Ορισμός
Ο τραυματισμός κεφαλής είναι οποιοδήποτε τραύμα οδηγεί σε τραυματισμό του τριχωτού της κεφαλής, του κρανίου ή του εγκεφάλου. Οι τραυματισμοί κυμαίνονται από ελάσσονα χτυπήματα στο κρανίο έως σοβαρούς εγκεφαλικούς τραυματισμούς.
Τα τραύματα κεφαλής ταξινομούνται είτε ως κλειστά ή ως ανοικτά.
- Ένα κλειστό τραύμα κεφαλής σημαίνει ότι χτυπήσατε άσχημα το κεφάλι σε ένα αντικείμενο, χωρίς όμως να προκληθεί κάταγμα στο κρανίο.
- Ένα ανοικτό τραύμα στο κεφάλι σημαίνει ότι ένα αντικείμενο χτύπησε το κεφάλι, έσπασε το κρανίο και εισήλθε στον εγκέφαλο. Αυτό συνήθως συμβαίνει όταν κινήστε με μεγάλη ταχύτητα, όπως όταν περνάτε μέσα από το παρμπρίζ σε ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα. Μπορεί επίσης να προκληθεί από πυροβολισμό στο κεφάλι.
Οι τραυματισμοί κεφαλής περιλαμβάνουν:
- Διάσειση, ο πιο κοινός τύπος τραυματικού εγκεφαλικού ατυχήματος, στο οποίο αναταράσσεται ο εγκέφαλος
- Κάκωση, που είναι ένας μωλωπισμός του εγκεφάλου
- Πληγές στο τριχωτό της κεφαλής
- Κατάγματα κρανίου
Δείτε επίσης:
- Υπαραχνοειδής αιμορραγία
- Υποσκληρίδιο αιμάτωμα
Εναλλακτικές Ονομασίες
Εγκεφαλικός τραυματισμός, τραυματισμός κεφαλής, διάσειση
Γενικές Πληροφορίες
Κάθε χρόνο, εκατομμύρια άνθρωποι παθαίνουν έναν τραυματισμό στο κεφάλι. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι ελάσσονες, καθώς το κρανίο παρέχει σημαντική προστασία στον εγκέφαλο. Τα συμπτώματα των μικρών τραυμάτων της κεφαλής αποδράμουν συνήθως αυθόρμητα. Ωστόσο, περισσότεροι από μισό εκατομμύριο τραυματισμοί ετησίως είναι αρκετά σοβαροί ώστε να απαιτούν νοσηλεία.
Το να μάθετε να αναγνωρίζετε έναν σοβαρό τραυματισμό κεφαλής και να δίνετε τις βασικές πρώτες βοήθειες, μπορεί να κάνει τη διαφορά στη διάσωση μιας ζωής.
Αίτια
Τα συνήθη αίτια τραυματισμού της κεφαλής περιλαμβάνουν, τα τροχαία ατυχήματα, τις πτώσεις, τη σωματική επίθεση και τα ατυχήματα στο σπίτι, στην εργασία, στην ύπαιθρο ή στη διάρκεια αθλημάτων.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα ενός τραύματος κεφαλής μπορεί να εμφανιστούν αμέσως ή να αναπτυχθούν αργά στη διάρκεια αρκετών ωρών ή ημερών. Ακόμα και εάν το κρανίο δεν έχει σπάσει, ο εγκέφαλος μπορεί να χτυπήσει στο εσωτερικό του κρανίου και να υποστεί κάκωση. Το κεφάλι μπορεί να φαίνεται εντάξει, αλλά μπορεί να προκύψουν επιπλοκές από αιμορραγία ή οίδημα μέσα στο κρανίο.
Σε οποιοδήποτε σοβαρό τραυματισμό στο κεφάλι, πάντα να υποθέτετε ότι έχει τραυματιστεί επίσης ο νωτιαίος μυελός.
Κάποιοι τραυματισμοί έχουν ως αποτέλεσμα παρατεταμένη ή μη-αναστρέψιμη εγκεφαλική βλάβη. Αυτό μπορεί να συμβεί ως αποτέλεσμα αιμορραγίας μέσα στον εγκέφαλο ή δυνάμεων που βλάπτουν άμεσα τον εγκέφαλο. Τα πιο σοβαρά τραύματα κεφαλής μπορεί να προκαλέσουν τα ακόλουθα συμπτώματα:
- Αλλαγές στο, ή άνισο μέγεθος κορών
- Χρόνιους ή σοβαρούς πονοκεφάλους
- Κώμα
- Διαρροή υγρού από τη μύτη, το στόμα ή τα αυτιά (μπορεί να είναι διαυγές ή αιματηρό)
- Κάταγμα στο κρανίο ή το πρόσωπο, μωλωπισμός του προσώπου, οίδημα στο σημείο του τραυματισμού ή πληγή στο τριχωτό της κεφαλής
- Ευερεθιστότητα (ιδιαίτερα στα παιδιά)
- Απώλεια της συνείδησης, σύγχυση ή υπνηλία
- Απώλεια ή αλλαγή της αισθητικότητας, της ακοής, της όρασης, της γεύσης ή της όσφρησης
- Χαμηλό αναπνευστικό ρυθμό ή πτώση της αρτηριακής πίεσης
- Απώλεια μνήμης
- Μεταβολές της διάθεσης, της προσωπικότητας ή της συμπεριφοράς
- Παράλυση
- Ανησυχία, αδεξιότητα ή έλλειψη συντονισμού
- Επιληπτικές κρίσεις
- Προβλήματα ομιλίας και γλώσσας
- Διαταραγμένη ομιλία ή θολή όραση
- Δυσκαμψία αυχένα ή έμετο
- Τα συμπτώματα βελτιώνονται και στη συνέχεια επιδεινώνονται ξαφνικά (αλλαγή στη συνείδηση)
Πρώτες Βοήθειες
Αναζητήστε ιατρική βοήθεια άμεσα, εάν το άτομο:
- Έχει ασυνήθιστη υπνηλία
- Η συμπεριφορά του δεν είναι φυσιολογική
- Αναπτύξει ισχυρό πονοκέφαλο ή ακαμψία αυχένα
- Χάσει τις αισθήσεις του, έστω και για σύντομο διάστημα
- Κάνει έμετο περισσότερο από μία φορά
Για ένα μέτριο έως σοβαρό τραυματισμό στο κεφάλι, ακολουθήστε τα ακόλουθα βήματα:
- Καλέστε το 166.
- Ελέγξτε τον αεραγωγό, την αναπνοή και την κυκλοφορία του ατόμου. Εάν είναι απαραίτητο, ξεκινήστε τεχνητή αναπνοή και CPR.
- Εάν η αναπνοή και ο παλμός του ατόμου είναι φυσιολογικά αλλά το άτομο είναι αναίσθητο, αντιμετωπίστε σαν να υπάρχει τραυματισμός στη σπονδυλική στήλη. Σταθεροποιήστε το κεφάλι και τον αυχένα, τοποθετώντας τα χέρια σας και στις δύο πλευρές του κεφαλιού του ατόμου, κρατώντας το κεφάλι σε ευθυγράμμιση με τη σπονδυλική στήλη και αποτρέποντας την κίνηση. Περιμένετε να φτάσει ιατρική βοήθεια.
- Σταματήστε την όποια αιμορραγία, εφαρμόζοντας σταθερή πίεση με ένα καθαρό πανί στην πληγή. Εάν ο τραυματισμός είναι σοβαρός, προσέξτε να μην μετακινήσετε το κεφάλι του ατόμου. Εάν το αίμα διαβρέξει το πανί, ΜΗΝ το αφαιρέσετε. Τοποθετήστε ένα άλλο πανί πάνω από το πρώτο.
- Εάν υποψιάζεστε ένα κάταγμα κρανίου, ΜΗΝ εφαρμόσετε άμεση πίεση στο σημείο που αιμορραγεί και ΜΗΝ αφαιρέσετε θραύσματα από την πληγή. Καλύψτε την πληγή με μια αποστειρωμένη γάζα.
- Εάν το άτομο κάνει έμετο, γυρίστε κεφάλι, αυχένα και σώμα ως μία μονάδα, για να αποτρέψετε τον πνιγμό. Ο χειρισμός αυτός προστατεύει τη σπονδυλική στήλη, που θα πρέπει να θεωρείται ότι έχει τραυματιστεί σε όλα τα περιστατικά τραυματισμού στο κεφάλι. (Τα παιδιά συχνά κάνουν έμετο μετά από τραυματισμό στο κεφάλι. Το γεγονός αυτό μπορεί να μην υποδεικνύει κάποιο πρόβλημα, αλλά καλέστε το γιατρό σας για περαιτέρω καθοδήγηση.)
- Εφαρμόστε παγοκύστες σε περιοχές οιδήματος.
Για ήπιους τραυματισμούς στο κεφάλι, δεν απαιτείται κάποια συγκεκριμένη αντιμετώπιση. Ωστόσο, παρακολουθήστε το άτομο στενά για ανησυχητικά συμπτώματα για το επόμενο 24ωρο. Τα συμπτώματα ενός σοβαρού τραυματισμού στο κεφάλι μπορεί να καθυστερήσουν να εμφανιστούν. Ενώ το άτομο κοιμάται, να το ξυπνάτε κάθε 2 με 3 ώρες και κάντε απλές ερωτήσεις για να ελέγξετε την εγρήγορση, όπως "Πως σε λένε;"
Εάν ένα παιδί ξεκινήσει να παίζει ή να τρέχει αμέσως μετά από ένα χτύπημα στο κεφάλι, ο σοβαρός τραυματισμός είναι μάλλον απίθανος. Ωστόσο, όπως και με κάθε τραυματισμό στο κεφάλι, παρακολουθήστε στενά το παιδί για 24 ώρες μετά το περιστατικό.
Αναλγητικά χωρίς ιατρική συνταγή, όπως ακεταμινοφαίνη, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για έναν ήπιο πονοκέφαλο. ΜΗΝ παίρνετε ασπιρίνη, ιβουπροφαίνη ή άλλα αντιφλεγμονώδη φάρμακα, γιατί μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο αιμορραγίας.
ΜΗΝ
- ΜΗΝ πλένετε μια πληγή στο κεφάλι που είναι βαθιά ή αιμορραγεί σημαντικά.
- ΜΗΝ αφαιρείται οποιοδήποτε αντικείμενο προεξέχει από μια πληγή.
- ΜΗΝ μετακινείτε το άτομο εκτός και εάν είναι απολύτως αναγκαίο.
- ΜΗΝ αναταράζετε το άτομο εάν φαίνεται ζαλισμένο.
- ΜΗΝ αφαιρείται ένα κράνος εάν υποψιάζεστε έναν σοβαρό τραυματισμό στο κεφάλι.
- ΜΗΝ σηκώνετε ένα πεσμένο παιδί με οποιοδήποτε σημείο τραυματισμού στο κεφάλι.
- ΜΗΝ πίνετε αλκοόλ 48 ώρες μετά από ένα σοβαρό τραυματισμό στο κεφάλι.
Πότε να Επικοινωνήσετε με το Γιατρό
Καλέστε το 166 εάν:
- Υπάρχει σοβαρή αιμορραγία από το κεφάλι ή το πρόσωπο
- Το άτομο είναι σε σύγχυση, εμφανίζει υπνηλία, είναι ληθαργικό ή αναίσθητο
- Το άτομο σταματήσει να αναπνέει
- Υποψιάζεστε σοβαρό τραυματισμό στο κεφάλι ή τον αυχένα, ή το άτομο αναπτύξει σημεία ή συμπτώματα ενός σοβαρού τραυματισμού στο κεφάλι.
Πρόληψη
- Πάντα να χρησιμοποιείται εξοπλισμό ασφαλείας στη διάρκεια δραστηριοτήτων που θα μπορούσαν να καταλήξουν σε τραυματισμό της κεφαλής. Αυτός περιλαμβάνει ζώνες ασφαλείας, κράνος για ποδήλατο ή μηχανή και προστατευτικά κράνη.
- Να υπακούτε στα σήματα οδικής κυκλοφορίας όταν κάνετε ποδήλατο. Να είστε προβλέψιμοι, ώστε οι άλλοι οδηγοί να μπορούν να προσδιορίσουν την πορεία σας.
- Να είστε ορατοί. ΜΗΝ οδηγείτε ποδήλατο τη νύχτα, εκτός και εάν φοράτε ανοιχτά ρούχα, με αντανακλαστικά φωτός, και έχετε κατάλληλα φώτα στο ποδήλατο.
- Χρησιμοποιείστε κατάλληλα για την ηλικία παιδικά καθίσματα στο αυτοκίνητο.
- Διασφαλίστε ότι τα παιδιά έχουν ένα ασφαλές μέρος για να παίζουν.
- Να επιτηρείτε τα παιδιά οποιασδήποτε ηλικίας.
- ΜΗΝ πίνετε και οδηγείτε και ΜΗΝ μπαίνετε σε αυτοκίνητο όταν ξέρετε ή υποψιάζεστε ότι ο οδηγός έχει πιει αλκοόλ ή δεν είναι σε θέση να οδηγήσει.
Heegaard WG, Biros MH. Head. In: Marx J. Rosen’s Emergency Medicine: Concepts and Clinical Practice. 7th ed. St. Louis, Mo: Mosby; 2009:chap. 38.
Atabaki SM. Pediatric head injury. Pediatr Rev. 2007;28(6):215-224.