Τι συνδέει 6 θανάτους σε γαλλικούς αμπελώνες με τους 17 στον θεσσαλικό κάμπο

Στη Γαλλία, έξι εργάτες γης πέθαναν μέσα σε μια εβδομάδα κατά τη διάρκεια του τρύγου στους αμπελώνες της Καμπανίας. Αν και οι θάνατοι των περισσότερων αποδόθηκαν σε καρδιακή προσβολή, ερευνάται η σοβαρή πιθανότητα να συνδέονται άμεσα με τις εξαιρετικά υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες που επικρατούσαν κατά τη συγκομιδή των σταφυλιών κάτω από τον καυτό ήλιο.

Τις ίδιες μέρες, η Θεσσαλία βρισκόταν στο επίκεντρο πρωτοφανούς νεροποντής, που "έπνιγε" πόλεις, χωριά και καλλιέργειες. Δεκαεπτά άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, ενώ εκατοντάδες πολίτες που εγκλωβίστηκαν στην πλημμύρα και επαγγελματίες διασώστες που επιστρατεύτηκαν για τον απεγκλωβισμό τους αντιμετώπισαν μια σειρά από κινδύνους για την υγεία τους, μεταξύ αυτών και την υποθερμία.

Δύο φαινομενικά αντίθετες καταστάσεις, που συνέβησαν ταυτόχρονα σε δύο διαφορετικές περιοχές της Ευρώπης, αναδεικνύουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην υγεία πολιτών και εργαζόμενων, και την ανάγκη προσαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την προστασία τους.

Το ζήτημα απασχόλησε μεγάλο ευρωπαϊκό συνέδριο που έγινε την Τρίτη στις Βρυξέλες, με θέμα την ατζέντα προσαρμογής της Ευρώπης στην κλιματική αλλαγή ως το 2030.

Μεταξύ των ομιλητών ήταν ο αναπληρωτής καθηγητής του ΤΕΦΑΑ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Ανδρέας Φλουρής (φωτογραφία), ο οποίος μέσα από το πανεπιστημιακό Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Φυσιολογίας FAMELAB που διευθύνει, έχει μελετήσει όσο λίγοι τις επιπτώσεις της θερμοκρασίας και των φυσικών καταστροφών στην υγεία, την ασφάλεια και την παραγωγικότητα εργαζομένων και γενικού πληθυσμού.

Πριν από λίγες μέρες, μάλιστα, συμπεριλήφθηκε στη φετινή λίστα του ΤΙΜΕ με τους 100 ανθρώπους παγκοσμίως, που μέσα από τη δραστηριότητά τους σε διάφορους τομείς θα επηρεάσουν την κοινωνία τα επόμενα χρόνια.

Ο κ. Φλουρής μιλά στο iatronet.gr για τα τρία ακραία φαινόμενα τριών διαφορετικών κατηγοριών (καύσωνας, πυρκαγιά, πλημμύρα), που έπληξαν την Ελλάδα τους τελευταίους μόλις 2,5 μήνες, καθώς και για την ανάγκη να υπάρξει ειδική νομοθεσία σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την προστασία των εργαζόμενων.

Η Ελλάδα στο επίκεντρο

Η περίπτωση της Ελλάδας βρέθηκε στον πυρήνα του προβληματισμού που αναπτύχθηκε στη διάρκεια του συνεδρίου, από αξιωματούχους της Ε.Ε. και επιστήμονες διαφορετικών πεδίων από διάφορες χώρες.

"Ξεκινήσαμε τον Ιούλιο με τον μεγαλύτερης διάρκειας καύσωνα, συνεχίσαμε με τη μεγαλύτερη πυρκαγιά στην ευρωπαϊκή ιστορία, που συνδέεται άμεσα με τη ζέστη και καταλήξαμε με τις πλημμύρες", υπενθυμίζει ο κ. Φλουρής και προσθέτει: "Στον καύσωνα και στις πυρκαγιές εργαζόμενοι και πυροσβέστες εκτέθηκαν σε πάρα πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Στην πλημμύρα είχαμε το αντίστροφο πρόβλημα της υποθερμίας σε άτομα που συμμετείχαν σε διασώσεις, ιδίως τη νύχτα".

Μιλώντας στο συνέδριο, ο Έλληνας ερευνητής, που μέσα από πολλαπλές μελέτες στο Εργαστήριο έχει αναδείξει τους κινδύνους για μια σειρά εργασιακών κλάδων που εκτίθενται σε ακραίες θερμοκρασιακές συνθήκες, τόνισε την ανάγκη άμεσης βελτίωσης της νομοθεσίας για την προστασία τους, η οποία θα επιστρέψει ως όφελος και για την οικονομία.

"Στην Ευρώπη μας αρέσει πολλές φορές - και σωστά - να δείχνουμε με το δάχτυλο άλλες χώρες εκτός Ευρώπης, ότι πρέπει να φτιάξουν τα του οίκου τους, αλλά πολλές φορές ξεχνάμε να κοιτάξουμε στον καθρέφτη και να δούμε τα δικά μας ζητήματα", λέει, επισημαίνοντας ότι δεν υπάρχει σήμερα νομοθεσία για το θέμα της ζέστης και του κρύου. "Σε ένα μεγάλο κείμενο που είναι η ευρωπαϊκή νομοθεσία για την υγεία και την ασφάλεια, υπάρχει μόνο μια γενική πρόταση, που λέει ότι ο εργοδότης πρέπει να παρέχει στον εργαζόμενο ένα περιβάλλον το οποίο θα προασπίζει την υγεία του", σημειώνει για να προσθέσει: "Στην Ελλάδα, κάναμε φέτος ένα δειλό βήμα με μια υπουργική απόφαση, η οποία βέβαια πλέον δεν είναι σε ισχύ γιατί ίσχυε μόνο για τον καύσωνα Κλέωνα".

Παράλληλα, υπογραμμίζει το ζήτημα της υποκαταγραφής των απωλειών ανθρώπων που συνδέονται με τις κλιματικές συνθήκες. "Αυτό που συνέβη με τους εργάτες γης στη Γαλλία, συμβαίνει και στην Ελλάδα, αλλά δεν καταγράφεται ως τέτοιο"», σημειώνει, προσθέτοντας πως ένας άνθρωπος που θα πεθάνει από ανακοπή στο σπίτι του μετά την επιστροφή από πολύωρη εργασία στο ύπαιθρο, θα καταγραφεί ως θάνατος από ανακοπή.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μελέτη του Ινστιτούτου Παγκόσμιας Υγείας (ISGlobal) της Βαρκελώνης, με τη συνεργασία ερευνητών από ινστιτούτα της Γενεύης και του Μονπελιέ, υπολόγισε πως πάνω από 60.000 θάνατοι στην Ευρώπη το 2022 σχετίζονται με τη ζέστη. Το ίδιο έτος η Ελλάδα είχε 3.000 εκτιμώμενους θανάτους και κατατάσσεται στην έκτη θέση σε απόλυτους αριθμούς και στη δεύτερη θέση μετά την Ιταλία σε σχέση με την αναλογία πληθυσμού.

Η διάκριση στο ΤΙΜΕ

Ο κ. Φλουρής εκφράζει τη μεγάλη του ικανοποίηση για την εισαγωγή του στη λίστα του ΤΙΜΕ, η οποία αναγνωρίζει, όπως λέει, την προσπάθειά του να αναδείξει τους κινδύνους και να προασπίσει την υγεία, αλλά και την παραγωγικότητα των εργαζόμενων.

"Όπως είπα στο συνέδριο, αν συζητούσαμε αυτό το θέμα πριν το 2015 θα έλεγα ότι δεν έχουμε τα δεδομένα για να εντοπίσουμε τους εργαζόμενους που βρίσκονται σε κίνδυνο. Τώρα πλέον έχουν γίνει πάρα πολλές μελέτες, και μάλιστα η Ελλάδα πρωτοστατεί σε αυτό. Πλέον, έχουμε πληθώρα δεδομένων, ξέρουμε τι πρέπει να γίνει, πρέπει να προχωρήσουμε σε νομοθεσία", καταλήγει.