Ουκρανία: Η πολιομυελίτιδα, η CoViD και οι ρωσικές βόμβες

Αν ρωτήσει κάποιος σήμερα έναν Ουκρανό γιατρό για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα υγειονομικά, θα του απαντήσει ασφαλώς πως ο υπ' αριθμόν ένα κίνδυνος είναι οι άμεσες επιπτώσεις του πολέμου και το πρώτο χρέος του υγειονομικού προσωπικού είναι η περίθαλψη των τραυματιών και των προσφύγων.

Δεν θα παραλείψει, ωστόσο, να αναφέρει σε δεύτερο χρόνο, πως η ρωσική εισβολή "βομβάρδισε" και το πρόγραμμα επιτήρησης της COVID-19 που παραμένει παρούσα και δεν γνωρίζει από εκεχειρίες, ενώ ναρκοθέτησε εν τη γενέσει του και το φιλόδοξο εθνικό πρόγραμμα εκρίζωσης της πολιομυελίτιδας. Παράλληλα, αύξησε δραματικά τις δυνητικές απειλές δημόσιας υγείας, δυσχεραίνοντας ή και εμποδίζοντας την πρόσβαση στο νοσοκομείο σε χιλιάδες ανθρώπους με χρόνια προβλήματα, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η νεφρική ανεπάρκεια, καρδιοπάθειες και ο καρκίνος.

Το χάος που επικρατεί στη χώρα ενδέχεται να φέρει μια μεγάλη περαιτέρω διασπορά του κορωνοϊού, καθώς οι τρομοκρατημένοι πολίτες αφήνουν τα σπίτια τους και συνωστίζονται σε χώρους όπως τα υπόγεια καταφύγια και σταθμοί μετρό. Το ίδιο ισχύει όμως και με την πολιομυελίτιδα, την ιογενή λοίμωξη που θεωρείται παρελθόν στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου, αλλά εδώ δηλώνει ξανά παρούσα από το περασμένο φθινόπωρο.

Σίγησαν τα δεδομένα για την COVID

Οι διεθνείς επιστημονικές πλατφόρμες συγκέντρωσης και επεξεργασίας πληροφοριών για την πανδημία έχουν παύσει εδώ και δέκα μέρες να ανανεώνουν τα δεδομένα για την Ουκρανία.

Η CSSE (Center for System Science and Engineering) του Πανεπιστημίου Johns Hopkins κατέγραψε τα τελευταία στοιχεία στις 24 Φεβρουαρίου, όταν η χώρα δήλωσε 27.538 κρούσματα, με μέσο όρο 7 ημερών τα 26.740, και 286 καταγεγραμμένους θανάτους από κορωνοϊό το τελευταίο 24ωρο.  Οι καμπύλες φαίνονταν να κινούνται καθοδικά, έπειτα από μια πρόσφατη έξαρση που είχε την κορύφωσή της στις 16 Φεβρουαρίου με 322 απώλειες. Στις 10 Νοεμβρίου 2021 η χώρα κατέγραψε 828 θανάτους, τους περισσότερους από την έναρξη της πανδημίας.

Η Ουκρανία υστερεί σημαντικά έναντι των χωρών της Ευρώπης σε ό,τι αφορά τα ποσοστά εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού της. Με τελευταία ενημέρωση την 23 Φεβρουαρίου, μόλις 35,6% του πληθυσμού της είχε κάνει τουλάχιστον μία δόση εμβολίου, 34,5% είχε εμβολιαστεί με δύο δόσεις, ενώ ενισχυτική είχε κάνει μόνο το 1,7%. Σημειώνεται πως ήδη από τον Ιανουάριο του 2021 η χώρα αρνήθηκε να προμηθευτεί το ρωσικό εμβόλιο Sputnik V λόγω των τεταμένων σχέσεων με τη Μόσχα, ενώ το ίδιο καλοκαίρι δεν δεχόταν την είσοδο στη χώρα πολιτών που είχαν εμβολιαστεί με το Sputnik αν δεν προσκόμιζαν αρνητικό διαγνωστικό τεστ. Οι εμβολιαστικές ανάγκες του πληθυσμού καλύπτονται κατά βάση με τα δυτικά εμβόλια και δευτερευόντως με το κινέζικο της Cinovac, ενώ έχουν γίνει δωρεές δόσεων από τη UNICEF και άλλους οργανισμούς.

Έξαρση πολιομυελίτιδας

Η υστέρηση σε ποσοστά εμβολιασμού ήταν ένα φαινόμενο που απασχολούσε την Ουκρανία και πριν από την εμφάνιση της πανδημίας, με αποτέλεσμα την επιμονή ή την επανεμφάνιση ασθενειών που στον δυτικό κόσμο έχουν εκριζωθεί λόγω των εμβολίων.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η πολιομυελίτιδα. Τον Οκτώβριο του 2021 ένα βρέφος 17 μηνών έγινε το πρώτο κρούσμα της νόσου στην Ευρώπη τα τελευταία πέντε χρόνια. Ως το τέλος του χρόνου καταγράφηκαν συνολικά 20 περιπτώσεις σε παιδιά, με δύο από αυτά να παρουσιάζει συμπτώματα παράλυσης, ως αποτέλεσμα της λοίμωξης.

Στις 30 Δεκεμβρίου του 2021 το υπουργείο Υγείας της χώρας υπέγραψε το εθνικό σχέδιο ελέγχου της πολιομυελίτιδας Τύπου 2. Η UNICEF χαιρέτισε με θέρμη την εξέλιξη, με τον εκπρόσωπο του Οργανισμού στη χώρα, Muran Sahih, να δηλώνει πως "η πολιομυελίτιδα αποτελεί πλέον σοβαρή απειλή για κάθε παιδί στην Ουκρανία" και πως "ο εμβολιασμός είναι ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος για την προστασία των παιδιών και το σταμάτημα της έξαρσης".

Η επιβεβαίωση του δεύτερου κρούσματος παράλυσης έγινε τον Ιανουάριο του 2022, εν μέσω κρίσης και απειλών εισβολής των ρωσικών στρατευμάτων στη χώρα. Το ξέσπασμα του πολέμου τερμάτισε βίαια την εκστρατεία εμβολιασμού για την πολιομυελίτιδα, που άρχισε μόλις την 1η Φεβρουαρίου, αυξάνοντας τις δυνητικές απειλές για την υγεία τουλάχιστον 100.000 ανεμβολίαστων παιδιών. "Η τρέχουσα κρίση στην Ουκρανία αυξάνει τον κίνδυνο εξάπλωσης του ιού σε εθνικό και διεθνές επίπεδο", δήλωσε ο εκπρόσωπος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, Ταρίκ Γιασάρεβιτς.

Πηγές:
JHU CSSE, WHO, UNICEF, Reuters, NBC News