Βουλιμία

Ορισμός

Η βουλιμία είναι μια ασθένεια κατά την οποία το άτομο καταναλώνει απότομα μεγάλες ποσότητες τροφής ή έχει τακτικά επεισόδια ανεξέλεγκτης έντονης υπερφαγίας. Ο πάσχων στη συνέχεια μετέρχεται διάφορες μεθόδους -όπως είναι ο έμετος ή η κατάχρηση καθαρτικών- για να αναχαιτίσει την αύξηση του βάρους του.

Πολλά άτομα (όχι όμως όλα) με βουλιμία πάσχουν επίσης από νευρική ανορεξία.

Ενναλακτικές ονομασίες

Νευρική βουλιμία, Σύνδρομο υπερφαγίας-καθαρτικού, Διατροφική διαταραχή - βουλιμία

Αίτια

Πολύ περισσότερες γυναίκες υποφέρουν από βουλιμία σε σχέση με τους άντρες και η διαταραχή είναι εξόχως συνηθισμένη σε έφηβες και νεαρές γυναίκες. Η πάσχουσα συνήθως γνωρίζει πως το διατροφικό μοτίβο που ακολουθεί παρουσιάζει ανωμαλίες και μπορεί να βιώνει φόβο ή ενοχή στη διάρκεια των επεισοδίων υπερφαγίας-καθαρτικού.

Η ακριβής αιτία της βουλιμίας παραμένει άγνωστη. Γενετικοί, ψυχολογικοί, οικογενειακοί, κοινωνικοί, πολιτισμικοί παράγοντες ή κάποιο τραύμα πιθανώς να παίζουν ρόλο στην εκδήλωσή της. Η βουλιμία ενδέχεται να οφείλεται σε παραπάνω από έναν παράγοντες.

Συμπτώματα

Στη βουλιμία η διατροφική αδηφαγία μπορεί να συμβεί αρκετές φορές μέσα στη μέρα για πολλούς μήνες.

Κατά κανόνα οι βουλιμικοί καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες τροφίμων με πολλές θερμίδες συνήθως στα κρυφά. Το βουλιμικό άτομο αισθάνεται γενικώς ότι τρώει ανεξέλεγκτα κατά τη διάρκεια αυτών των επεισοδίων.

Τα επεισόδια αδηφαγίας προξενούν στο άτομο αίσθημα απέχθειας για τον εαυτό του, με αποτέλεσμα να οδηγείται στη λεγόμενη καθαρτική φάση, ούτως ώστε να μην παχύνει. Η φάση αυτή μπορεί να περιλαμβάνει: προκαλούμενο έμετο, ακραία σωματική άσκηση και χρήση καθαρτικών, κλυσμάτων ή διουρητικών. Η καθαρτική φάση συνήθως επιφέρει μια αίσθηση ανακούφισης.

Το σωματικό βάρος των βουλιμικών συχνά κυμαίνεται σε φυσιολογική κλίμακα, παρότι τα άτομα αυτά θεωρούν συνήθως τον εαυτό τους υπέρβαρο. Ακριβώς επειδή το βάρος τους είναι συχνά κανονικό, αυτή η διατροφική διαταραχή μπορεί να μη γίνει αισθητή από τους γύρω τους.

Πιθανά συμπτώματα ή συμπεριφορές που μπορεί να γίνουν αντιληπτά:

• Καταναγκαστική σωματική άσκηση
• Πεταμένες συσκευασίες από καθαρτικά, χάπια διαίτης, εμετογόνα (δηλαδή φάρμακα που προκαλούν έμετο) ή διουρητικά
• Τακτικές επισκέψεις στην τουαλέτα αμέσως μετά το γεύμα
• Αιφνίδια κατανάλωση μεγάλης ποσότητας φαγητού ή αγορά πολλών τροφίμων που εξαφανίζονται πάραυτα

Εξετάσεις

Μια οδοντιατρική εξέταση μπορεί να φανερώσει την ύπαρξη τερηδόνας ή λοιμώξεων στα ούλα (όπως είναι η ουλίτιδα). Το σμάλτο των δοντιών μπορεί να υποστεί διάβρωση ή να εμφανίσει κοιλότητες εξαιτίας της υπερβολικής έκθεσής του στα οξέα του έμετου.

Η σωματική εξέταση στο γιατρό μπορεί επίσης να αποκαλύψει:

• Ρήξη αιμοφόρων αγγείων στους οφθαλμούς (από την εντατική προσπάθεια για έμετο)
• Ξηροστομία
• Διογκωμένες και κρεμασμένες γωνίες στόματος εξαιτίας πρησμένων σιελογόνων αδένων
• Εξανθήματα και σπυριά
• Μικρές ουλές και κάλλους στο επάνω μέρος των αρθρώσεων των δακτύλων εξαιτίας του προκαλούμενου έμετου

Ένας πλήρης βιοχημικός έλεγχος του αίματος ενδέχεται να δείξει ανισορροπία ηλεκτρολυτών (όπως η υποκαλιαιμία) ή αφυδάτωση.

Αντιμετώπιση

Τα άτομα με βουλιμία σπανίως χρειάζεται να νοσηλευτούν, εκτός εάν επικρατούν οι ακόλουθες συνθήκες:

• Κύκλοι συνδρόμου αδηφαγίας-καθαρτικού που έχουν οδηγήσει σε ανορεξία
• Κρίνεται απαραίτητη η χορήγηση φαρμάκων για να ξεπε΄ραστεί η εξάρτηση από τα καθαρτικά
• Ο βουλιμικός παρουσιάζει μείζονα καταθλιπτική διαταραχή

Η συνηθέστερη προσέγγιση, όσον αφορά τους βουλιμικούς, είναι η κλιμακωτή. Η θεραπευτική αυτή προσέγγιση ακολουθεί συγκεκριμένα στάδια, που εξαρτώνται από τη σοβαρότητα της περίπτωσης, αλλά και την αντίδραση του ασθενούς στις θεραπείες:

• Οι ομάδες στήριξης μπορεί να βοηθήσουν ήπιες περιπτώσεις βουλιμικών χωρίς προβλήματα υγείας
• Η γνωσιακή συμπεριφορική και η διατροφική θεραπεία είναι οι ενδεδειγμένες πρώτες θεραπευτικές προσεγγίσεις για τους βουλιμικούς που δεν ανταποκρίνονται θετικά στις ομάδες στήριξης
• Τα σκευάσματα που χορηγούνται στους βουλιμικούς είναι κατά κανόνα τα αντικαταθλιπτικά γνωστά ως εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης της σεροτονίνης (SSRIs). Ο συνδυασμός τους μαζί με τη γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία είναι πολύ αποτελεσματικός, εφόσον δεν αποφέρει αποτελέσματα μόνη της η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία

Οι βουλιμικοί μπορεί να εγκαταλείψουν το θεραπευτικό τους πρόγραμμα εάν έχουν μη ρεαλιστικές προσδοκίες να «γιατρευτούν» από την ψυχοθεραπεία και μόνο. Προτού ξεκινήσει ένα τέτοιο πρόγραμμα, θα πρέπει να αποσαφηνιστούν τα παρακάτω σημεία:

• Ο ασθενής μπορεί να χρειαστεί να δοκιμάσει διάφορες μορφές θεραπείας ωσότου καταφέρει να ξεπεράσει αυτή τη δύσκολη διαταραχή
• Είναι πολύ συχνό φαινόμενο η βουλιμία να επανακάμψει (υποτροπή), γεγονός που δεν πρέπει να προκαλεί απόγνωση στον ασθενή
• Η διαδικασία είναι επίπονη και απαιτεί σκληρή δουλειά από την πλευρά και του βουλιμικού αλλά και της οικογένειάς του

Πρόγνωση

Η βουλιμία είναι χρόνια ασθένεια και πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να παρουσιάζουν τα συμπτώματά της παρά τη θεραπεία. Οι βουλιμικοί με λιγότερες ιατρικές επιπλοκές από τη νόσο, που επιπλέον είναι πρόθυμοι και μπορούν να ακολουθήσουν ψυχοθεραπεία, έχουν καλύτερες πιθανότητες ανάρρωσης.

Πιθανές επιπλοκές

Η βουλιμία μπορεί να αποβεί επικίνδυνη και μακροχρόνια να οδηγήσει σε βαριές ιατρικές επιπλοκές. Παραδείγματος χάριν, ο συχνός έμετος φέρνει οξέα του στομάχου στον οισοφάγο, κάτι που μπορεί να προκαλέσει μόνιμη βλάβη στο σημείο αυτό.

Στις πιθανές επιπλοκές περιλαμβάνονται:

• Δυσκοιλιότητα
• Αφυδάτωση
• Οδοντικές κοιλότητες
• Ανισορροπία ηλεκτρολυτών
• Αιμορροΐδες
• Φλεγμονή στο λάρυγγα
• Παγκρεατίτιδα
• Έλκη στον οισοφάγο από υπερβολικό έμετο

Πότε να επικοινωνήσετε με το γιατρό

Επισκεφθείτε το γιατρό σας αν εσείς (ή το παιδί σας) παρουσιάσετε συμπτώματα διατροφικής διαταραχής.

Πρόληψη

Λιγότερη κοινωνική και πολιτιστική έμφαση στη σωματική τελειότητα μπορεί εντέλει να μειώσει τη συχνότητα της διαταραχής αυτής.