Κλινικές μελέτες: Eπένδυση στην καινοτομία, με επίκεντρο τον άνθρωπο

Σωκράτης Κουλούρης, Ιατρικός Διευθυντής Roche Hellas.

Οι κλινικές μελέτες είναι μια από τις σημαντικότερες παραμέτρους της ιατρικής έρευνας και βασικό όχημα για την ανάπτυξη νέων θεραπειών. Οι μελέτες αυτές πραγματοποιούνται με τη συμμετοχή ανθρώπων, προκειμένου να ελέγξουν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια νέων φαρμάκων, τα οποία προηγουμένως έχουν μελετηθεί σε εργαστηριακές συνθήκες. Ανοίγοντας, ουσιαστικά, το δρόμο της φαρμακευτικής καινοτομίας, οι κλινικές μελέτες έχουν συμβάλει στη βελτίωση του προσδόκιμου και της ποιότητας ζωής χιλιάδων ανθρώπων.

Είναι χαρακτηριστικό ότι τα τελευταία 60 χρόνια το προσδόκιμο ζωής στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αυξηθεί κατά σχεδόν δέκα έτη. Από τη δεκαετία του 1980 και έπειτα, το ποσοστό θνησιμότητας από HIV έχει μειωθεί κατά 80% περίπου, ενώ σε ορισμένες χώρες σημειώνεται μείωση των ποσοστών θνησιμότητας από καρκίνο κατά 20%, από το 1990 και μετά. Η Ηπατίτιδα C, μια μέχρι πρότινος ανίατη ασθένεια, σήμερα μπορεί στις περισσότερες περιπτώσεις να θεραπευθεί, ενώ η πρόοδος στον τομέα της εξατομικευμένης ιατρικής, αλλάζει ριζικά τον τρόπο αντιμετώπισης ασθενειών στο μέλλον.

Πέρα από τις πολύτιμες επιστημονικές πληροφορίες που παρέχουν, οι κλινικές μελέτες δημιουργούν σημαντικά οφέλη για τους συμμετέχοντες ασθενείς, οι οποίοι εξασφαλίζουν ταχεία πρόσβαση σε νέες θεραπείες και δυνατότητες για βελτίωση της θεραπευτικής αντιμετώπισης της νόσου τους, αλλά και για τους ιατρούς και ερευνητές, οι οποίοι αποκτούν την ευκαιρία να διευρύνουν τις γνώσεις και την εμπειρία τους.

Σημαντική, όμως, είναι και η οικονομική και αναπτυξιακή διάσταση των κλινικών μελετών, μέσα από την προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων, την ενίσχυση της ερευνητικής τεχνογνωσίας, αλλά και τη δημιουργία ποιοτικών θέσεων απασχόλησης για το επιστημονικό δυναμικό. Σύμφωνα με στοιχεία της EFPIA, κάθε κλινική μελέτη απορροφά κατά μέσον όρο το 58,6% του συνολικού κόστους ανάπτυξης ενός νέου φαρμάκου. Κάθε χρόνο εγκρίνονται στην Ευρώπη 4.000 περίπου κλινικές μελέτες, με το 65% αυτών των κλινικών μελετών να χρηματοδοτούνται από τις φαρμακευτικές εταιρείες.

Η Roche, η μεγαλύτερη εταιρία βιοτεχνολογίας στον κόσμο, διεξάγει και χρηματοδοτεί κάθε χρόνο περισσότερες από 2.000 κλινικές μελέτες διεθνώς. Το 2020 διέθεσε για Έρευνα και Ανάπτυξη το μεγαλύτερο ποσό από κάθε άλλη φαρμακευτική εταιρία, επενδύοντας συνολικά 12,2 δισεκατομμύρια δολάρια. Ειδικότερα στην Ελλάδα, η Roche έχει επενδύσει τα τελευταία 10 χρόνια πάνω από 35 εκατομμύρια ευρώ σε περισσότερες από 120 κλινικές μελέτες, μέσω των οποίων πάνω από 7.000 ασθενείς απέκτησαν πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες. Τα τελευταία δύο χρόνια εν μέσω πανδημίας η Roche ενεργοποίησε στη χώρα 25 κλινικές μελέτες, δίνοντας ήδη πρόσβαση σε περισσότερους από 150 ασθενείς σε νέα και καινοτόμα φάρμακα.

Η Ελλάδα, παρά το ότι διαθέτει ανεπτυγμένες υποδομές και τεχνογνωσία, αλλά και υψηλού επιπέδου ιατρικό και επιστημονικό δυναμικό, σήμερα προσελκύει ένα μικρό ποσοστό των κονδυλίων που επενδύονται ετησίως στην Ευρώπη για κλινικές μελέτες. Συγκεκριμένα, απορροφά περίπου 100 εκατ. ευρώ από τα 36 δισεκατομμύρια ευρώ που δαπανώνται κάθε χρόνο πανευρωπαϊκά. Υπάρχουν, λοιπόν, μεγάλα περιθώρια αύξησης του μεριδίου της στο συγκεκριμένο τομέα, με αξιοποίηση των συγκριτικών της πλεονεκτημάτων.

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα από την πλευρά της Πολιτείας για την προσέλκυση σχετικών επενδύσεων. Η προσπάθεια ωστόσο θα πρέπει να συνεχιστεί, με έμφαση στην απλοποίηση των διαδικασιών, στην παροχή κινήτρων και την ενίσχυση του ερευνητικού προσανατολισμού των εμπλεκόμενων δομών υγείας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΣΦΕΕ, η Ελλάδα μπορεί στα επόμενα χρόνια να προσελκύει έως και 500 εκατ. ετησίως για κλινικές μελέτες.

Στη Roche συνεχίζουμε να στηρίζουμε την ενίσχυση της κλινικής έρευνας στην Ελλάδα, τόσο μέσα από τις επενδύσεις μας όσο και με τη συνεισφορά της τεχνογνωσίας και της εμπειρίας μας, στο πλαίσιο των ομάδων εργασίας του ΣΦΕΕ. Επιβεβαιώνοντας την εμπιστοσύνη μας στη χώρα και τη δέσμευσή μας στους Έλληνες ασθενείς, ενώνουμε τις δυνάμεις μας στην προσπάθεια να αναδειχθεί η Ελλάδα σε κόμβο φαρμακευτικής καινοτομίας, διεθνούς εμβέλειας.