Υγεία και περιβάλλον: Η μείωση των εκπομπών φθοριούχων αερίων και οι συνέπειες στην υγεία

Του Στέλιου Κυμπουρόπουλου* 

Το κλίμα και η υγεία είναι φυσικά αλληλένδετες. Υπολογίζεται ότι 7 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο μόνο από την ατμοσφαιρική ρύπανση, ενώ ο τομέας της υγείας αντιπροσωπεύει περίπου το 5% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (GHG) παγκοσμίως.

Οι ασθένειες του αναπνευστικού συστήματος αποτελούν πρωταρχικά παραδείγματα των αυξανόμενων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, των κοινωνικό-οικονομικών ανισοτήτων και των εμποδίων στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη. Επιπλέον, οι ασθενείς με άσθμα και χρόνιες πνευμονολογικές ασθένειες έχουν υψηλότερες απαιτήσεις υγειονομικής περίθαλψης, οι οποίες συνδέονται με το αυξημένο αποτύπωμα άνθρακα, μέσω της συνεχούς χρήσης εισπνεόμενων φαρμάκων, τα προωθητικά των οποίων περιέχουν φθοριούχα αέρια.

Εάν πραγματικά θέλουμε να βοηθήσουμε τις ανάγκες των ασθενών δεν αρκεί μόνο να παρέχουμε την απαραίτητη φαρμακευτική αγωγή ή θεραπεία, αλλά θα πρέπει να καταβάλλουμε προσπάθειες για την απαλλαγή από τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στα συστήματα υγείας, προκειμένου να εξασφαλίσουμε ένα υγιέστερο περιβάλλον για τις μελλοντικές γενεές.

Αυτό θα επιτευχθεί μέσα από πολιτικές που εξετάζουν ένα ολοκληρωμένο όραμα βιωσιμότητας, διασφαλίζοντας τη ποιότητα της περίθαλψης των ασθενών. Ακόμα, οι οικονομικοί και υλικοί πόροι αλλά και το εργατικό δυναμικό θα πρέπει να χρησιμοποιούνται όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά σε κάθε προτεινόμενο μέτρο πολιτικής - προς όφελος των ανθρώπων, του πλανήτη και της κοινωνίας. Η εν εξελίξει αναθεώρηση του κανονισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για τα φθοριούχα αέρια του θερμοκηπίου (Φ-αέρια) μπορεί να αποτελέσει μια ανάλογη ευκαιρία πολιτικής.

Τα φθοριούχα αέρια χρησιμοποιούνται σε μια σειρά οικιακών και εμπορικών συσκευών, συμπεριλαμβανομένων των ιατρικών συσκευών και φαρμάκων. Ο προτεινόμενος κανονισμός έρχεται κατά τη διάρκεια μιας μετάβασης των συμπιεσμένων δοσομετρικών συσκευών εισπνοής (pMDIs) -που χρησιμοποιούνται ευρέως σε ασθενείς με αναπνευστικές δυσκολίες- σε μια νέα γενιά προϊόντων φιλικών προς το περιβάλλον. Τα σημερινά εισπνεόμενα χρησιμοποιούν Φ-Αέρια ως προωθητικό και αποτελούν ένα μικρό αλλά σημαντικό συντελεστή εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Τα προωθητικά νέας γενιάς έχουν σημαντικά χαμηλότερο συντελεστή εκπομπών φθοριούχων αερίων και έτσι δεν συμβάλλουν στην αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη.

Αυτή η μετάβαση είναι απολύτως απαραίτητη για την προστασία του περιβάλλοντος και την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Ωστόσο, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οποιαδήποτε αλλαγή στην αντιμετώπιση των αναπνευστικών παθήσεων, θα παρέχει ισοδύναμα ή καλύτερα κλινικά αποτελέσματα στους ασθενείς. Είναι εξαιρετικά σημαντικό οι ασθενείς να διατηρήσουν την πρόσβαση στη θεραπεία της επιλογής τους, κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου και πέραν αυτής.

Με το έργο μου ως σκιώδης εισηγητής εκ μέρους του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, στην Αναθεώρηση του Κανονισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για τα Φθοριούχα Αέρια του Θερμοκηπίου, αλλά και ως γιατρός και ασθενής, στοχεύω στην εξεύρεση αυτής της ισορροπίας μεταξύ της περιβαλλοντικής πολιτικής και των αναγκών της δημόσιας υγείας.

Προς το σκοπό αυτό οργάνωσα εκδήλωση που συγκέντρωσε, ευρωβουλευτές, υπαλλήλους της Επιτροπής, εκπροσώπους από συλλόγους ασθενών και από  τη βιομηχανία, για να σκιαγραφήσουμε ένα ολοκληρωμένο όραμα για τη βιώσιμη υγειονομική περίθαλψη για τους ασθενείς με αναπνευστικές παθήσεις. Μέσα από το διάλογο αναδείξαμε την ανάγκη μετάβασης σε ιατρό-τεχνολογικό εξοπλισμό και φάρμακα περισσότερο φιλικά προς το περιβάλλον, ενώ παράλληλα μιλήσαμε για το πώς θα μπορούσε η ΕΕ να ανοίξει το δρόμο για τον υπόλοιπο κόσμο για αντίστοιχη δράση.

Η μετάβαση σε αυτές τις φιλικές ιατρικές συσκευές απαιτεί ανταλλαγή πληροφοριών, συνεργασία, και συντονισμό μεταξύ της ΕΕ, των κρατών μελών, των αρμόδιων αρχών, του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων και της Αρχής Ετοιμότητας και Αντιμετώπισης Έκτακτης Ανάγκης στον τομέα της Υγείας, για την αποφυγή ελλείψεων και τη διασφάλιση της διαρκούς πρόσβασης των ασθενών σε φάρμακα. Τα εθνικά συστήματα υγειονομικής περίθαλψης θα πρέπει να θεσπίσουν προγράμματα για την ενημέρωση των παροχών υγειονομικής περίθαλψης σχετικά με τα διαθέσιμα φάρμακα και την εκπαίδευση των ασθενών σχετικά με τις θεραπείες και τις τεχνικές εισπνοής για την αντιμετώπιση του άσθματος και άλλων χρόνιων παθήσεων.

Δεδομένου της σημασίας της ασφάλειας των ασθενών, και της ανάγκης συνεχούς πρόσβασης σε εισπνεόμενες συσκευές, ιδιαίτερα μετά τις επιπτώσεις από την πανδημία, κρίνεται χρήσιμο η μετάβαση στις νέες τεχνολογίες να μη γίνει βεβιασμένα αλλά με ασφαλή τρόπο. Την ανάγκη αυτή υπογραμμίζω κατά τη διαπραγμάτευση της αναθεώρησης του κανονισμού για τα φ-αέρια, που λαμβάνει χώρα στο Κοινοβούλιο και παράλληλα στο Συμβούλιο των Υπουργών.

* Ψυχιάτρου, ευρωβουλευτή ΝΔ.