Ψωρίαση

Ορισμός

Η ψωρίαση είναι μια συνηθισμένη δερματική πάθηση η οποία προκαλεί ερυθρότητα και ερεθισμό στο δέρμα. Πολλά άτομα με ψωρίαση έχουν χοντρό, ερυθρό δέρμα με λεκέδες από ασημόλευκης χροιάς που ονομάζονται φολίδες.

Εναλλακτικές ονομασίες

Ψωρίαση κατά πλάκας

Αίτια

Η ψωρίαση είναι μια πολύ κοινή πάθηση. Η διαταραχή αυτή μπορεί να επηρεάσει άτομα κάθε ηλικίας, αλλά συχνότερα παρατηρείται στις ηλικίες ανάμεσα στα 15 και τα 35.

Η πάθηση δεν είναι μεταδοτική.

Η ψωρίαση φαίνεται να προσβάλει συχνά μέλη της ίδιας οικογένειας. Οι γιατροί πιστεύουν πως πιθανότατα εγκαθίσταται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα αντιλαμβάνεται εσφαλμένα τα υγιή κύτταρα ως επικίνδυνες ουσίες.

Τα δερματικά κύτταρα αναπτύσσονται βαθύτερα στο δέρμα και υπό φυσιολογικές συνθήκες αναδύονται στην επιδερμίδα μια φορά το μήνα. Στα άτομα με ψωρίαση αυτή η διαδικασία είναι υπερβολικά γρήγορη (γύρω στις 2 εβδομάδες αντί για 4) και τα νεκρά δερματικά κύτταρα αναπτύσσονται στην επιφάνεια του δέρματος.

Τα ακόλουθα ενδέχεται να ενεργοποιήσουν μια κρίσης ψωρίασης ή να καταστήσουν δυσκολότερη την αντιμετώπιση της πάθησης:

• Βακτηριακές ή ιογενείς λοιμώξεις, που περιλαμβάνουν στρεπτόκοκκο στο λαιμό και λοιμώξεις του άνω αναπνευστικού
• Ξηρός αέρας ή ξηροδερμία
• Τραυματισμός στο δέρμα, όπως είναι οι αμυχές, τα εγκαύματα και οι νυγμοί από έντομα
• Ορισμένα φάρμακα όπως είναι τα ανθελονοσιακά, οι β-αναστολείς και το λίθιο
• Η συναισθηματική φόρτιση
• Η ελάχιστη έκθεση στον ήλιο
• Η υπερβολική έκθεση στον ήλιο (ηλιακό έγκαυμα)
• Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ

Σε γενικές γραμμές η ψωρίαση μπορεί να προσβάλει βαριά τα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Τέτοια άτομα μπορεί να είναι όσα υποφέρουν από:

• Σύνδρομο επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας (AIDS)
• Αυτοάνοσες διαταραχές (όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα)
• Χημειοθεραπεία από καρκίνο

Το ένα τρίτο των ατόμων με ψωρίαση μπορεί να υποφέρει από αρθρίτιδα επίσης, πάθηση γνωστή ως ψωριασική αρθρίτιδα.

Συμπτώματα

Η ψωρίαση μπορεί να κάνει την εμφάνισή της αιφνίδια ή αργά. Σε πολλές περιπτώσεις υποχωρεί τελείως και κατά καιρούς εμφανίζεται επανειλημμένα με εξάρσεις.

Άτομα με ψωρίαση έχουν ερεθισμούς σαν «μπαλώματα» στο δέρμα τους. Συχνότερα παρατηρείται ερυθρότητα στους αγκώνες, τα γόνατα και τον κορμό, αλλά μπορεί να κάνει την εμφάνισή της οπουδήποτε στο σώμα. Φέρ’ ειπείν ενδέχεται να υπάρχουν φολιδωτά μπαλώματα στο τριχωτό της κεφαλής.

Τα δερματικά μπαλώματα ή κηλίδες πιθανώς:

• Προκαλούν φαγούρα
• Είναι ξηρά και καλυμμένα με λευκή φολιδωτή επιδερμίδα
• Έχουν ροδόχρωμη-ερυθρή απόχρωση (σαν το χρώμα του σολομού)
• Είναι φουσκωμένα και χοντρά

Άλλα συμπτώματα:

• Αλλοιώσεις στα ανδρικά γεννητικά όργανα
• Αρθραλγία ή πόνος στις αρθρώσεις (ψωριασική αρθρίτιδα)
• Αλλαγές στα νύχια, όπως είναι η πάχυνση, τα καστανοκίτρινα στίγματα, εντυπώματα (τρύπες) στην επιφάνεια του νυχιού και αποκόλληση του νυχιού από τη βάση του
• Έντονη πιτυρίδα στο τριχωτό της κεφαλής

Η ψωρίαση ενδέχεται να επηρεάσει μερικώς ή και όλη την επιδερμίδα σας. Υπάρχουν πέντε κύριοι τύποι ψωρίασης:

• Ερυθροδερμική: Η ερυθρότητα της επιδερμίδας είναι πολύ έντονη και καλύπτει μεγάλη περιοχή του σώματος
• Σταγονοειδής: Μικρά, ροδόχρωμα-ερυθρά στίγματα στο δέρμα
• Ανάστροφη: Ερυθρότητα στην επιδερμίδα και ερεθισμός στις μασχάλες, στη βουβωνική χώρα και στις δερματικές πτυχώσεις
• Κατά πλάκας: Ερυθροί λεκέδες από χοντρό δέρμα στην επιδερμίδα καλυμμένοι με ασημόλευκες φολίδες. Πρόκειται για τον πιο κοινό τύπο ψωρίασης
• Φλυκταινώδης: Λευκές φλύκταινες τις οποίες περιβάλλει ερυθρό, ερεθισμένο δέρμα

Εξετάσεις

Ο γιατρός σας θα εξετάσει το δέρμα σας. Η διάγνωση συνήθως βασίζεται στην όψη της επιδερμίδας σας.

Ορισμένες φορές διεξάγεται βιοψία δέρματος για να αποκλειστεί κάθε άλλη πιθανή πάθηση. Αν πονάτε στις αρθρώσεις, ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει ακτινογραφία.

Αντιμετώπιση

Ο στόχος της θεραπευτικής αγωγής είναι να θέσει υπό έλεγχο τα συμπτώματα και να προλάβει τις λοιμώξεις.

Γενικώς τρεις είναι οι θεραπευτικές επιλογές που ακολουθούν οι ασθενείς με ψωρίαση:

• Τοπική φαρμακευτική αγωγή, δηλαδή λοσιόν, αλοιφές, κρέμες και σαμπουάν
• Φαρμακευτική αγωγή για όλο το σώμα (συστηματική), δηλαδή χάπια ή ενέσεις που δεν επηρεάζουν μόνο το δέρμα
• Φωτοθεραπεία, όπου χρησιμοποιείται το φως για τη αντιμετώπιση της ψωρίασης

Οι περισσότερες περιπτώσεις ψωρίασης αντιμετωπίζονται με σκευάσματα τα οποία επιθέτονται απευθείας στην επιδερμίδα ή το τριχωτό της κεφαλής:

• Κορτιζονούχες κρέμες και αλοιφές
• Κρέμες ή αλοιφές που περιέχουν πίσσα λιθανθράκων ή ανθραλίνη
• Κρέμες για απολέπιση (συνήθως σαλικυλικό οξύ ή γαλακτικό οξύ)
• Σαμπουάν για την πιτυρίδα (με ή χωρίς συνταγή γιατρού)
• Ενυδατικές κρέμες
• Φάρμακα που περιέχουν βιταμίνη D ή βιταμίνη A (ρετινόλη), κατόπιν συνταγής γιατρού

Αν υποφέρετε από λοίμωξη, ο γιατρός σας θα σας συνταγογραφήσει αντιβίωση.

Μπορείτε να δοκιμάσετε την παρακάτω προσωπική περιποίηση κατ’ οίκον:

• Το λουτρό με πλιγούρι βρόμης μπορεί να είναι καταπραϋντικό και να βοηθήσει τις φολίδες να μαλακώσουν. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τέτοια προϊόντα βρόμης χωρίς να χρειάζεστε συνταγή. Ή μπορείτε να προσθέσετε ένα φλιτζάνι πλιγούρι βρόμης σε μια μπανιέρα ζεστό νερό
• Η έκθεση στο φως του ήλιου μπορεί να βοηθήσει στην εξαφάνιση των συμπτωμάτων σας. Προσέξτε ωστόσο μην πάθετε ηλιακά εγκαύματα
• Η χαλάρωση και οι τεχνικές καταπολέμησης του συναισθηματικού στρες μπορούν επίσης να προσφέρουν βοήθεια. Ο σύνδεσμος ανάμεσα στο στρες και τις δερματικές φολίδες της ψωρίασης δεν έχει ωστόσο γίνει πλήρως κατανοητός επιστημονικά

Ορισμένα άτομα μπορεί να επιλέξουν και τη φωτοθεραπεία.

• Η φωτοθεραπεία είναι ιατρική θεραπεία κατά την οποία το δέρμα σας εκτίθεται με προσοχή σε υπεριώδη ακτινοβολία
• Μπορεί να υποβληθείτε σε σκέτη φωτοθεραπεία ή αφού έχετε λάβει φάρμακο το οποίο κάνει το δέρμα σας ευαίσθητο στην ακτινοβολία
• Η φωτοθεραπεία για ψωρίαση μπορεί να γίνει είτε με υπεριώδη ακτινοβολία A (UVA) είτε με υπεριώδη B (UVB)

Οι πολύ βαριές περιπτώσεις ασθενών με ψωρίαση ενδέχεται να λάβουν φάρμακα προκειμένου να αναστείλουν την ανοσοποιητική αντίδραση του οργανισμού τους. Αυτά τα σκευάσματα περιλαμβάνουν μεθοτρεξάτη ή κυκλoσπoρίvη. (Ασθενείς με ψωριασική αρθρίτιδα μπορούν επίσης να λάβουν αυτά τα φάρμακα.) Ρετινοειδή, όπως η ακιτρετίνη, μπορούν επίσης να χορηγηθούν.

Νεότερα σκευάσματα που λέγονται βιολογικά στοχεύουν συγκεκριμένα στην ανοσολογική αντίδραση του οργανισμού, κάτι που θεωρείται ότι παίζει σημαντικό ρόλο στην ψωρίαση. Αυτά τα φάρμακα χορηγούνται όταν οι άλλες θεραπευτικές αγωγές δεν έχουν επιφέρει θετικά αποτελέσματα. Εγκεκριμένα βιολογικά για τη θεραπεία της ψωρίασης:

• Aδαλιμουμάμπη
• Aλεφασέπτη
• Eτανερσέπτη
• Ινφλιξιμάμπη

Πρόγνωση

Η ψωρίαση είναι πάθηση εφ’ όρου ζωής που τίθεται υπό έλεγχο με τη θεραπεία. Μπορεί να εξαφανιστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα και μετά να επιστρέψει. Με την κατάλληλη θεραπεία συνήθως δεν προσβάλλει τη γενική σωματική σας υγεία.

Πιθανές επιπλοκές

• Αρθρίτιδα
• Πόνος
• Έντονος κνησμός
• Δευτεροπαθείς δερματικές λοιμώξεις
• Παρενέργειες από τα φάρμακα για την αντιμετώπιση της ψωρίασης
• Καρκίνος του δέρματος από τη θεραπεία με την ακτινοβολία

Πότε να επικοινωνήσετε με το γιατρό

Καλέστε το γιατρό σας εάν εμφανίσετε συμπτώματα ψωρίασης ή εάν οι δερματικοί ερεθισμοί δεν υποχωρούν παρά τη θεραπεία.

Ενημερώστε το γιατρό σας σε περίπτωση που υποφέρετε από αρθραλγία ή πυρετό- ίσως είναι εξαιτίας των κρίσεων ψωρίασής σας.

Αν εμφανίζετε συμπτώματα αρθρίτιδας, επικοινωνήστε με το δερματολόγο ή το ρευματολόγο σας.

Σπεύστε αμέσως στα επείγοντα του νοσοκομείου ή καλέστε το 166 εάν έχετε οξύτατη έξαρση η οποία καλύπτει ολόκληρο το σώμα σας ή το μεγαλύτερο τμήμα του.

Πρόληψη

Κανένας γνωστός τρόπος δεν υπάρχει για την πρόληψη της ψωρίασης. Η καθαριότητα και η ενυδάτωση του δέρματος, καθώς και η αποφυγή όσων πυροδοτούν την ψωρίασή σας, ενδέχεται να ελαττώσουν τον αριθμό των εξάρσεων.

Οι γιατροί συστήνουν καθημερινό λουτρό ή ντους στα άτομα με ψωρίαση. Αποφύγετε το πολύ δυνατό τρίψιμο με το σφουγγάρι, διότι ενδέχεται να ερεθίσει την επιδερμίδα και τελικά να πυροδοτήσει ακόμα μια κρίση.