Γιατί οι αλλεργίες εμφανίζονται σε μεγαλύτερες ηλικίες - Η σχέση με τις ιώσεις

Το ποσοστό των ατόμων που πάσχουν από αλλεργίες μεταξύ των ενηλίκων αυξάνεται. Αυτό θα μπορούσε να οφείλεται στο γεγονός ότι οι περιβαλλοντικοί παράγοντες καταστρέφουν όλο και περισσότερο το αναπνευστικό επιθήλιο.

Η μεγαλύτερη ποικιλομορφία στο μικροβιακό περιβάλλον διαμορφώνει το ανοσοποιητικό σύστημα προς το καλύτερο.

Πριν από μερικές δεκαετίες οι αλλεργίες ταξινομούνταν ακόμη στις ασθένειες των παιδιών και των εφήβων και τα αλλεργικά ενοχλήματα παρατηρούνταν λιγότερο συχνά σε άτομα άνω των 50 ετών. Σήμερα, οι ηλικιωμένοι πέραν των 70 ετών προσβάλλονται ολοένα και περισσότερο από κλασικές αλλεργικές ασθένειες όπως η αλλεργική ρινίτιδα ή η νευροδερματίτιδα.

Υπάρχει κάποια εξήγηση για αυτή τη λεγόμενη "καθυστερημένη" αλλεργική ρινίτιδα;

"Η αλλεργική ρινίτιδα όψιμης έναρξης είναι ένα πολύ συναρπαστικό φαινόμενο που έχει ερευνηθεί πολύ λίγο μέχρι σήμερα. Ενόψει της ολοένα και μεγαλύτερης γήρανσης του πληθυσμού, θα πρέπει να καταγράφεται πιο συστηματικά και να ερευνώνται οι μηχανισμοί ανάπτυξής της", δήλωσε η καθηγήτρια δρ Stefanie Gilles, επικεφαλής του Τμήματος Περιβαλλοντικής Ανοσολογίας στο Ινστιτούτο Περιβαλλοντικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου του Augsburg, κατά τη διάρκεια διαδικτυακής εκπομπής της εταιρείας Sanofi-Aventis.

Η Gilles θεωρεί ότι "είναι πιθανό μια γενική διαταραχή του επιθηλιακού φραγμού στην τρίτη ηλικία να επηρεάζει την ευαισθητοποίηση έναντι της γύρης. Εκτός από τις συνήθεις διαδικασίες γήρανσης, εδώ θα μπορούσαν να παίξουν ρόλο και περιβαλλοντικοί ρύποι όπως το όζον, τα αιωρούμενα σωματίδια ή τα οξείδια του αζώτου".

Οι αλλεργίες είναι πράγματι γενετικά καθορισμένες ασθένειες. Όμως η επιρροή της επιγενετικής, ότι δηλαδή οι βλεννογόνοι μεμβράνες μπορούν να αλλάξουν λόγω περιβαλλοντικών παραγόντων, φαίνεται να επηρεάζει την εκδήλωσή τους. Είναι πλέον γνωστό ότι οι περιβαλλοντικοί ρύποι δεν επηρεάζουν μόνο την ίδια τη γύρη αλλά αυξάνουν και την αλλεργιογονικότητά της.

Επηρεάζουν και τον άνθρωπο κάνοντας τους βλεννογόνους πιο διαπερατούς, διαταράσσοντας τον ανοσοποιητικό φραγμό του βλεννογόνου και καθιστώντας το πιο ευαίσθητο στις αλλεργίες.

Οι ιοί επωφελούνται από τη γύρη

Η γύρη εξασθενεί την έμφυτη αντι-ιική άμυνα του επιθηλίου των αεραγωγών έναντι των ρινοϊών και των ιών του αναπνευστικού συγκυτίου. "Έχουμε δείξει ότι η έκθεση στη γύρη ρυθμίζει προς τα κάτω τις αντιιικές ιντερφερόνες τύπου 1 και 3.

Αυτό συνέβη και στους υγιείς συμμετέχοντες στη μελέτη. Οι ισχυρές συγκεντρώσεις γύρης μπορούν επομένως να αυξήσουν την ευαισθησία στους ιούς του αναπνευστικού τόσο στους αλλεργικούς όσο και στους μη αλλεργικούς", λέει η περιβαλλοντολόγος ιατρός.

Αυτό εξηγεί επίσης την ετήσια κορύφωση των λοιμώξεων του αναπνευστικού την άνοιξη. "Και φυσικά ο κορωνοϊός επωφελήθηκε επίσης από το γεγονός ότι το αναπνευστικό επιθήλιο είναι τοπικά ανοσοκατασταλμένο από τον αριθμό της γύρης".

Σύμφωνα με την υπόθεση υγιεινής, οι αλλεργίες και τα αυτοάνοσα νοσήματα έχουν αυξηθεί τόσο πολύ επειδή έχουμε όλο και λιγότερη ποικιλομορφία στο μικροβιακό περιβάλλον κατά την ευαίσθητη περίοδο της παιδικής ηλικίας λόγω του δυτικού τρόπου ζωής.

Η θέση αυτή ενισχύεται από τα αποτελέσματα μελετών που τεκμηριώνουν την αύξηση της αλλεργικής απορρύθμισης στα νεογέννητα και τα βρέφη, ως αποτέλεσμα των περιορισμών επαφών κατά τη διάρκεια της πανδημίας, λέει η Gilles.

Για παράδειγμα, σε μια ιρλανδική κοόρτη γεννήσεων, τα παιδιά που γεννήθηκαν το έτος της πανδημίας 2020 (n = 344) συγκρίθηκαν με παιδιά από μια προ της πανδημίας κοόρτη γεννήσεων (n = 1540) όσον αφορά τη συχνότητα εμφάνισης ευαισθητοποίησης σε τρόφιμα καθώς και ατοπικού εκζέματος.

Παρόλο που τα παιδιά της πανδημίας θήλαζαν κατά μέσο όρο περισσότερο και λάμβαναν λιγότερα αντιβιοτικά από τα παιδιά της ομάδας σύγκρισης, είχαν σημαντικά περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν τροφικές αλλεργίες (7% έναντι 4%) και ατοπικό έκζεμα (25% έναντι 15%) από τα παιδιά της ομάδας ελέγχου.

Τα δεδομένα επιβεβαιώνονται από μια τσεχική μελέτη μητρώου στην οποία η συχνότητα εμφάνισης αυτοάνοσου διαβήτη τύπου 1 ήταν σημαντικά υψηλότερη στα παιδιά κατά τη διάρκεια της πανδημίας από ό,τι στα παιδιά πριν από την πανδημία.

Μια άλλη ενδιαφέρουσα παρατήρηση: η διαπερατότητα του αιματοεγκεφαλικού φραγμού ενδέχεται επίσης να έχει αλλάξει λόγω των περιορισμών επαφών.

Σύμφωνα με την Gilles, αυτό υποδηλώνεται από μια διεθνή μελέτη κοόρτης που κατέγραψε αύξηση των δεικτών νευροφλεγμονής στον ιππόκαμπο.

Τα αποτελέσματα υγιών συμμετεχόντων χωρίς λοίμωξη από SARS-CoV-2 συγκρίθηκαν μετά την πανδημία με εκείνα των συμμετεχόντων πριν από την πανδημία.

Ωστόσο, δεν ήταν σαφές αν τα νευροφλεγμονώδη συμβάντα άλλαξαν λόγω του ψυχολογικού στρες ή λόγω των αλλαγμένων κανόνων υγιεινής.