Ζωγραφόπουλος στην ημερίδα του Iatronet.gr: Η πρόκληση με τα προσωπικά δεδομένα στην Υγεία

Τις προκλήσεις που προκύπτουν στην προστασία των προσωπικών δεδομένων από τη χρήση αναδυόμενων τεχνολογιών στην Υγεία, εξέφρασε ο Δημήτρης Ζωγραφόπουλος στην ημερίδα του Iatronet.gr.

Μιλώντας στο 6ο Healthcare Transformation, ο υπεύθυνος Προστασίας Δεδομένων (DPO) του υπουργείου Υγείας σημείωσε πως την τελευταία διετία, ζούμε μία πολύ σημαντική έξαρση από άποψη νομοθετικής πρωτοβουλίας. Ανέφερε χαρακτηριστικά:

"Όταν επρόκειτο να τεθεί σε εφαρμογή ο Γενικός Κανονισμός για την Προστασία των Δεδομένων (GDPR), σχολίαζα ένα σημαντικό επιχείρημα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σύμφωνα με το οποίο με την ψήφιση του GDPR θα έχουμε ένα κείμενο δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, με το οποίο θα έχουμε σχέσεις με φορείς δημόσιου και ιδιωτικού δικαίου.

Έλεγα τότε πως το δίκαιο προσωπικών δεδομένων στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι σαν τη μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια: 30 τόμοι που έχουν γραφεί και 10 που γράφονται. Αυτή την περίοδο, λοιπόν, παραλαμβάνουμε 5 νέους τόμους, ούτε λίγο ούτε πολύ. Είναι σε εξέλιξη ο κανονισμός για το Health Data Space, για την Τεχνητή Νοημοσύνη και άλλα κείμενα που έχουν ψηφιστεί, αλλά δεν έχουν τεθεί σε εφαρμογή, όπως το Data Governance Act".

Ο κ. Ζωγραφόπουλος σημείωσε πως το ιδανικό θα ήταν να έχει ενταχθεί στις στρατηγικές επιλογές όλων των φορέων, δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και σχολίασε τα εξής:

"Τέτοιο πράγμα δεν υπάρχει. Αν ρωτούσατε για το θέμα 10 DPOs του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, οι 9 θα σας έλεγαν δεν είναι δικό μου θέμα. Ως DPO ενός κρίσιμου υπουργείου, γνωρίζω πως μοιραία ασχολούμαι με πράξεις επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και μάλιστα επιδρώντας στην πολιτική ηγεσία. Όταν γνωμοδοτείς σε έναν υπουργό και του λες 'αυτό δεν μπορείτε να το κάνετε κατ' αυτόν τον τρόπο ή υπό αυτές τις προϋποθέσεις', ο DPO έχει έναν ενεργό ρόλο στις πράξεις επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα".

Σε σχέση με το εάν μάς επηρεάζουν οι νέοι κανονισμοί και την εξέλιξη των πραγμάτων, τόνισε: "Το Health Data Space είχε απασχολήσει πάρα πολύ όταν είχε έρθει ως πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Τουλάχιστον στην αρχική του μορφή, δημιουργούσε περισσότερα προβλήματα από όσα φιλοδοξούσε να λύσει. Όταν μιλούσαμε για πρωτογενή χρήση δεδομένων παραδοσιακά και δη στον χώρο της Υγείας, η πρωτογενής χρήση δεδομένων ήταν η παροχή ιατρικών υπηρεσιών. Στη λογική του Health Data Space, πρωτογενής χρήση των δεδομένων είναι η ικανοποίηση των δικαιωμένων του υποκειμένου και η δευτερογενής είναι η αξιοποίησή τους από άλλους φορείς, όπως η ακαδημαϊκή κοινότητα ή οι φαρμακευτικές εταιρείες".

Προτεινόμενος κανονισμός

Για τις ρυθμίσεις του προτεινόμενου κανονισμού, έκανε λόγο για μία σειρά από προβλήματα: "Ξεκινώντας και από τις αιτιολογικές του σκέψεις, υπάρχουν προβλήματα. Δηλαδή, αυτή η λογική σε επίπεδο παροχής υπηρεσιών Υγείας του υποκειμένου ασθενούς, ο οποίος μπορεί να ασκήσει πλήρη έλεγχο και κυρίως να διαθέσει τα δεδομένα του, όπως το επιθυμεί και μάλιστα με διαλειτουργικά πρότυπα εγγράφων ηλεκτρονικών που μπορούν να αναγνωστούν σε όλες τις χώρες - μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είχε πολλά προβληματικά στοιχεία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέφερε ανοικτά στις αιτιολογικές εκθέσεις ότι θα φτάσουμε σε ένα σημείο, στο οποίο ο ασθενής θα επιλέγει ποιο μέρος του ιστορικού του μπορεί να δει ο πάροχος υπηρεσιών Υγείας. Αυτό ανατρέπει κατηγορίες του Αστικού Δικαίου σε όλα τα κράτη - μέλη".

Σύμφωνα με τον κ. Ζωγραφόπουλο, δεν υπάρχει επαγγελματίας Υγείας ο οποίος δεν θα έλεγε ότι "για να παρέχω ορθές και ακριβείς υπηρεσίες, πρέπει να έχω πρόσβαση στο πλήρες ιστορικού του ασθενούς".

Βήματα προόδου

Επισήμανε πως μιλάμε για όρους μετασχηματισμού όχι μόνο του δικαίου προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, αλλά και της αστικής ευθύνης γενικότερα. Όπως είπε, τα τελευταία χρόνια, έχουν γίνει αρκετά μεγάλα βήματα προόδου, κυρίως σε ό,τι αφορά τη διασφάλιση ασφαλών επεξεργασιών στα μεγάλα συστήματα του Δημοσίου:

"Από την αρχή είχαμε αποφασίσει να επιβάλουμε πολύ αυστηρές προδιαγραφές, επειδή είχα επίγνωση των κενών που μπορούσαμε να πάμε σε πιο ασφαλείς διαδικασίες. Ένα πρόσφατο 'παράσημο' προς αυτή την κατεύθυνση είναι πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την ένταξη της Ελλάδας στο NSP Health, αφού περάσαμε όλες τις αξιολογήσεις και το κομμάτι του GDPR το περάσαμε με σχετική ευκολία. Βεβαίως, η συζήτηση για μεταρρυθμίσεις είναι αέναη και τα Εθνικά Μητρώα Ασθενών είναι μία απτή απόδειξη ότι περνάμε σε ψηφιακές διαδικασίες προς την καλύτερη παροχή υπηρεσιών Υγείας".

Προειδοποίησε πως οι προσδοκίες που έχει κάποιος από την ψηφιακή ανάπτυξη των υπηρεσιών Υγείας, κινδυνεύουν να είναι δυσανάλογες σε σχέση με τις υπηρεσίες παροχής υπηρεσιών Υγείας εν γένει:

"Κινδυνεύουμε να δούμε στο μέλλον νοσοκομεία που θα είναι από ψηφιακή άποψη σε ένα καλό επίπεδο, αλλά θα πάσχουν από έλλειψη γιατρών, νοσηλευτών και ειδικοτήτων που είναι στην πρώτη γραμμή υπηρεσιών παροχής Υγείας. Δεν θα ήθελα να φτάσουμε σε ένα επίπεδο που ψηφιακή λαγνεία προηγείται του ίδιου του σκοπού της παροχής ιατρικών υπηρεσιών. Πρέπει να υπάρχει μία ισορροπία, αλλιώς δεν υπάρχει ορθό σύστημα", κατέληξε.