Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα

Ορισμός

Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα είναι ένας τύπος αργά αναπτυσσόμενου καρκίνου του δέρματος.

Εναλλακτικές ονομασίες

Καρκίνος του δέρματος - καρκίνος βασικών κυττάρων

Αιτίες

Ο καρκίνος του δέρματος χωρίζεται σε δύο βασικούς τύπους: τον βασικοκυτταρικό/μη μελανωματικό και τον μελανωματικό. Το βασικοκυταρικό καρκίνωμα είναι ένας τύπος μη μελανωματικού καρκίνου του δέρματος. Σύμφωνα με την Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία, το 75% όλων των καρκίνων του δέρματος είναι βασικοκυτταρικά καρκινώματα.

Το καρκίνωμα βασικών κυττάρων ξεκινά από την εξωτερική στοιβάδα του δέρματος, δηλαδή από την επιδερμίδα. Αναπτύσσεται αργά και δεν προκαλεί πόνους. Ένα οίδημα στο δέρμα, το οποίο εμφανίστηκε πρόσφατα και αιμορραγεί εύκολα ή δεν υποχωρεί, μπορεί να είναι ένδειξη βασικοκυτταρικού καρκινώματος. Η πλειονότητα του τύπου αυτού καρκίνου του δέρματος εμφανίζεται σε σημεία του σώματος που είναι περισσότερο εκτεθειμένα στον ήλιο ή σε υπεριώδη ακτινοβολία. Μπορεί επίσης να εμφανιστεί στο τριχωτό της κεφαλής. Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα προσβάλλει συνήθως άτομα άνω των 40 ετών, ωστόσο πλέον εμφανίζεται συχνά και σε νεότερες ηλικίες.

Ανήκετε σε ομάδα υψηλού κινδύνου εμφάνισης βασικοκυτταρικού καρκινώματος αν:

• Έχετε ανοιχτόχρωμο δέρμα
• Έχετε μπλε ή πράσινα μάτια
• Έχετε ξανθά ή κόκκινα μαλλιά
• Αν έχετε εκτεθεί σε μεγάλη ποσότητα ακτινών Χ ή άλλων μορφών ακτινοβολίας

Στις περισσότερες περιπτώσεις ασθενών, το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα δεν κάνει μεταστάσεις. Αν όμως δεν θεραπευτεί, μπορεί να εξαπλωθεί στους παρακείμενους ιστούς και στα οστά.

Συμπτώματα

Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα μπορεί να μη διαφέρει πολύ από το χρώμα του δέρματός σας. Μπορεί να εμφανιστεί ως εξόγκωμα ή οίδημα στο δέρμα το οποίο θα είναι:

• Περλέ ή κερώδες
• Λευκό ή ελαφρά ερυθρωπό
• Στο χρώμα της σάρκας ή καφέ

Σε ορισμένες περιπτώσεις το δέρμα ενδέχεται να μην παρουσιάζει σοβαρό οίδημα ή το καρκίνωμα να εμφανίζεται με τη μορφή κηλίδας.

Μπορεί να εμφανιστούν:

• Δερματικό έλκος που αιμορραγεί εύκολα
• Έλκη που δεν θεραπεύονται
• Έλκη με σημεία που παράγουν υγρό ή σχηματίζουν σκληρύνσεις
• Εμφάνιση ενός έλκους με πληγή χωρίς να έχει προϋπάρξει τραυματισμός
• Μικρά μη φυσιολογικά αγγεία αίματος μέσα ή γύρω από το σημείο
• Έλκος που εμφανίζει βαθούλωμα (συμπιεσμένο σημείο) στη μέση

Εξετάσεις

Ο γιατρός σας θα εξετάσει το δέρμα και θα διερευνήσει τις ύποπτες περιοχές ως προς το μέγεθος, το σχήμα, το χρώμα και την υφή.

Αν υπάρχει υποψία για καρκίνο δέρματος, ο γιατρός θα αφαιρέσει ένα μικρό κομμάτι του δέρματος και θα πραγματοποιήσει μικροβιολογική εξέταση, δηλαδή βιοψία. Με αυτόν τον τρόπο θα επιβεβαιωθεί η διάγνωση για τυχόν βασικοκυτταρικό καρκίνωμα ή και για κάποιον άλλον τύπο καρκίνου του δέρματος. Υπάρχουν πολλοί τύποι βιοψίας του δέρματος. Η διαδικασία που ακολουθείται εξαρτάται από το σημείο που υπάρχει υποψία ότι πάσχει.

Θεραπεία

Η θεραπεία εξαρτάται από το μέγεθος, το βάθος και το σημείο του βασικοκυτταρικού καρκινώματος. Θα αφαιρεθεί με μία από τις ακόλουθες μεθόδους:

• O όγκος αφαιρείται με μια τομή και ο γιατρός κάνει ράμματα προκειμένου να ενώσει τα σημεία τομής στο δέρμα
• Η μέθοδος της απόξεσης και ηλεκτρικής ξήρανσης αφαιρεί τον καρκίνο και χρησιμοποιεί ηλεκτρισμό για να καταστρέψει τυχόν εναπομείναντα καρκινικά κύτταρα.
• Η χειρουργική επέμβαση, όπως η μικρογραφική χειρουργική Mohs, κατά την οποία ο γιατρός αφαιρεί την πάσχουσα περιοχή και εξετάζει κατευθείαν το στρώμα του δέρματος για την ύπαρξη καρκινικών κυττάρων. Η διαδικασία επαναλαμβάνεται ώσπου το δείγμα δέρματος να μην έχει πλέον κανένα καρκινικό κύτταρο
• Η κρυοθεραπεία παγώνει και καταστρέφει τα καρκινικά κύτταρα
• Η ακτινοβολία βοηθά στις περιπτώσεις που ο καρκίνος έχει κάνει μετάσταση σε όργανα ή λεμφαδένες ή αν ο όγκος δεν μπορεί να αφαιρεθεί χειρουργικά.
• Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν φαρμακευτικά σκευάσματα που περιέχουν ουσίες όπως η ιμοκιμόδη ή η 5- φθοριοουρακίλη σε περιπτώσεις επιδερμικού βασικοκυτταρικού καρκινώματος.

Πρόγνωση

Αν ακολουθηθεί η μικρογραφική χειρουργική Mohs η πιθανότητα επανεμφάνισης βασικοκυτταρικού καρκινώματος κυμαίνεται γύρω στο 1%, ενώ για τις άλλες θεραπευτικές μεθόδους το ποσοστό κινείται στο 10%. Μικρότερα βασικοκυτταρικά καρκινώματα έχουν μικρότερη πιθανότητα επανεμφάνισης από ό,τι τα μεγαλύτερα. Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα σπάνια κάνει μεταστάσεις σε άλλα σημεία του σώματος.

Θα πρέπει να επισκέπτεστε τακτικά τον γιατρό σας, σε συχνότητα που εκείνος θα ορίσει, και να εξετάζετε το δέρμα σας μία φορά τον μήνα, χρησιμοποιώντας κάποιον καθρέφτη για τα σημεία που δεν μπορείτε εύκολα να δείτε. Καλέστε τον γιατρό σας αν παρατηρήσετε κάποιες ύποπτες αλλαγές στο δέρμα σας.

Πιθανές επιπλοκές

Αν δεν θεραπευτεί, ο βασικοκυτταρικός καρκίνος μπορεί να προσβάλει παρακείμενους ιστούς ή όργανα, προκαλώντας βλάβες. Αυτό είναι περισσότερο επίφοβο στις περιοχές γύρω από τη μύτη, τα μάτια και τα αφτιά.

Πότε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας

Καλέστε τον γιατρό σας, αν παρατηρήσετε αλλαγές στο χρώμα, το μέγεθος την υφή ή την όψη σε οποιοδήποτε σημείο του δέρματος. Επίσης σε περίπτωση που ένα σημείο που έχει προσβληθεί από καρκίνωμα αρχίσει να πονά, να πρήζεται, να αιμορραγεί ή σας προκαλεί κνησμό.

Πρόληψη

Ο καλύτερος τρόπος πρόληψης του καρκίνου του δέρματος είναι να μειώσετε τον χρόνο έκθεσής σας στην ηλιακή ακτινοβολία. Η υπεριώδης ακτινοβολία είναι πιο έντονη κατά τις μεσημεριανές ώρες, οπότε αποφύγετε να βρίσκεστε στον ήλιο τις ώρες αυτές. Προστατεύστε το δέρμα σας φορώντας καπέλο, μακρυμάνικες μπλούζες και μακριές φούστες ή παντελόνια.

Να εφαρμόζετε πάντα στο δέρμα σας αντηλιακό:

• Εφαρμόστε στο δέρμα σας αντηλιακά υψηλής ποιότητας με δείκτη προστασίας τουλάχιστον 15 SPF
• Προτιμήστε αντηλιακά που προστατεύουν από τις ακτίνες UVA και UVB
• Βάλτε αντηλιακό 30 λεπτά πριν βγείτε στον ήλιο και ανανεώνετε συχνά
• Μη σταματάτε να βάζετε αντηλιακό ούτε κατά τη διάρκεια του χειμώνα

Να εξετάζετε το δέρμα σας συχνά για να εντοπίσετε ύποπτα οιδήματα ή αλλαγές στο:

• Χρώμα του δέρματος
• Μέγεθος του δέρματος
• Υφή του δέρματος
• Όψη του δέρματος

Επίσης παρατηρήστε αν κάποιο υπάρχον έλκος αιμορραγεί, σας προκαλεί κνησμό, είναι κόκκινο και πρησμένο (έχει φλεγμονή) ή σας προκαλεί πόνο.