Διαβήτης κύησης και επιπτώσεις στον εγκέφαλο του παιδιού [μελέτη]

Επίπτωση στον εγκέφαλο του εμβρύου και στη νευροανάπτυξη των παιδιών, έχει ο σακχαρώδης διαβήτης της μητέρας κατά τη διάρκεια της κύησης. 

Αυτό αναφέρεται, μεταξύ άλλων, από αναδρομική μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό Frontiers in Endocrinology. Τη μελέτη υπογράφουν οι επιστήμονες Κ. Ροδολάκη, Β. Πεταλιώτης, Ν. Ιακωβίδου. Θ. Μπουτσίκου, Ζ. Ηλιοδρομίτη και Χρ. Κανακά - Gantenbein. από τα νοσοκομεία "Αγία Σοφία", "Αλεξάνδρα" και "Αρεταίειο". 

Η συντακτική ομάδα σημειώνει πως η υγεία της μητέρας κατά την περίοδο της κύησης είναι αναμφίβολα κρίσιμη για τη διαμόρφωση της βέλτιστης εμβρυϊκής ανάπτυξης και της μελλοντικής υγείας του παιδιού. Με τα χρόνια, υπάρχει ένας αυξανόμενος όγκος στοιχείων ότι η ανεξέλεγκτη μητρική υπεργλυκαιμία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να έχει δυνητικά επιζήμια επίδραση στη νευροανάπτυξη των παιδιών.

Δεδομένα από μελέτες σε ανθρώπους και σε ζώα, συνδέουν τον μητρικό διαβήτη με κινητικές και γνωστικές διαταραχές, καθώς και με διαταραχές του φάσματος του αυτισμού, διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητα, μαθησιακές ικανότητες και ψυχιατρικές διαταραχές.

Με τη συγκεκριμένη ανασκόπηση, παρουσιάζονται τα διαθέσιμα στοιχεία από την υπάρχουσα βιβλιογραφία, με την οποία διερευνάται η σχέση μεταξύ μητρικού διαβήτη και νευροαναπτυξιακής έκπτωσης των παιδιών. Επισημαίνονται, επίσης, πιθανοί μηχανισμοί που "ευθύνονται" για τις επιβλαβείς επιδράσεις του μητρικού διαβήτη στον εμβρυϊκό εγκέφαλο, όπως η εμβρυϊκή νευροφλεγμονή, η έλλειψη σιδήρου, οι επιγενετικές αλλοιώσεις, ο διαταραγμένος μεταβολισμός των λιπιδίων και οι δομικές ανωμαλίες του εγκεφάλου.

Με βάση τα στοιχεία που καταδεικνύονται στη βιβλιογραφία, είναι υποχρεωτικό η υπεργλυκαιμία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης να ελέγχεται βέλτιστα και να αξιολογηθεί περαιτέρω η επίδραση του μητρικού διαβήτη στη νευροανάπτυξη των παιδιών.

Πηγή ενέργειας

Όπως σημειώνουν, έχει παρατηρηθεί ότι τα βρέφη που γεννιούνται από γυναίκες με διαβήτη έχουν υψηλότερη συχνότητα νεογνικής υπογλυκαιμίας, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις προϋπάρχοντος διαβήτη. Στα νεογέννητα, η γλυκόζη χρησιμεύει ως η κύρια πηγή ενέργειας, ειδικά για το κεντρικό νευρικό σύστημα.

Η διατήρηση των επιπέδων γλυκόζης εντός του φυσιολογικού εύρους είναι ζωτικής σημασίας για τη σωστή λειτουργία του εγκεφάλου. Τα βρέφη που παρουσιάζουν υπογλυκαιμία μπορεί να παρουσιάσουν σοβαρά εγκεφαλικά ελλείμματα, που οδηγούν σε μελλοντικές αναπτυξιακές καθυστερήσεις και μη αναστρέψιμη νευρολογική βλάβη, ακόμη και σε περιπτώσεις ήπιας υπογλυκαιμίας, ιδιαίτερα εντός των πρώτων 6 ωρών της ζωής.

Επιπλέον, ο εμβρυϊκός υπερινσουλινισμός έχει επίπτωση και στο αναπνευστικό και μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη του συνδρόμου αναπνευστικής δυσχέρειας. Στο 25% των διαβητικών κυήσεων παρατηρείται μακροσωμία (βάρος γέννησης κάτω από 4 κιλά), που προκύπτει από την έκθεση του εμβρύου σε υψηλά επίπεδα ινσουλίνης, τον κύριο αυξητικό παράγοντα κατά τη διάρκεια της ενδομήτριας ζωής, οδηγώντας σε αυξημένο κίνδυνο τραύματος κατά τη γέννηση.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ενδομήτρια έκθεση σε υπεργλυκαιμικές προσβολές μπορεί να προδιαθέσει τα άτομα στην ανάπτυξη νευρογνωστικών και συμπεριφορικών προβλημάτων στην επόμενη γενιά. Αυτό συμβαίνει μέσω της επαγωγής μιας υπερβολικής περιφερικής φλεγμονώδους απόκρισης και νευροφλεγμονής στον εγκέφαλό τους.

Αντικρουόμενα ευρήματα

Οι συντάκτες της μελέτης τονίζουν πως πολυάριθμες μελέτες έχουν προσπαθήσει να διερευνήσουν την επίδραση του διαβήτη στη φυσιολογική φυσιολογία του εγκεφάλου και τις συνέπειές του στη νευροανάπτυξη από όλες τις απόψεις.

Ωστόσο, υπάρχει περιορισμένος αριθμός ερευνών που εξετάζουν αυτή τη συσχέτιση και οι υπάρχουσες μελέτες παρουσιάζουν σημαντική ποικιλομορφία όσον αφορά τον αριθμό των συμμετεχόντων και τα δημογραφικά χαρακτηριστικά, συμπεριλαμβανομένων των μητρικών κοινωνικοοικονομικών παραγόντων, της ηλικίας, της σοβαρότητας και της διάρκειας της υπεργλυκαιμίας. Αυτές οι παραλλαγές καθιστούν δύσκολη την εξαγωγή σαφών συμπερασμάτων.

Παρά τα αντικρουόμενα ευρήματα, τα αναδυόμενα στοιχεία υποδηλώνουν ότι η ενδομήτρια υπεργλυκαιμία διαταράσσει το νευροκύκλωμα των παιδιών, παρόλο που οι ακριβείς υποκείμενοι μηχανισμοί δεν έχουν αποσαφηνιστεί πλήρως.

Για να αντιμετωπιστεί αυτό το κενό γνώσης και να παρασχεθούν ακριβή αποτελέσματα, απαιτείται περαιτέρω έρευνα τόσο σε πειραματικό όσο και σε ανθρώπινο επίπεδο, με τη συμμετοχή μεγαλύτερων κοορτών συμμετεχόντων και την εξάλειψη των παραγόντων σύγχυσης. Ο εντοπισμός υποψήφιων παθοφυσιολογικών μηχανισμών με τους οποίους ο μητρικός διαβήτης μεταβάλλει τη φυσιολογική νευροανάπτυξη θα ήταν ζωτικής σημασίας, καθώς θα μπορούσε να βοηθήσει στον εντοπισμό και την εφαρμογή στρατηγικών έγκαιρης πρόληψης και στοχευμένων θεραπευτικών προσεγγίσεων.