Υπερθυρεοειδισμός

Ορισμός

Ο υπερθυρεοειδισμός είναι μια πάθηση κατά την οποία ο θυρεοειδής αδένας εκκρίνει υπερβολική ποσότητα θυρεοειδικών ορμονών. Η πάθηση αποκαλείται συχνά και «υπερδραστήριος θυρεοειδής».

Εναλλακτικές ονομασίες

Υπερδραστήριος θυρεοειδής

Αίτια

Ο θυρεοειδής αδένας είναι σημαντικό όργανο του ενδοκρινικού συστήματος. Βρίσκεται στο πρόσθιο μέρος του λαιμού, ακριβώς κάτω από τις φωνητικές χορδές. Ο αδένας παράγει τις ορμόνες θυροξίνη (T4) και τριιωδοθυρονίνη (T3), οι οποίες ελέγχουν τον τρόπο με τον οποίο κάθε κύτταρο στον οργανισμό χρησιμοποιεί την ενέργεια. Η διαδικασία αυτή δεν είναι άλλη από το μεταβολισμό σας.

Ο υπερθυρεοειδισμός συμβαίνει όταν ο θυρεοειδής εκκρίνει υπερβολικά μεγάλη ποσότητα των ορμονών του σε μια βραχεία (οξύς υπερθυρεοειδισμός) ή μακρά (χρόνιος) χρονική περίοδο. Πολλές είναι οι νόσοι και οι παθήσεις που μπορούν να προξενήσουν αυτό το πρόβλημα, όπως οι παρακάτω:

• Πρόσληψη υπερβολικής ποσότητας ιωδίου
• Νόσος του Graves (ευθύνεται για τις περισσότερες περιπτώσεις υπερθυρεοειδισμού)
• Φλεγμονή (θυρεοειδίτιδα) του θυρεοειδούς λόγω ιογενών λοιμώξεων ή άλλων αιτιών
• Καλοήθεις νεοπλασίες στον θυρεοειδή αδένα ή την υπόφυση
• Χορήγηση μεγάλης ποσότητας θυρεοειδικής ορμόνης
• Όγκοι στους όρχεις ή τις ωοθήκες

Συμπτώματα        

• Δυσκολία στη συγκέντρωση
• Κόπωση
• Συχνές κενώσεις
• Βρογχοκήλη (ορατή διόγκωση του θυρεοειδούς) ή όζοι θυρεοειδούς
• Δυσανεξία στη ζέστη
• Αυξημένη όρεξη
• Αυξημένη εφίδρωση
• Ανωμαλίες κατά την περίοδο της εμμηνόρροιας
• Νευρικότητα
• Ανησυχία και άγχος
• Απώλεια βάρους (σπανίως αύξηση βάρους)

Άλλα συμπτώματα που μπορούν να σημειωθούν μαζί με αυτή την πάθηση:

• Ανάπτυξη γυναικομαστίας
• Ψυχρό και κολλώδες δέρμα
• Διάρροια
• Τριχόπτωση
• Τρέμουλο στα χέρια
• Αίσθημα αδυναμίας
• Υπέρταση
• Κνησμός σε όλο το σώμα
• Αμηνόρροια για τις γυναίκες
• Ναυτία και έμετος
• Ένταση παλμών, ταχυπαλμία ή αρρυθμία (αίσθημα παλμών)
• Προεκβολή των οφθαλμών (εξόφθαλμος)
• Ερυθρότητα στο δέρμα ή έξαψη
• Δυσκολία στον ύπνο

Εξετάσεις

Η σωματική εξέταση μπορεί να αποκαλύψει διόγκωση του θυρεοειδούς, τρόμο, υπερδραστήρια αντανακλαστικά ή αυξημένο καρδιακό ρυθμό. Η συστολική αρτηριακή πίεση (η πρώτη τιμή στη μέτρηση της πίεσης) μπορεί να είναι υψηλή.

Ο υποκλινικός υπερθυρεοειδισμός είναι μια ήπια μορφή υπερθυρεοειδισμού που μπορεί να διαγνωστεί όταν διαπιστώνονται ανωμαλίες στα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα, συχνά εν τη απουσία άλλων συμπτωμάτων.

Διεξάγονται επίσης αιματολογικές εξετάσεις για να μετρηθούν τα επίπεδα των ορμονών του θυρεοειδούς.

• Τα επίπεδα της  θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TSH), της ορμόνης δηλαδή που διεγείρει το θυρεοειδή, είναι συνήθως χαμηλά
• Τα επίπεδα τριιωδοθυρονίνης (Τ3) και ελεύθερης θυροξίνης (T4) είναι συνήθως υψηλά

Η πάθηση αυτή μπορεί επίσης να επηρεάζει τα αποτελέσματα εξετάσεων για τα παρακάτω:

• Χοληστερίνη
• Γλυκόζη
• Πρόσληψη ραδιενεργού ιωδίου
• Πρόσληψη ρητίνης T3
• Τριγλυκερίδια
• Βιταμίνη B12 (σε σπάνιες περιπτώσεις)

Αντιμετώπιση

Η μέθοδος με την οποία θα αντιμετωπιστεί αυτή η πάθηση εξαρτάται από το αίτιο και την οξύτητα των συμπτωμάτων. Ο υπερθυρεοειδισμός συνήθως δέχεται μια ή περισσότερες από τις παρακάτω θεραπείες:

• Αντιθυρεοειδικά φάρμακα
• Ραδιενεργό ιώδιο (το οποίο καταστρέφει το θυρεοειδή και σταματάει την υπερβολική παραγωγή ορμονών)
• Χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης του θυρεοειδούς

Αν ο θυρεοειδής πρέπει να αφαιρεθεί με εγχείρηση ή να καταστραφεί με ακτινοβολία, θα πρέπει να λαμβάνετε χάπια υποκατάστασης θυρεοειδικών ορμονών για πάντα.

Β-αναστολείς σαν την προπρανολόλη χρησιμοποιούνται στη θεραπεία ορισμένων συμπτωμάτων, όπως είναι η ταχυκαρδία, η εφίδρωση και το άγχος μέχρι να τεθεί υπό έλεγχο ο υπερθυρεοειδισμός.

Πρόγνωση

Σε γενικές γραμμές ο υπερθυρεοειδισμός αντιμετωπίζεται με επιτυχία και μόνο σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να απειλήσει τη ζωή του ασθενούς. Ορισμένα αίτιά του μπορεί να μην επιδέχονται θεραπεία.

Ο υπερθυρεοειδισμός που προκλήθηκε από τη νόσο του Graves συνήθως επιδεινώνεται με τα χρόνια. Παρουσιάζει πολλές επιπλοκές, ορισμένες εκ των οποίων είναι βαριές και επηρεάζουν την ποιότητα ζωής του ασθενούς.

Πιθανές επιπλοκές

H θυρεοτοξική κρίση, που αλλιώς λέγεται και θυρεοτοξίκωση, είναι μια αιφνίδια παρόξυνση των συμπτωμάτων του υπερθυρεοειδισμού που μπορεί να συμβεί μαζί με λοίμωξη ή συναισθηματική φόρτιση. Μπορεί επίσης να σημειωθούν πυρετός, μειωμένη διανοητική εγρήγορση και κοιλιακό άλγος. Τότε ο ασθενής χρήζει άμεσης νοσηλείας.

Άλλες επιπλοκές απόρροια του υπερθυρεοειδισμού:

• Επιπλοκές που σχετίζονται με την καρδιά:
• Ταχυπαλμία
• Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια
• Κολπική μαρμαρυγή
• Αυξημένη επικινδυνότητα για οστεοπόρωση, εφόσον ο ασθενής υποφέρει από υπερθυρεοειδισμό για μεγάλο χρονικό διάστημα
• Επιπλοκές από χειρουργικές επεμβάσεις:
• Ουλή στον λαιμό
• Βραχνάδα λόγω νευρικής βλάβης των φωνητικών χορδών
• Χαμηλά επίπεδα ασβεστίου εξαιτίας βλάβης των παραθυρεοειδών αδένων, οι οποίοι βρίσκονται κοντά στον θυρεοειδή αδένα
• Επιπλοκές επίσης μπορούν να προκληθούν από τις θεραπείες για υποθυρεοειδισμό, όπως είναι το ραδιενεργό ιώδιο, η εγχείρηση και η φαρμακευτική αγωγή που υποκαθιστά τις θυρεοειδείς ορμόνες

Πότε να επικοινωνήσετε με το γιατρό

Καλέστε το γιατρό σας αν αντιμετωπίζετε συμπτώματα που μπορούν να προκαλέσουν υπερβολική παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών. Σπεύσατε στα επείγοντα ή τηλεφωνήστε στο ΕΚΑΒ, εάν νιώσετε:

• Αλλοιωμένη αντίληψη
• Ζάλη
• Ταχυκαρδία και αρρυθμίες

Επικοινωνήστε με το γιατρό σας αν ακολουθείτε θεραπεία για υπερθυρεοειδισμό και εμφανίσετε συμπτώματα τεμπέλη θυρεοειδούς όπως:

• Κατάθλιψη
• Διανοητική και σωματική νωθρότητα
• Αύξηση βάρους

Πρόληψη

Δεν υπάρχει καμία γνωστή μέθοδος μέχρι σήμερα για την πρόληψη του υπερθυρεοειδισμού.