Ελεύθερες ρίζες: Επηρεάζουν όντως τη γήρανση;

Σίγουρα έχετε ακούσει κάπου για τις ελεύθερες ρίζες. Και μάλλον έχετε ακούσει ότι βρίσκονται πίσω από πολλές παθήσεις (άλλες τρομακτικές, άλλες λιγότερο), αλλά και από την εμφάνιση σημαδιών πρόωρης γήρανσης. Υπάρχει ένας τεράστιος κλάδος της Ιατρικής που ερευνά τις ελεύθερες ρίζες και την αντιμετώπισή τους - καθώς και μια τεράστια βιομηχανία που βγάζει στην αγορά μια πληθώρα προϊόντων που στοχεύουν σε αυτό.

Αρχικά, τι είναι οι ελεύθερες ρίζες;

Πρόκειται για υποπροϊόντα των κυττάρων μας. Όταν τα κύτταρα παράγουν ενέργεια, παράγουν και ορισμένα ασταθή μόρια οξυγόνου. Αυτές είναι οι ελεύθερες ρίζες, και δένονται πάνω σε άλλα μόρια του οργανισμού, κάνοντας τις πρωτεΐνες (και πολλούς ακόμα σημαντικούς παράγοντες για τη λειτουργία του σώματος) να δυσλειτουργούν. Αυτή είναι η φυσιολογική διαδικασία με την οποία δημιουργούνται, αλλά η διατροφή, το στρες, το κάπνισμα, το αλκοόλ, η γυμναστική (ή μάλλον η έλλειψή της), ακόμα και η έκθεση στον ήλιο και στο περιβάλλον είναι πράγματα που θα επηρεάσουν τις ελεύθερες ρίζες στον οργανισμό μας.

Και ποιος είναι ο ρόλος των αντιοξειδωτικών;

Κάθε φορά που θα αναφερθούν ελεύθερες ρίζες, θα αναφερθούν και τα αντιοξειδωτικά. Είναι ουσίες που βρίσκονται στα φυτά και απορροφούν τις ελεύθερες ρίζες. Πιστεύεται ότι μειώνουν τη βλάβη που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες στον οργανισμό, αν τα προσλαμβάνουμε σε ικανοποιητικό βαθμό από τη διατροφή μας. Επίσης, φαίνεται ότι τα αντιοξειδωτικά έχουν αποτέλεσμα μόνο αν τα λαμβάνουμε απευθείας από τη διατροφή μας, ενώ τα συμπληρώματα μάλλον δεν έχουν ανάλογη δράση.

Υπάρχουν στοιχεία που επιβεβαιώνουν ότι οι ελεύθερες ρίζες ευθύνονται μεταξύ άλλων και για τα σημάδια της γήρανσης, αλλά και ότι τα αντιοξειδωτικά μπορούν να αντιστρέψουν αυτή την διαδικασία. Βέβαια, αυτό είναι μόνο ένα κομμάτι της ιστορίας.

Για την ακρίβεια, τα σημάδια γήρανσης δεν αποφεύγονται με το πέρασμα του χρόνου και η θεωρία αυτή δεν εξηγεί πλήρως τη διαδικασία. Ακόμα πιο σημαντικό, πρόσφατες έρευνες σε σκουλήκια έδειξαν ότι οι ελεύθερες ρίζες ίσως να μην επηρεάζουν και τόσο πολύ τη γήρανση, και μάλιστα πως η κατανάλωση περισσότερων αντιοξειδωτικών από όσα χρειάζεται ο οργανισμός ίσως να έχει και αντίστροφο αποτέλεσμα. Ενώ προφανώς χρειάζονται πολλές μελέτες και σε ανθρώπους για να αποκαλυφθεί πώς λειτουργεί αυτό το σύστημα, η επικρατέστερη μέχρι τώρα θεωρία γύρω από τις ελεύθερες ρίζες και τη γήρανση έχει αρχίσει να δέχεται κάποια αμφισβήτηση...