ΙΦΕΤ: Τα ληγμένα, τα "κάστανα" των ελλείψεων και η εξάμηνη παράταση της άδειας εισαγωγής

Κτύπημα κάτω από τη μέση είναι αυτό που δέχεται ο ΙΦΕΤ με τις επιστροφές των ληγμένων. Τι και αν είναι ένας κρατικός φορέας και άρα πλήρως ελεγχόμενος, που βασικό του μέλημα είναι να προχωρά σε έκτακτες εισαγωγές σκευασμάτων για σπάνιες περιπτώσεις ασθενειών, ενώ ενίοτε λειτουργεί και ως "πυροσβέστης" για την κάλυψη των ελλείψεων που παρατηρούνται στην αγορά. Η ιστορία αποδεικνύει ότι και αυτός πλήττεται από τα ληγμένα φάρμακα που του  επιστρέφονται. Το εύλογο ερώτημα είναι γιατί συμβαίνει αυτό; και εν συνεχεία τι πρέπει να γίνει για να σταματήσει αυτή η οικονομική αιμορραγία;

Πηγές αναφέρουν ότι για το 2022, τα ληγμένα πλησιάζουν στα 1,8 εκατ. ευρώ όταν το 2020 ήταν στο 1 εκατ. ευρώ. Ποσοτικά, οι περισσότερες επιστροφές πραγματοποιούνται από την ιδιωτική αγορά (φαρμακεία), ενώ βάσει αξίας από τον ΕΟΠΥΥ.

Το θέμα των επιστροφών ληγμένων είχε συζητηθεί τον περασμένο Σεπτέμβριο (στο πλαίσιο γενικής συνέλευσης) με τους αρμόδιους του Ινστιτούτου Ερευνας & Τεχνολογίας να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου καθώς η κατάσταση αυτή έχει πολλαπλές οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες για το σύστημα υγείας.

1) Καταρχήν δεν μπαίνει τέλος στο κυνήγι και την ταλαιπωρία που τραβά ο ασθενής να "ανακαλύψει" το φάρμακό του, την ώρα που πρέπει να το πάρει.

2) Δεύτερον, δημιουργείται ένα άνευ λόγου και αιτίας κόστος για το κράτος, με το τελευταίο να πέφτει στην πυρά, καθώς όλοι του αποδίδουν την βασική ευθύνη για τις ελλείψεις ενώ τα "σκάγια" παίρνουν και τη φαρμακοβιομηχανία.

3) Τρίτον, το κονδύλι αυτό στερεί την είσοδο από την αγορά νέων σκευασμάτων.

Οπως λέγεται, πρέπει άμεσα να υπάρξει παρέμβαση για το θέμα των ληγμένων, που εξελίσσεται σε σοβαρή παθογένεια της αγοράς. Την ίδια στιγμή, ο ΙΦΕΤ μπορεί μεν να προσπαθεί να βγάλει "τα κάστανα των ελλείψεων" από τη φωτιά, όμως πρέπει να επεκταθεί ο έλεγχος έτσι ώστε κάποια στιγμή να βρεθούν οι πραγματικοί υπαίτιοι και να τους επιβληθούν οι ποινές που πρέπει. Αρα απαιτείται ο επιπτοπτικός ρόλος του κράτους να επεκταθεί από την μία άκρη έως την άλλη άκρη της αλυσίδας διανομής και διάθεσης φαρμάκων. Και όπως σωστά έχει κατά καιρούς αναφέρει ο ΣΦΕΕ, η επεξεργασία των υποβαλλόμενων στοιχείων από τους εμπλεκόμενους με το φάρμακο παίκτες θα δείξει και το μέγεθος του προβλήματος αλλά και τους υπεύθυνους που το δημιουργούν.  

Εξάμηνη άδεια εισαγωγής φαρμάκων από τον ΙΦΕΤ-Ποιο είναι το μακροπρόθεσμο πλάνο

Είναι γνωστό ότι κατά καιρούς ο ΙΦΕΤ καλείται να παίξει το ρόλο του "πυροσβέστη" προκειμένου να καλύψει τα κενά που δημιουργούν στην αγορά οι ελλείψεις.

Και ενώ κάποιοι θυμούνται την επιστολή του Μαϊου που του περιόριζε τις δραστηριότητές του, στην οποία μεταξύ άλλων αναφέροντο ότι
δεν θα δοθεί νέα άδεια έκτακτης εισαγωγής στην ΙΦΕΤ τελευταίες πληροφορίες λένε ότι το Νοέμβριο -φυσική απόρροια και των αυξανόμενων ελλείψεων- υπήρξε ανανέωση της άδειας εισαγωγής σκευασμάτων αλλά και πάλι για έξι μήνες (άρα λήγει τον Απρίλιο).

Ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες λένε ότι μακροπρόθεσμα το πλάνο είναι το ΙΦΕΤ να προμηθεύεται τα φάρμακα  έκτακτης εισαγωγής ακολουθώντας τις διαδικασίες του νόμου περί δημόσιων προμηθειών, του ν.  4412/2016. Ομως όπως λέγεται η εφαρμογή των διαδικασιών του ν. 4412/2016, θα οδηγήσει σε μια σειρά από προβλήματα με άμεσο  αντίκτυπο στη πρόσβαση των ασθενών σε φάρμακα έκτακτης εισαγωγής. Για παράδειγμα, οι ατομικές θεραπείες που χρηματοδοτούνται από τον ΕΟΠΥΥ, αλλά και οι ειδικές  νοσοκομειακές παραγγελίες που εξυπηρετούνται μέσω έκτακτης εισαγωγής, δεν θα μπορούν  να εκτελούνται ανά ασθενή, αλλά θα απαιτείται συνολικός ετήσιος προγραμματισμός, διενέργεια διεθνούς δημόσιου διαγωνισμού και έγκριση από το ελεγκτικό συνέδριο πριν  προχωρήσει το ΙΦΕΤ σε παραγγελία προς τον ανάδοχο-προμηθευτή.
Γενικά, η επιβολή πολύμηνων διαγωνιστικών διαδικασιών για την προμήθεια ακόμα και μερικών  τεμαχίων σπάνιων φαρμάκων μέσω έκτακτης εισαγωγής θέτει ευθέως σε κίνδυνο συνολικά το σύστημα υγείας της χώρας και τους ασθενείς.  

Πλήγμα τα ληγμένα και στην ιδιωτική αγορά

Περίπου 50 εκατ. ευρώ κοστίζουν τα ληγμένα στη φαρμακοβιομηχανία. Και ενώ όλος o κόσμος, θεσμικοί και μη, Σύλλογοι Ασθενών, φωνάζουν για τις ελλείψεις στα φάρμακα, αναδεικνύοντας την ταλαιπωρία που πρέπει να περάσουν οι ασθενείς για να βρουν τα αναγκαία για την υγεία τους σκευάσματα, το οξύμωρο είναι ότι κάποια από αυτά, όπως μας ειπώθηκε, βρίσκονται μέσα στα ληγμένα που παίρνουν πίσω οι φαρμακοβιομηχανίες και τα πηγαίνουν προς καταστροφή. Αρα, το πρώτο εύλογο ερώτημα είναι οι επιστροφές των ληγμένων (όγκος, αξία, δραστικές) ελέγχονται από την πλευρά της Πολιτείας;

Παράγοντας από ελληνική φαρμακοβιομηχανία, μας επεσήμανε, ότι ''αρκετές φορές στις επιστροφές που λαμβάνουμε υπάρχουν ελλειπτικά, που συγκαταλέγονται στη λίστα των "άφαντων" φαρμάκων από την αγορά και μπορεί να κοστίζουν από μερικά ευρώ μέχρι και και 200 ευρώ (π.χ. σκεύασμα για την οστεοπόρωση)''.

Kαι συνεχίζουν οι πηγές μας: έχει κανείς αντιληφθεί το μέγεθος των επιστροφών; Κυμαίνονται από 40 έως 50 εκατ. ευρώ σε μία ιδιωτική αγορά που η δαπάνη είναι 4 δισ. ευρώ (ιδιωτική αγορά φαρμάκου). Οι επιστροφές αντιστοιχούν από 0,5% έως και 2% στο τζίρο ανά εταιρεία.

Χαρακτηριστικά είναι δύο παραδείγματα- μιας πολυεθνικής και μιας ελληνικής. Στην μεν πολυεθνική το κόστος των επιστροφών είναι 1,5 εκ. ευρώ επί του συνολικού ετήσιου τζίρου της, ενώ στην ελληνική αναρριχάται το κόστος στα 2 εκατομμύρια ευρώ και κάτι. Κόστος στο οποίο, σύμφωνα με στέλεχος πολυεθνικής, δεν περιλαμβάνεται το έξοδο της καταστροφής που ανέρχεται σε κάποιες χιλιάδες ευρώ (για την προαναφερθείσα πολυεθνική είναι στα 30.000 ευρώ).