S. men ACPM position statement on preventive practice. Am J Prev Med. 2008;34:164-170.

Walsh PC, DeWeese TL, Eisenberger MA. Clinical practice. Localized prostate cancer. N Engl J Med. 2007;357:2696-2705.

Walter LC, Bertenthal D, Lindquist K, Konety BR. PSA screening among elderly men with limited life expectancies. JAMA. 2006;296:2336-2342.

Wolf AM, Wender RC, Etzioni RB, Thompson IM, D'Amico AV, Volk RJ, et al. American Cancer Society guideline for the early detection of prostate cancer: update 2010. CA Cancer J Clin. 2010;60:70-98.

Επικαιροποίηση από:

Συνεργάτες του iatronet.gr