Ελλείψεις και δυσλειτουργίες δυσχεραίνουν την αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού

Αναγνωρίζοντας τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει έως σήμερα, οι Σύλλογοι «ΑΛΜΑ ΖΩΗΣ» και οι επιστημονικές εταιρείες ΕΧΕΜ, ΕΟΠΕ και ΕΕΑΜ συνέταξαν επιστολή, την οποία κοινοποίησαν στο Υπουργείο Υγείας, κάνοντας μια ανασκόπηση των όσων έχουν γίνει για την αντιμετώπιση και διαχείριση του καρκίνου του μαστού στην Ελλάδα, τον τελευταίο χρόνο, και επισημαίνοντας όλα όσα ακόμα χρειάζεται να γίνουν για την αντιμετώπιση της συνεχώς αυξανόμενης επιβάρυνσης από τη νόσο, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών και των επιβιωσάντων και τη μείωση της θνησιμότητας από τον καρκίνο του μαστού.

Η επιστολή συντάχθηκε και κατατέθηκε σε συνέχεια του Υπομνήματος που υποβλήθηκε τον Οκτώβριο του 2021 στον Υπουργό Υγείας, με γνωστοποίηση στον Πρωθυπουργό .

Στην επιστολή επισημαίνονται δυσλειτουργίες και ελλείψεις, κατατίθενται προτάσεις για τη βελτίωσή τους και υπενθυμίζονται πάγια αιτήματα των συνυπογραφόντων, η πραγματοποίηση των οποίων θα λειτουργήσει προς όφελος χιλιάδων ασθενών που βιώνουν τη νόσο, χιλιάδων γυναικών που έχουν επιβιώσει από την ασθένεια καθώς και των μελών των οικογενειών τους.

Συνοπτικά:

• Για την επίσπευση των διαδικασιών δημιουργίας του Μητρώου Ασθενών με Καρκίνο Μαστού, προτείνεται η συνεργασία όλων των αρμόδιων επιστημονικών εταιρειών με την ΗΔΙΚΑ, παρέχοντας ένα minimum στοιχείων μητρώου από τον ηλεκτρονικό φάκελο των ασθενών με καρκίνο μαστού που τηρούν τα μέλη τους, εντός ενός πλαισίου διασφάλισης της προστασίας των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων.

• Για την πρωτογενή πρόληψη του καρκίνου μαστού, έως ότου δημιουργηθεί εθνική εκστρατεία ενημέρωσης, να υιοθετηθεί η καμπάνια ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο που δημιούργησε η ΕΟΠΕ με τίτλο: «Καμπάνια για την παγκόσμια ημέρα κατά του καρκίνου».

• Για τη δευτερογενή πρόληψη και το Εθνικό Πρόγραμμα Πληθυσμιακού Προσυμπτωματικού Ελέγχου «Φώφη Γεννηματά», με στόχο να ωφεληθεί ο μέγιστος δυνατός αριθμός γυναικών, προτείνεται:

1. Το Πρόγραμμα να πλαισιωθεί και να υποστηριχθεί από αντίστοιχη εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης με στόχο να επισημανθεί η σημασία της δευτερογενούς πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης της ασθένειας, το όφελος από τη συμμετοχή των γυναικών στο πρόγραμμα, αλλά και η σημασία του μητρώου που δημιουργείται μέσα από αυτό για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή ενός τεκμηριωμένου και στοχευμένου σχεδίου δράσης ενάντια στον καρκίνο του μαστού.
2. Nα γίνει πρόσκληση στις αρμόδιες επιστημονικές εταιρείες με στόχο την απαραίτητη αύξηση στον αριθμό των συνεργαζόμενων διαγνωστικών κέντρων και γιατρών και πιστοποίηση των ακτινοδιαγνωστών και των συνεργαζόμενων κέντρων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, σύμφωνα με τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες.
3. Σε περίπτωση ύποπτου ευρήματος να δρομολογείται ραντεβού με γιατρό του προγράμματος εντός 15 ημερών και εφόσον επιβεβαιώνεται το εύρημα, να υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης σε δημόσια δομή για περαιτέρω εξετάσεις εντός 30 ημερών.
4. Οι επιστημονικές εταιρείες ΕΧΕΜ και ΕΟΠΕ να αναλάβουν εκπαίδευση/σεμινάρια σε γενικούς γιατρούς ή παθολόγους που έχουν δηλώσει συμμετοχή στο πρόγραμμα και βρίσκονται στην περιφέρεια ή και σε απομακρυσμένες περιοχές που δεν καλύπτονται επαρκώς από εξειδικευμένους στον μαστό επαγγελματίες υγείας για την κλινική εξέταση.
5. Διασύνδεση του Μητρώου του Προγράμματος με το Μητρώο Ασθενών με Καρκίνο Μαστού για την εξαγωγή τεκμηριωμένων πληροφοριών και την τάση συχνότητας της νόσου και της θνησιμότητας.
6. Να γίνει η επέκταση του προγράμματος σε γυναίκες ηλικίας 45-74 ετών, σύμφωνα με τις αναθεωρημένες συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

• Για την καλύτερη αντιμετώπιση των γυναικών που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, προτείνεται η άμεση ολοκλήρωση της ένταξης των γονιδίων BRCA1 & BRCA2 στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση και στη λίστα των αποζημιούμενων βιοδεικτών, ώστε να μπορούν να επωφεληθούν από την εξατομικευμένη θεραπεία, καθώς και πρόβλεψη για κάλυψη της εξέτασης στις/στους συγγενείς των ασθενών πρώτου βαθμού, με στόχο την έγκαιρη διάγνωση των μεταλλάξεων των γονιδίων που δίνουν υψηλά ποσοστά εμφάνισης καρκίνου του μαστού και ωοθηκών.

• Τονίζεται η ανάγκη επίσπευσης των διαδικασιών δημιουργίας Κέντρων Μαστού Ολοκληρωμένης Φροντίδας, τα οποία παίζουν καθοριστικό ρόλο στη σωστή αντιμετώπιση και διαχείριση της νόσου και των συνεπειών της, στην άρση των δυσκολιών στην πρόσβαση και των υφιστάμενων ανισοτήτων, σε κάθε φάση της νόσου – από τη διάγνωση έως και τη ζωή μετά την ολοκλήρωση των θεραπειών (survivorship).

• Προτείνεται η θεσμοθετημένη διασύνδεση των Κέντρων και Κλινικών Μαστού με τους Εθελοντικούς Συλλόγους Υποστήριξης Ασθενών.

• Για την ενίσχυση της πρόσβασης των ασθενών με προχωρημένη/μεταστατική νόσο στις νέες θεραπείες, προτείνεται η συνεργασία με άλλες χώρες στην αξιολόγησή τους με στόχο τη συντομότερη άδεια κυκλοφορίας τους στην Ελλάδα, η ενσωμάτωση των Θεραπευτικών Πρωτοκόλλων της ΕΟΠΕ, τα οποία ανανεώνονται ανά έτος και περιλαμβάνουν όλες τις καθιερωμένες αλλά και τις νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις και τη διασύνδεσή τους με την ΗΔΙΚΑ, η έγκαιρη έγκριση των φαρμάκων υψηλού κόστους και η βελτίωση του ΣΗΠ, ώστε οι γυναίκες να έχουν άμεση πρόσβαση σε εγκεκριμένες καινοτόμες θεραπείες.

• Τέλος, προτείνεται η διαμόρφωση ενός νομοθετικού πλαισίου για την παροχή υπηρεσιών ανακουφιστικής φροντίδας στους ασθενείς που αντιμετωπίζουν ασθένειες απειλητικές για τη ζωή τους.

Για να αντιμετωπιστεί η αυξανόμενη επιβάρυνση από τον καρκίνο του μαστού, μιας ιδιαίτερα πολύπλοκης νόσου, είναι ζωτικής σημασίας να γίνει ένα σχέδιο δράσης ελέγχου και διαχείρισης της ασθένειας περιλαμβάνοντας την προαγωγή της υγείας με προώθηση της πρωτογενούς και δευτερογενούς πρόληψης, βελτιώσεις στην πρόσβαση στην έγκαιρη ανίχνευση, στην καλύτερη διαθέσιμη θεραπεία, στην ανακουφιστική φροντίδα, σε ένα πλάνο επιβίωσης σύμφωνα με τα θεραπευτικά πρωτόκολλα και να διασφαλίζεται η συνέχεια της παρεχόμενης φροντίδας ολοκληρωμένα σε πιστοποιημένα Κέντρα Μαστού, όλα βασισμένα και τεκμηριωμένα στην συλλογή δεδομένων μέσω του Μητρώου Καρκίνου του Μαστού.

Σύμφωνα με τα  παγκόσμια δεδομένα για τον καρκίνο, ο Καρκίνος του Μαστού έγινε πλέον ο συχνότερα διαγνωσμένος καρκίνος παγκοσμίως αντιπροσωπεύοντας τον 1 στους 4 καρκίνους που διαγιγνώσκονται μεταξύ των γυναικών και είναι η κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο στις γυναίκες. Τo 2020, τα εκτιμώμενα 2,3 εκατομμύρια νέα περιστατικά δείχνουν ότι ένας στους 8 καρκίνους που διαγνώστηκαν είναι καρκίνος του μαστού που αντιπροσωπεύει το 11,7% όλων των μορφών καρκίνου. 684.996 θάνατοι οφείλονται στον καρκίνο του μαστού, ενώ 7,8 εκατομμύρια γυναίκες έχουν επιβιώσει από καρκίνο του μαστού κατά την τελευταία 5ετία. Στην ΕΕ-27, εκτιμάται ότι 355.457 γυναίκες έχουν διαγνωστεί με καρκίνο του μαστού το 2020 το 13,3% όλων των διαγνώσεων καρκίνου, ενώ ο καρκίνος μαστού αντιπροσωπεύει το 28,7% όλων των νέων καρκίνων στις γυναίκες, με 91.826 θανάτους.

Στην Ελλάδα, εκτιμάται ότι οι νέες περιπτώσεις καρκίνου του μαστού όλων των ηλικιών είναι 7.772, που αντιστοιχεί στο 27,5% των περιπτώσεων όλων των μορφών καρκίνου στις γυναίκες και οι θάνατοι ανέρχονται σε 2.333 που αντιστοιχεί στο 7% των θανάτων από καρκίνο.