Ινσουλίνη και σωματικό βάρος

Μια δημοφιλής θεωρία ισχυρίζεται ότι οι υδατάνθρακες στα τρόφιμα προκαλούν μια αύξηση της ινσουλίνης, η οποία προάγει την αποθήκευση λίπους και αυξάνει την όρεξη, οδηγώντας σε υπερκατανάλωση τροφής.
Ωστόσο, πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι αυτό το "μοντέλο υδατανθράκων-ινσουλίνης" μπορεί να είναι υπερβολικά απλοποιημένο.

Σε ένα άρθρο στο περιοδικό Science, ερευνητές υποστηρίζουν ότι ενώ οι δίαιτες με χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες και οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά μπορούν να βοηθήσουν μερικούς ανθρώπους να χάσουν βάρος, απαιτείται ένα πιο λεπτό μοντέλο για να εξηγήσει πώς λειτουργούν.

Για δεκαετίες, οι αιτίες της παχυσαρκίας - και ο πιο αποτελεσματικός τρόπος απώλειας βάρους - αποτέλεσαν αντικείμενο έντονης συζήτησης μεταξύ επιστημόνων και επαγγελματιών στον τομέα της υγείας.

Σύμφωνα με μια θεωρία, γνωστή ως «μοντέλο υδατανθράκων-ινσουλίνης, "Τα τρόφιμα και τα ποτά που περιέχουν μεγάλες ποσότητες υδατανθράκων αυξάνουν τα επίπεδα της ινσουλίνης. 

Η ορμόνη οδηγεί τα λιπώδη κύτταρα ή "λιποκύτταρα" να αποθηκεύουν υπερβολικές θερμίδες, γεγονός που μειώνει τη διαθεσιμότητα αυτών των πηγών ενέργειας για το υπόλοιπο σώμα.

Αυτό, με τη σειρά του, αυξάνει την πείνα και επιβραδύνει το μεταβολισμό, γεγονός που οδηγεί σε αύξηση βάρους με την πάροδο του χρόνου.

Οι διαιτολόγοι συχνά αναφέρουν το μοντέλο υδατανθράκων-ινσουλίνης για να εξηγήσουν την επιτυχία της δίαιτας με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και χαμηλών υδατανθράκων, όπως η κετογενής διατροφή.

Σε αντίθεση με τους υδατάνθρακες, το  λίπος δεν προκαλεί αύξηση των επιπέδων ινσουλίνης αμέσως μετά το γεύμα.

Στην άλλη πλευρά της συζήτησης, το μοντέλο Trusted Source για το ενεργειακό ισοζύγιο κάνει λιγότερη διάκριση μεταξύ λίπους και υδατανθράκων.

Αυτό το μοντέλο επικεντρώνεται στην ισορροπία μεταξύ της συνολικής πρόσληψης θερμίδων μέσω του φαγητού και του ποτού και των συνολικών δαπανών θερμίδων μέσω της σωματικής δραστηριότητας.

Σύμφωνα με αυτό το μοντέλο, εάν η πρόσληψη θερμίδων υπερβαίνει τη δαπάνη, το αποτέλεσμα θα είναι η αύξηση βάρους με την πάροδο του χρόνου. Αλλά εάν η δαπάνη υπερβαίνει την πρόσληψη, το τελικό αποτέλεσμα θα είναι η απώλεια βάρους.

Ο John Speakman, από το Πανεπιστήμιο του Αμπερντίν στο Ηνωμένο Βασίλειο, και ο Kevin Hall, του Εθνικού Ινστιτούτου Διαβήτη και Πεπτικών και Νεφροπαθειών στο Bethesda, MD, δεν αμφισβητούν την επιτυχία της δίαιτας με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και χαμηλών υδατανθράκων για ορισμένα άτομα.

Αναγνωρίζουν επίσης ότι η ινσουλίνη παίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση του σωματικού λίπους.

Αλλά αμφισβητούν εάν η επίδραση της ινσουλίνης στα λιποκύτταρα μετά την κατανάλωση τροφής με υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για την αύξηση βάρους.

Αναφέρουν μια μελέτη του 2020 σε ποντίκια που συνέκρινε την επίδραση 29 διαφορετικών διαιτών στο σωματικό λίπος.

Από αυτές, 16 δίαιτες διατήρησαν μια σταθερή πρόσληψη πρωτεΐνης, ενώ διαφοροποιούσαν τη σχετική συμβολή λίπους και υδατανθράκων στη συνολική πρόσληψη θερμίδων.

Ωστόσο, μετά από 12 εβδομάδες ποντίκια που έκαναν δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες, κατανάλωναν λιγότερες θερμίδες και είχαν αποκτήσει λιγότερο λίπος και συνολικό σωματικό βάρος.

Αυτό συνέβη παρά τα υψηλότερα επίπεδα ινσουλίνης στην κυκλοφορία μετά το φαγητό.

Μελέτες σε ανθρώπους

Αναγνωρίζοντας ότι οι μελέτες σε ποντίκια μπορεί να μην αντικατοπτρίζουν τι συμβαίνει στον άνθρωπο, οι συγγραφείς αναφέρουν έρευνα σε ανθρώπους που παρήγαγε παρόμοια αποτελέσματα.

Για παράδειγμα, μια άλλη πρόσφατη μελέτη συνέκρινε την επίδραση δύο διαιτών σε άτομα με υπερβολικό βάρος.

Κάθε δίαιτα διήρκεσε 2 εβδομάδες. Το ένα περιελάμβανε περίπου 10% υδατάνθρακες και 75% λίπος, ενώ το άλλο αποτελούσε περίπου 75% υδατάνθρακες και 10% λίπος.

Όπως προβλέπεται από το μοντέλο υδατανθράκων-ινσουλίνης, η δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες είχε ως αποτέλεσμα μεγαλύτερη αύξηση των επιπέδων ινσουλίνης μετά τα γεύματα.

Ωστόσο, οι συμμετέχοντες στη δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες κατανάλωναν λιγότερες θερμίδες και ανέφεραν ότι ένιωθαν εξίσου ικανοποιημένοι μετά το φαγητό σε σύγκριση με εκείνους που είχαν στη δίαιτα χαμηλών υδατανθράκων.

Μόνο η δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες είχε ως αποτέλεσμα σημαντική απώλεια σωματικού λίπους.

Οι Speakman και Hall υποστηρίζουν ότι η ινσουλίνη επηρεάζει πολλά όργανα και όχι μόνο μετά το γεύμα.

Γράφουν ότι ο ρόλος του στη ρύθμιση του σωματικού λίπους "κατανοείται καλύτερα ως μέρος ενός δυναμικού δικτύου παραγόντων που ελέγχουν και μεσολαβούν στις επιπτώσεις της ενεργειακής ανισορροπίας".

Πηγές:
https://www.medicalnewstoday. com/articles/scientists- propose-a-rethink-of-the-role- of-carbs-in-obesity#Studies- in-humans