Κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου: Η κατάλληλη άσκηση μπορεί να αποτρέψει το χειρουργείο

Η κήλη του μεσοσπονδυλίου δίσκου αποτελεί μία από τις συχνότερες παθολογίες της σπονδυλικής στήλης, με μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης σε νέα και μέσης ηλικίας άτομα. Οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι βρίσκονται ανάμεσα στους σπονδύλους και χρησιμεύουν στην απορρόφηση των φορτίσεων της σπονδυλικής στήλης. Ένας μεσοσπονδύλιος δίσκος αποτελείται εξωτερικά από τον ινώδη δακτύλιο, ο οποίος περιβάλλει τον πηκτοειδή πυρήνα. Η κήλη του μεσοσπονδυλίου δίσκου αναφέρεται στη μετατόπιση του υλικού του πυρήνα και στην απόσχιση τμήματος του ινώδους δακτυλίου. Όταν αυτή η μετατόπιση είναι ήπια και ο πυρήνας απλώς προβάλλει λίγο δια μέσω του ινώδους δακτυλίου, ονομάζεται προβολή του μεσοσπονδυλίου δίσκου. Η μεγαλύτερη μετατόπιση του υλικού του πυρήνα που προκαλεί μερική ρήξη του ινώδους δακτυλίου ονομάζεται κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου.

Εικόνα 1. Οι κήλες συνήθως είναι οπισθοπλάγιες, για αυτό συχνά προκαλούν πίεση σε κάποια ρίζα

Μία κήλη μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε τμήμα της σπονδυλικής στήλης, όμως η μεγαλύτερη συχνότητα παρατηρείται σαφώς στην οσφυϊκή μοίρα, μετά στην αυχενική και πολύ σπανιότερα στη θωρακική μοίρα. Επιδημιολογικές μελέτες για την οσφυϊκή δισκοκήλη παρουσιάζουν πως πιο συχνά συναντάται σε άντρες ηλικίας 25-50 ετών. Επιβαρυντικοί και προδιαθεσιακοί παράγοντες είναι το επαναλαμβανόμενο σήκωμα βάρους, η καθιστική εργασία, η έλλειψη άσκησης και η καταπόνηση της σπονδυλικής στήλης με φορτία και κραδασμούς. Λόγω μεγαλύτερης κινητικότητας και φόρτισης κατά την καθημερινότητα η κήλη στη μέση εμφανίζεται πιο συχνά στο επίπεδο Ο4-Ο5 και Ο5-Ι1, ενώ λιγότερο συχνά στο Ο3-Ο4.

Τα συμπτώματα που εμφανίζονται ποικίλλουν ανάλογα με τη βαρύτητα της κήλης και το σημείο εντόπισής της. Οι πάσχοντες παραπονιούνται για οξύ ή χρόνιο πόνο στη μέση (οσφυαλγία), ενώ σε εμπλοκή της ρίζας κάποιου νεύρου μπορεί να υπάρχει αναφερόμενος πόνος, μούδιασμα ή παραισθησία στα κάτω άκρα (ισχιαλγία). Επίσης, συχνά συνυπάρχει μυϊκός σπασμός, απώλεια της λόρδωσης στη μέση και επιδείνωση των συμπτωμάτων με τον βήχα ή το φτέρνισμα. Κάποιες φορές δημιουργείται ανταλγική σκολίωση, δηλαδή στράβωμα του σώματος, στην ακούσια αντίδραση του ατόμου για να μην πονάει στο σημείο που πιέζεται η ρίζα. Εδώ πρέπει να αναφερθεί πως σε πολύ σοβαρές καταστάσεις, όπως στην ιππουριδική συνδρομή, που παρατηρούνται αδυναμία των κάτω άκρων, αναισθησία τύπου σέλας, προβλήματα στην ούρηση κ.α., απαιτείται άμεση χειρουργική αντιμετώπιση.

Εικόνα 2. Απεικόνιση κήλης μεσοσπονδυλίου δίσκου σε μαγνητική τομογραφία (MRI)

Η διάγνωση της κήλης τίθεται με ακρίβεια με τη μαγνητική τομογραφία (MRI), όμως και η απλή ακτινογραφία είναι χρήσιμη στη διαφοροδιάγνωση από άλλες καταστάσεις, όπως οι όγκοι, ενώ και η στένωση του μεσοσπονδυλίου διαστήματος στην ακτινογραφία είναι ένδειξη για πιθανή κήλη. Πάντως, δεν σημαίνει πως όποιος έχει κήλη θα πρέπει απαραιτήτως να πονάει ή να υποβληθεί σε κάποια θεραπεία, καθώς μεγάλο ποσοστό παραμένει ασυμπτωματικό ή ο πόνος εξαφανίζεται με την πάροδο του χρόνου.

Αντιμετώπιση

Η αρχική αντιμετώπιση της κήλης μεσοσπονδύλου δίσκου πρέπει να είναι συντηρητική και εστιάζεται στην ανακούφιση του πόνου και των υπόλοιπων συμπτωμάτων. Έρευνες έχουν δείξει πως η συντριπτική πλειοψηφία της οσφυαλγίας οφείλεται σε δισκογενή προβλήματα, με προεξάρχοντα την προβολή ή την κήλη του μεσοσπονδυλίου δίσκου. Η αναλγητική θεραπεία με φάρμακα, η κατάκλιση και η κλασική φυσικοθεραπεία με χρήση μηχανημάτων, όπως TENS, laser, διαθερμίες και η μάλαξη στοχεύουν στην ελάττωση του πόνου, όμως δίνουν απλώς μια πρόσκαιρη ανακούφιση (όχι πάντα, κάποιες φορές δεν βοηθάνε καθόλου) και όχι μια ουσιαστική αντιμετώπιση στο πρόβλημα. Ένα κατάλληλο πρόγραμμα ασκήσεων ενδυνάμωσης των σταθεροποιών και στηρικτικών μυών της μέσης, φαίνεται να προσφέρει κάτι περισσότερο από τα παραπάνω μέσα.

Η μέθοδος McKenzie – Μηχανική Διάγνωση και Θεραπεία (ΜΔΘ) αποτελεί ένα ολοκληρωμένο σύστημα κατάλληλης αξιολόγησης και θεραπείας του σπονδυλικού πόνου. Σημαντικό πλεονέκτημα της μεθόδου, σε σχέση με τις υπόλοιπες προσεγγίσεις, είναι η πρόγνωση από τις πρώτες συνεδρίες, δηλαδή ποιο περιστατικό θα ανταποκριθεί θετικά στη θεραπεία και ποιο όχι. Αυτό δίνει σιγουριά και ασφάλεια στον πάσχοντα και ελαττώνει την άσκοπη σπατάλη χρόνου και χρημάτων σε αμφίβολες θεραπείες. Το άλλο μεγάλο πλεονέκτημα της μεθόδου McKenzie είναι πως βασίζεται στην Αυτοθεραπεία, μέσα από ειδικές εξατομικευμένες ασκήσεις που σχεδιάζονται με βάση την κατάλληλη αξιολόγηση που προηγείται, ενώ δεν χρησιμοποιούνται καθόλου μηχανήματα ή φάρμακα. Έτσι, σιγά σιγά ο ασθενής καθίσταται πλήρως ανεξάρτητος από τον θεραπευτή, καθώς εκπαιδεύεται για μια σωστή στάση στην καθημερινότητα και εν τέλει μαθαίνει να διαχειρίζεται μόνος του την κατάστασή του, προλαμβάνοντας και τυχόν υποτροπές στο μέλλον.

Εικόνα 3. Εκτάσεις της οσφυϊκής μοίρας με την μέθοδο McKenzie

Με τη μέθοδο McKenzie έχει αποφευχθεί ένα πολύ μεγάλο ποσοστό προγραμματισμένων χειρουργείων για κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου και πλέον η μέθοδος έχει κερδίσει την αναγνώριση των χειρούργων ορθοπαιδικών και νευροχειρουργών. Έτσι, η χειρουργική αντιμετώπιση επιλέγεται μόνο όταν μια σωστή συντηρητική αντιμετώπιση αποτύχει να περιορίσει τη συμπτωματολογία του ασθενούς ή όταν υπάρχουν σοβαρές νευρολογικές βλάβες με πίεση νεύρων ή του νωτιαίου μυελού.