Επαναφορά αθλητών μετά από CoViD - Η συμβολή της φυσικοθεραπείας

Την τελευταία χρονική περίοδο η αύξηση σε αιφνίδιους καρδιακούς θανάτους στον αθλητικό κόσμο έγινε αντικείμενο παραπληροφόρησης αλλά και ερευνών.

Ανέκαθεν οι αθλητές συγκαταλέγονταν σε υγιή πληθυσμό όμως παρά την υψηλή καρδιοαναπνευστική ικανότητα, ανεξαρτήτου ηλικίας και φύλου μπορεί και να υποστούν ένα καρδιακό επεισόδιο.

Που οφείλεται όμως αυτό; Υπάρχει σύνδεση με τον κορωνοϊό;

Αρχικά η μυοκαρδίτιδα, η μη ισχαιμική φλεγμονώδης νόσος του καρδιακού μυός μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή δυσλειτουργία και αρρυθμίες, που συχνά προκύπτουν από κληρονομικές καρδιακές παθήσεις με την ιογενή μυοκαρδίτιδα σε ασυμπτωματικούς αθλητές να είναι μια κοινή αιτία, σε νεαρές ηλικίες  <35 χρονών (Daniels et al., 2021). Οι αθλητές >35 ετών αντιπροσωπεύουν αιφνίδιους θανάτους από αθηροσκλήρωση που συνήθως σχετίζεται με τον σύγχρονο τρόπο ζωής (Lechner et al., 2020).

Ωστόσο, σύμφωνα με τις νεότερες έρευνες η αύξηση καρδιακών επεισοδίων έχει παρατηρηθεί και μετά από νόσηση με Covid-19 (Brito et al., 2021) που εν μέρει σχετίζεται με πρόσφατο ιστορικό νόσησης ή/και εμβολιασμού διότι προκαλείται φλεγμονώδης ανοσοποιητική αντίδραση. Από περιπτώσεις μεμονωμένων αθλητών και αθλητικών ομάδων που προσβλήθηκαν διαπιστώθηκε πως η COVID19  δεν είναι μόνο αναπνευστική αλλά και εν δυνάμει πολυοργανική νόσος με επιπτώσεις στο αναπνευστικό, καρδιαγγειακό, κυκλοφορικό κι άλλα συστήματα προκαλώντας σοβαρές παρενέργειες καθώς και μακροχρόνιο long COVID (Di Toro et al., 2021).

Πώς οδηγείται όμως ένας "υγιής" αθλητής ένα βήμα πριν το θάνατο;

Έπειτα από δύο και πλέον χρόνια «πανδημίας», ένας ανθυγιεινός ή ακραίος τρόπος ζωής μπορεί να περιλαμβάνει από «κακή» διατροφή και αδράνεια μέχρι υπερβολική άσκηση και υπερπροπόνηση. Στους επαγγελματίες όμως αθλητές οφείλουμε εκτός από την αποκατάσταση μέχρι την πλήρη ένταξη τους στην άθληση να πληρούνται συγκεκριμένες ανάλογα το άθλημα προϋποθέσεις. Συγκεκριμένα:

Άσκηση

Η άσκηση και συγκεκριμένα η υψηλής έντασης μετά από επιμόλυνση ασυμπτωματικών ή όχι αθλητών αποτελεί παράγοντα αυξημένου κινδύνου (Maffetone and Laursen, 2015). Η υπερπροπρόνηση δημιουργεί ανοσοκαταστολή αυξάνοντας τον κίνδυνο αιφνίδιου καρδιακού θανάτου. Ο αθλητής υπερεκτιμάει τις δυνατότητές του παρακάμπτοντας την φυσιολογική αποκατάσταση του οργανισμού του και ορισμένες φορές χρησιμοποιεί εξωτερικά μέσα (συμπληρώματα, ενεργειακά ποτά και μη ελεγμένες ουσίες) για να επανέλθει γρήγορα θέτοντας σε κίνδυνο την υγεία του.

Ο αθλητής πρέπει να εκπαιδευτεί για να αφουγκραστεί το σώμα του και ο προπονητής να τον καθοδηγήσει σύμφωνα με τα  πρωτόκολλα σταδιακής επανένταξής του . Πλέον η επιστροφή στον αθλητισμό θα πρέπει να επαναξιολογείται καθημερινά ανεξαρτήτου ηλικίας φύλου και αθλητικού επιπέδου!!!

Σύμφωνα με τις οδηγίες που δημοσιεύτηκαν από US (CSCCa) μετά τη νόσηση απο κορονοιό σε αθλητές, προτείνεται:

• Διαμόρφωση προγράμματος βασιζόμενου στις προηγούμενες αθλητικές επιδόσεις. Πρέπει να αποφευχθεί η υπερπροπόνηση
• Ως μέσο πρόληψης επιπλοκών, το πρόγραμμα αποκατάστασης του κάθε αθλητή παραμένει  σε κάθε στάδιο αποκατάστασης για 7-10 ημέρες
• Ο αθλητής  πρέπει να παρακολουθείται για μυϊκή αδυναμία ή κόπωση μια ώρα καθώς και την επόμενη ημέρα μετά την παρέμβαση/άσκηση.

Η παρακολούθηση της προσπάθειας, του καρδιακού ρυθμού, της κούρασης και των προβλημάτων αναπνοής είναι κρίσιμη κατά την επιστροφή του.

Κάπως έτσι πρέπει να διαμορφώνεται και το πρόγραμμα και οι στόχοι μιας παρέμβασης. Η σταδιακή επανένταξη, η αναπνευστική και η λειτουργική αποκατάσταση διαμορφώνουν και την πλήρη επανένταξη του αθλητή.

Διατροφή

Η ενασχόληση με τον αθλητισμό συμβαδίζει με μια κατάλληλα διαμορφωμένη διατροφή συγκεκριμένης αναλογίας υδατανθράκων και καλών λιπαρών ή και πρωτεϊνών έτσι ώστε ο αθλούμενους να ανταπεξέλθει στις ανάλογες με το άθλημα απαιτήσεις. Οι διατροφικές αλλαγές μπορούν να επηρεάσουν την υγεία περισσότερο από την  ίδια την άσκηση,μειώνοντας τους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου σε ενήλικες αθλητές (Alvarez-Alvarez et al., 2018).

Πώς επανέρχονται στην αθλητική τους δραστηριότητα; Ποια η συμβολή της φυσικοθεραπείας;

Ο αθλητής πρέπει να αξιολογηθεί ατομικά με βάση το ιστορικό, το ατομικό του προφίλ προ και μετά τη νόσηση ή τον εμβολιασμό, να υποβληθεί σε ιατρικά και λειτουργικά τεστ, και με  διαφοροδιάγνωση να ακολουθήσει ένα εξατομικευμένο πλάνο θεραπείας ανάλογα με το άθλημα και τις ανάγκες επανένταξής του στην αγωνιστική δραστηριότητα.

Στον αντίποδα, η παρατεταμένη αδράνεια- αποχή από την φυσική δραστηριότητα, έχει αρνητική επίπτωση στη φυσική κατάσταση οδηγώντας στο "deconditioning” και τη συμπτωματολογία «long COVID» .

Η διαδικασία αποκατάστασης σε αυτή την πολυοργανική νόσο πρέπει να είναι συλλογική σταδιακή, ασφαλής  και στοχευμένη .

Η παρακολούθηση της προσπάθειας, του καρδιακού ρυθμού, της κούρασης και των προβλημάτων αναπνοής είναι κρίσιμη κατά την επιστροφή του. Εάν ένας αθλητής δυσκολεύεται με κάποιο από αυτά, πρέπει να μειωθεί τον προπονητικό φορτίο!

Τέλος ή αρχή; Ψυχική Υγεία!

Οφείλουμε αν προσέχουμε την ψυχική τους υγεία – αναπόφευκτα θα υπάρξουν ανησυχητικές κρίσεις άγχους σχετικά με το εάν ο αθλητής είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις προγενέστερες σωματικές –αγωνιστικές του επιδόσεις.

Πώς μπορούμε να εξασφαλίσουμε μια ασφαλή επιστροφή; Μήπως πρέπει να συντονιστούμε με τον αθλητή, τον προπονητή του και το ιατρικό επιτελείο;

Βιβλιογραφία

1. Phelan D, Kim JH, Chung EH. A Game plan for the resumption of sport and exercise after coronavirus disease 2019 (COVID9) Ι JAMA Cardiol. 2020 doi: 10.1001/jamacardio.2020.2136. - DOI - PubMed
2. Van Loon LJ, Greenhaff PL, Constantin-Teodosiu D, Saris WH, Wagenmakers AJ. The effects of increasing exercise intensity on uscle fuel utilisation in humans. J Physiol 2001; 536:295-304.
3. Journal of the American College of CardiologyVolume 79, Issue 17May 2022ARTICLE2022 ACC Expert Consensus Decision Pathway on Cardiovascular Sequelae of COVID-19 in Adults: Myocarditis and Other Myocardial Involvement, Post-Acute Sequelae of SARS-CoV-2 Infection, and Return to Play
4. (Elliott N, et al. Br J Sports Med October 2020).