Θεραπευτική αποκατάσταση στην οστεοπόρωση

Τι είναι η οστεοπόρωση;

Η οστεοπόρωση – η οποία αρχικά ξενικά με την Οστεοπενία – είναι μία μεταβολική νόσος των οστών, κατά την οποία παρατηρείται σταδιακή μείωση της πυκνότητας και της ποιότητάς τους. Αυτό οδηγεί σε μία κατάσταση όπου τα οστά καθίστανται πιο μαλακά, λεπτά και πορώδη, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο κίνδυνος πρόκλησης καταγμάτων. Τα πιο συνήθη κατάγματα που έχουν άμεση σχέση με την οστεοπόρωση είναι αυτά του Ισχίου, του γονάτου και του ώμου.

Με την πάροδο του χρόνου, όλοι οι άνθρωποι παρουσιάζουν σε ένα ποσοστό απώλεια ή αλλιώς μείωση της οστικής πυκνότητας. Οι έρευνες, όμως, καταδεικνύουν ότι η Οστεοπόρωση εμφανίζεται σε μεγαλύτερο ποσοστό στις γυναίκες, λόγω των μεγάλων ορμονικών αλλαγών που λαμβάνουν χώρα στον οργανισμό τους, δηλαδή της μείωσης των οιστρογόνων και της ανεπάρκειας προγεστερόνης.

Τα είδη της Οστεοπόρωσης

Η Οστεοπόρωση διακρίνεται στην πρωτοπαθή και στη δευτεροπαθή.

Η μεν πρωτοπαθής οστεοπόρωση στη γυναίκα οφείλεται στην αύξηση της ηλικίας και στη μείωση της ορμονικής δραστηριότητας. Τα οστά έχουν έναν κύκλο ζωής, ο οποίος καθορίζεται από την παραγωγή Οιστρογόνων και Προγεστερόνης. Όταν ο οργανισμός δεν παράγει  Οιστρογόνα, το αποτέλεσμα που προκύπτει είναι η μη παραγωγή ωοθυλακίων. Αυτό οδηγεί το σώμα μας στο να μην παράγει Προγεστερόνη, μία ορμόνη στην οποία οφείλεται η κατασκευή του οστού.

Πιο συγκεκριμένα, τα Οιστρογόνα ελέγχουν τη δραστηριότητα των Οστεοκλαστών (Οι Οστεοκλάστες είναι τα κύτταρα διάλυσης του οστού), ενώ η Προγεστερόνη ελέγχει τη δραστηριότητα των Οστεοβλαστών (Οι Οστεοβλάστες είναι τα κύτταρα παραγωγής οστού). Επομένως, η προγεστερόνη βοηθάει στην ανάπτυξη νέου οστού, ενώ τα οιστρογόνα αποδομούν τον παλιό οστικό ιστό, έως ότου διαμορφωθεί εκ νέου φρέσκο οστό, τον επόμενο μήνα με τον επόμενο έμμηνο κύκλο της γυναίκας. Αν αυτές οι δύο ορμόνες δεν κυμαίνονται σε φυσιολογικά επίπεδα, ακολούθως διαταράσσεται η υγεία των οστών.

Στους άνδρες, σημαντικό ρόλο παίζει η ηλικία, η μείωση της παραγωγής της ορμόνης που ονομάζεται Τεστοστερόνη (μαζί με την Τεστοστερόνη φθίνουν και τα ήδη μειωμένα επίπεδα Οιστρογόνων που εντοπίζονται στον οργανισμό των ανδρών, που διαδραματίζουν άμεσο ρόλο στο σχηματισμό των οστών), τα ελλιπή επίπεδα ασβεστίου και Βιταμίνης D και η έλλειψη σωματικής άσκησης.

Η δευτεροπαθής Οστεοπόρωση μπορεί να συσχετιστεί με ορμονικές διαταραχές, Αυτοάνοσα Νοσήματα, καθώς και με νεοπλασίες.

Επιδημιολογία

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Ιδρύματος Οστεοπόρωσης, το 2010 52.000.000 γυναίκες νόσησαν από οστεοπόρωση και Οστεοπενία, ενώ το τρέχον έτος 2020 θα νοσήσουν 61.000.000 παγκοσμίως. Δηλαδή, 1 στις 3 γυναίκες και 1 στους 5 άνδρες άνω των 50 ετών πάσχουν από οστεοπόρωση.

Όσον αφορά στη χώρα μας, εκτιμάται ότι πάνω από 500.000 γυναίκες πάσχουν από οστεοπόρωση, λόγω εμμηνόπαυσης, ενώ έχει βρεθεί ότι σε άτομα άνω των 60 ετών το 19% των νοσούντων είναι γυναίκες, ενώ το 11% αφορά τους άνδρες.

Συμπτώματα

Η οστεοπόρωση θεωρείται από πολλούς ως μία σιωπηλή νόσος, διότι συνήθως, για ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, δεν εκδηλώνεται με συγκεκριμένα συμπτώματα. Μπορεί να περάσουν αρκετά χρόνια κατά τη διάρκεια των οποίων η σύνθεση του οστού συνεχώς αλλοιώνεται, έως ότου εμφανιστεί το πρώτο σύμπτωμα, που είναι το κάταγμα. Κατά 86%, μετά από ένα οστεοπορωτικό κάταγμα, αυξάνονται οι πιθανότητες πρόκλησης ενός επόμενου.

Το πιο επικίνδυνο όλων είναι το γεγονός ότι όλες αυτές οι διαδικασίες συντελούνται σταδιακά, δίχως εμφανή προειδοποιητικά σημάδια που θα μπορούσαν να μας θορυβήσουν. Γι’ αυτό το λόγο, το πιο σημαντικό για την οστεοπόρωση είναι η πρόληψη, οι εξετάσεις δηλαδή που μπορεί να κάνει κάποιος από μία μέση μικρή ηλικία, ούτως ώστε να παρακολουθεί την ορμονική δραστηριότητα του οργανισμού του, η οποία κατά κύριο λόγο οδηγεί τις γυναίκες στην εμμηνόπαυση και εν συνεχεία σε μία αρχόμενη κατάσταση, που στο πρώτο στάδιο ονομάζεται Οστεοπενία και μετά εξελίσσεται σε Οστεοπόρωση.

Πρόληψη, προδιάθεση και πρόγνωση της Οστεοπόρωσης

Η έγκαιρη διάγνωση της μειωμένης οστικής πυκνότητας, η πρόληψη, ο εντοπισμός της προδιάθεσης και η πρόγνωση της οστεοπόρωσης αποτελούν βασικά σημεία. Πλέον, μέσω της διεξαγωγής μίας εξειδικευμένης εξέτασης μοριακού ελέγχου παρέχεται η δυνατότητα συνολικής εκτίμησης του κινδύνου εμφάνισης αλλά και εξέλιξης της Οστεοπόρωσης.

Η εξέταση αυτή μπορεί να συμβάλλει αποτελεσματικά στην πρόληψη της Οστεοπόρωσης, διότι, μέσω της διενέργειάς της, αναλύεται λεπτομερώς η σύνθεση των οστών και τα οστικά κύτταρα σε επίπεδο ορμονών, βιταμινών και ιχνοστοιχείων. Με τη βοήθεια, μάλιστα, της γενετικής ανάλυσης, αξιολογούνται οι γενετικοί και μη γενετικοί παράγοντες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην εμφάνιση της Οστεοπόρωσης. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, επιτυγχάνεται η ακριβέστερη εκτίμηση του κινδύνου εμφάνισης της νόσου αλλά και η πρόγνωση της πορείας της.

Πέραν της Εξειδικευμένης εξέτασης της Οστεοπόρωσης, ο ασθενής θα πρέπει να εκπαιδεύεται διαρκώς όσον αφορά στην υιοθέτηση ορισμένων συνηθειών που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής του και θα μπορούσαν να περιορίσουν το ενδεχόμενο εμφάνισης Οστεοπόρωσης.

Συγκεκριμένα, η βάση για την πρόληψη της οστεοπόρωσης είναι:

• Η προσεγμένη διατροφή ανάλογα με το φύλο και την ηλικία.
• Η πρόσληψη βιταμίνης D, καθώς και η πρόσληψη των απαιτούμενων βιταμινών, μετάλλων, ιχνοστοιχείων.
• Η σωματική άσκηση.
• Η ρύθμιση των ορμονών.
• Η διατήρηση ενός σωστού σωματικού βάρους.
• Η ενδυνάμωση των μυών.
• Η διακοπή του καπνίσματος.
• Η κατάχρηση αλκοόλ.

Αιτίες

Οι πιο σημαντικές αιτίες που οδηγούν στην οστεοπόρωση είναι:

• Το φύλο.
• Η ηλικία.
• Το Οικογενειακό ιστορικό.
• Η Καυκάσια φυλή.
• Η εμμηνόπαυση και η αμηνόρροια στις γυναίκες – ορμονική ανεπάρκεια.
• Τα χαμηλά ποσοστά τεστοστερόνης στους άνδρες.
• Ο δείκτης μάζας σώματος <18,5 Kg/m2 ή σωματικό βάρος < 57 kg.
• Παθήσεις, όπως ο Υπερπαραθυρεοειδισμός, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο υπογοναδισμός, ο υπερθυρεοειδισμός και το σύνδρομο δυσαπορρόφησης.
• Η Συστηματική λήψη γλυκοκορτικοειδών και θυροξίνης.
• Η Ανεπάρκεια βιταμίνης D.
• Η Ανεπάρκεια μετάλλων, βιταμινών και ιχνοστοιχείων.
• Η ατροφία των μυών.
• Η απουσία σωματικής δραστηριότητας.

Επιβαρυντικοί Παράγοντες

• Το κάπνισμα
• Το αλκοόλ

Διάγνωση

Η συμβατική διάγνωση της οστεοπόρωσης διενεργείται:

• Με τη μέτρηση οστικής πυκνότητας. Πρόκειται για μία απλή εξέταση εκτίμησης της περιεκτικότητας των οστών σε άλατα ασβεστίου.
• Με ακτινογραφίες, όπου, όταν φανεί Οστεοπόρωση, η απώλεια της σύνθεσης του οστού είναι ήδη πολύ μεγάλη.

Και στις δυο περιπτώσεις, δίνεται η απάντηση για το αν υπάρχει οστεοπενία – οστεοπόρωση και όχι γιατί υπάρχει.

• Με εξειδικευμένες, πλέον σύγχρονες, εξετάσεις μοριακού ελέγχου όπου ο ασθενής έχει τη δυνατότητα πλήρους ανάλυσης της οστικής σύνθεσης στο επίπεδο ορμονών, βιταμινών, ιχνοστοιχείων αλλά και οστικών κυττάρων και γονιδίων, καθώς και μίας αξιόπιστης πρόβλεψης της εξέλιξης της νόσου. Έτσι, παρέχεται πλέον και η δυνατότητα θεραπείας.

Θεραπευτική Αποκατάσταση

Σε επίπεδο φυσιοθεραπευτικής θεραπείας κι αποκατάστασης περιλαμβάνονται τα εξής:

1. Ασκήσεις ενδυνάμωσης Άνω και Κάτω κορμού – μυϊκή ενδυνάμωση.
2. Ενεργητικές-παθητικές ασκήσεις με ήπια αντίσταση βασισμένη σε συγκεκριμένα πατέντα της τεχνικής P.N.F. (Proprioceptive Neuromuscular Fascilitation).
3. Ασκήσεις Ιδιοδεκτικότητας και Ισορροπίας.
4. Ασκήσεις φυσικής αντίστασης μέσα στο νερό.
5. Επανεκπαίδευση της βάδισης.
6. Σταδιακή επανένταξη στις καθημερινές δραστηριότητες με εργονομικό και λειτουργικό τρόπο.
7. Πρόληψη και διόρθωση της παραμόρφωσης.
8. Αποτροπή εμφάνισης καταγμάτων.
9. Ανακούφιση του πόνου.
10. Βελτίωση της λειτουργίας του αναπνευστικού συστήματος και της καρδιακής υγείας.

Οι μέθοδοι και μηχανισμοί για την ανάπλαση των οστών

Η πρόληψη και σωστή θεραπευτική αντιμετώπιση του εκάστοτε νοσήματος είναι ζωτικής σημασίας για τους ασθενείς. Η γενικευμένη άποψη που επικρατεί, βάσει της οποίας δεν υπάρχει οριστική θεραπεία για την οστεοπόρωση, είναι εσφαλμένη. Η οστεοπόρωση είναι μία νόσος που μπορεί να προβλεφθεί ή και να αντιστραφεί με ανάλογες στοχευμένες θεραπείες και προπάντων με φυσικό τρόπο.

Το κλειδί για τους μηχανισμούς ανάπλασης των οστών βρίσκεται στην εξάλειψη των αιτιών που οδηγούν ή θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην εμφάνιση της Οστεοπόρωσης, στη λεπτομερειακή ανίχνευση και στην εξατομικευμένη θεραπεία.