Σωματοποιητική διαταραχή

Ορισμός

Η σωματοποιητική διαταραχή είναι μία μακροχρόνια πάθηση στην οποία το άτομο υποφέρει από σωματικά συμπτώματα σε διάφορα σημεία του σώματός του, χωρίς όμως να υπάρχει κάποια οργανική αιτία.

Οι ασθενείς νιώθουν πράγματι πόνο και άλλα συμπτώματα της νόσου, δεν προσποιούνται ότι πονούν ούτε ενεργούν με δόλο για να τραβήξουν το ενδιαφέρον.

Εναλλακτικές ονομασίες

Σύνδρομο Briquet

Αιτίες

Η διαταραχή εμφανίζεται συνήθως πριν από το 30ό έτος της ηλικίας και προσβάλλει συχνότερα γυναίκες από ό,τι άντρες. Επίσης, είναι πιο συνήθης σε άτομα που πάσχουν από σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου και άλλους χρόνιους πόνους.

Στο παρελθόν η διαταραχή είχε συνδεθεί με το συναισθηματικό άγχος και οι ειδικοί θεωρούσαν πως ο πόνος βρισκόταν μόνο στο μυαλό των ασθενών.

Ωστόσο, οι ασθενείς με σωματοποιητική διαταραχή βιώνουν τον πόνο και τα άλλα συμπτώματα με τρόπο που οδηγεί σε αύξηση των επιπέδων του άλγους. Δημιουργείται έτσι ένας φαύλος κύκλος ο οποίος δύσκολα σπάει.

Οι άνθρωποι που στο παρελθόν έχουν βιώσει σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση έχουν αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης της νόσου, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι κάθε ασθενής με σωματοποιητική διαταραχή έχει ιστορικό κακοποίησης.

Όσο προχωρά η έρευνα για τις συνδέσεις μεταξύ του εγκεφάλου και του σώματος, τόσο πληθαίνουν οι ενδείξεις ότι η συναισθηματική ευεξία επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τον πόνο και άλλα συμπτώματα.

Συμπτώματα

Οι ασθενείς που υποφέρουν από τη συγκεκριμένη διαταραχή παραπονούνται για διάφορους πόνους οι οποίοι τείνουν να είναι χρόνιοι. Συνήθως το άλγος εντοπίζεται στο πεπτικό και το νευρικό σύστημα, καθώς και στα γεννητικά όργανα.

Τα συμπτώματα συχνά επηρεάζουν τις εργασιακές και τις προσωπικές σχέσεις του πάσχοντα, ενώ πολλές φορές οι ασθενείς επισκέπτονται διάφορες ιατρικές ειδικότητες πριν εντοπίσουν τη νόσο.

Το άγχος συχνά επιδεινώνει τα συμπτώματα.

Η σωματοποιητική διαταραχή έχει διάφορα συμπτώματα, κάποια εκ των οποίων είναι:

• Πόνοι στην κοιλιακή χώρα
• Αμνησία
• Πόνοι στην πλάτη
• Φούσκωμα
• Πόνος στο στήθος
• Διάρροια
• Δυσχέρεια στην κατάποση
• Ζαλάδες
• Πονοκέφαλος
• Αδυναμία
• Πόνοι στις αρθρώσεις
• Ναυτία και συχνοί εμετοί
• Πόνος κατά τη διάρκεια της συνουσίας
• Πόνος κατά την ούρηση
• Έντονοι πόνοι κατά τη διάρκεια της έμμηνου ρύσης
• Άλγος στα άνω και κάτω άκρα
• Αίσθηση καρδιακών παλμών
• Παράλυση ή μυϊκή αδυναμία
• Σεξουαλική απάθεια
• Δύσπνοια
• Μεταβολές στην όραση

Εξετάσεις

Μια διεξοδική κλινική εξέταση και διάφορες διαγνωστικές εξετάσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν προκειμένου να προσδιοριστούν τα οργανικά αίτια του πόνου. Το είδος των εξετάσεων εξαρτάται από τα συμπτώματα από τα οποία υποφέρει ο ασθενής.

Επιπλέον πραγματοποιείται μια ψυχιατρική αξιολόγηση προκειμένου να εντοπιστούν άλλες διαταραχές που σχετίζονται με την ασθένεια.

Όταν γίνουν οι απαραίτητες εξετάσεις, και εφόσον δεν εντοπιστεί οργανική αιτία για τον πόνο, τότε μπορεί να διαγνωστεί σωματοποιητική διαταραχή.

Θεραπεία

Στόχος της θεραπείας είναι ο ασθενής να μάθει να ελέγχει τα συμπτώματά του.

Το σημαντικότερο στοιχείο της θεραπείας είναι να αναπτυχθεί μια σχέση υποστήριξης μεταξύ του ασθενούς και του γιατρού του.

• Επιλέξτε έναν συγκεκριμένο γιατρό, προκειμένου να αποφύγετε τις περιττές εξετάσεις και διαδικασίες.
• Προγραμματίστε τακτικές επισκέψεις, ώστε να αξιολογούνται τα συμπτώματά σας και το πως αντεπεξέρχεστε σε αυτά. Ο γιατρός σας θα πρέπει να σας εξηγεί τα αποτελέσματα των εξετάσεών σας.

Αναζητήστε κάποιον ψυχοθεραπευτή με εμπειρία στην αντιμετώπιση της σωματοποιητικής διαταραχής, καθώς κάτι τέτοιο μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα βοηθητικό. Η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία μπορεί να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε τον πόνο. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας θα μάθετε:

• Να αναγνωρίζετε τι είναι αυτό που επιδεινώνει το άλγος στο σώμα σας
• Να αναπτύσσετε μεθόδους αντιμετώπισης των συμπτωμάτων
• Να είστε πιο δραστήριοι, ακόμη και τις στιγμές που νιώθετε πόνους

Αν υποφέρετε από κατάθλιψη ή αγχώδη διαταραχή μπορεί να σας βοηθήσουν και κάποια αντικαταθλιπτικά φάρμακα.

Μην επιτρέψετε σε κανέναν να σας πει πως τα συμπτώματά σας είναι στη φαντασία σας. Πολλοί ειδικοί πλέον αναγνωρίζουν πως τα σωματοποιημένα συμπτώματα μπορεί να προκύψουν από ψυχολογικό άγχος.

Πιθανές επιπλοκές

Μπορεί να επέλθει εθισμός σε αναλγητικά ή ηρεμιστικά φάρμακα.

Πότε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας

Η καλή σχέση με τον γιατρό σας βοηθά πολύ στην αντιμετώπιση της νόσου. Καλέστε τον γιατρό σας αν παρατηρήσετε κάποια σοβαρή αλλαγή στα συμπτώματά σας.

Πρόληψη

Η συμβουλευτική ή κάποια άλλη μορφή ψυχοθεραπείας μπορούν να βοηθήσουν τους ασθενείς που έχουν τάση να εμφανίσουν σωματοποιητική διαταραχή να αντιμετωπίσουν τα άγχη τους με διάφορους τρόπους, κάτι που επίσης μπορεί να μειώσει την ένταση των συμπτωμάτων της νόσου.