Κολπική μαρμαρυγή: Τύποι, συμπτώματα και αντιμετώπιση

Η κολπική μαρμαρυγή είναι η πιο συχνή αρρυθμία των ενηλίκων και υπό προϋποθέσεις συνδυάζεται με επηρεασμένη ποιότητα ζωής, αυξημένη εμφάνιση ισχαιμικών αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων, καρδιακής ανεπάρκειας, θνητότητας. Παγκοσμίως υπάρχουν περίπου 40 εκατομμύρια άνθρωποι που πάσχουν από κολπική μαρμαρυγή με αυξητική τάση και 1 στους 4 ανθρώπους μετά το 40ο έτος ηλικίας έχει σημαντική πιθανότητα να την εμφανίσει. Στην Ελλάδα το ποσοστό ασθενών με κολπική μαρμαρυγή εκτιμάται στις 200.000 στον γενικό πληθυσμό. Υπολογίζεται ότι ευθύνεται για το 25% του συνολικού ποσοστού των ισχαιμικών αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων, τα οποία έχουν κατά κανόνα βαρύτερη κλινική εικόνα.

Τύποι κολπικής μαρμαρυγής:

• Παροξυσμική κολπική μαρμαρυγή: Η αρρυθμία έρχεται και φεύγει διαρκώντας από λεπτά μέχρι ώρες χωρίς να υπάρχει κάποια θεραπευτική παρέμβαση και δεν ξεπερνά τις 7 ημέρες.
• Εμμένουσα κολπική μαρμαρυγή: Η αρρυθμία διαρκεί συνεχόμενα πάνω από 7 ημέρες και χρειάζεται θεραπευτική παρέμβαση για να σταματήσει.
• Χρονίως εμμένουσα κολπική μαρμαρυγή: Η αρρυθμία διαρκεί χωρίς διακοπή για πάνω από ένα έτος.
• Μόνιμη κολπική μαρμαρυγή: Η αρρυθμία είναι μόνιμη και καμία περαιτέρω προσπάθεια δεν επιχειρείται για να διορθωθεί.

Πώς προκαλείται;

«Υπό φυσιολογικές συνθήκες η καρδιά μας που αποτελείται από τέσσερις κοιλότητες, δύο κόλπους (δεξιό και αριστερό) στο άνω τμήμα και δύο κοιλίες (δεξιά και αριστερά) στο κάτω τμήμα της, λειτουργεί με ηλεκτρικό ρεύμα που παράγεται από εξειδικευμένο κέντρο στον δεξιό κόλπο και μεταφέρεται μέσω ειδικού αγωγού (δεμάτιο του His) σε όλα τα σημεία της.

Αυτό το εξειδικευμένο κέντρο, ο φυσικός βηματοδότης της καρδιάς ονομάζεται φλεβόκομβος και διασφαλίζει ότι η καρδιά μας θα χτυπάει ρυθμικά και όσο γρήγορα χρειάζεται ανάλογα με τη δραστηριότητα που έχουμε κάθε στιγμή. Όταν εμφανίζεται η κολπική μαρμαρυγή, πολλαπλά άλλα σημεία από τους δύο κόλπους προσπαθούν ταυτόχρονα να αναλάβουν τον ρόλο του βηματοδότη, με αποτέλεσμα ο ρυθμός της καρδιάς να γίνεται χαοτικός, ακανόνιστος και γρήγορος», εξηγεί ο κ.  Χαράλαμπος Κοσσυβάκης Διευθυντής Ηλεκτροφυσιολογίας και Βηματοδότησης του Metropolitan Hospital.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

«Κόπωση, αίσθημα παλμών, αίσθημα «πεταλούδας» μέσα στην καρδιά μας, ζάλη, δυσκολία στην αναπνοή, πόνος στο στήθος και πιο σπάνια λιποθυμία, είναι τα συνήθη συμπτώματα. Θα πρέπει να αναφερθεί ότι ένα ποσοστό ανθρώπων μπορεί να μην παρουσιάζουν ιδιαίτερα συμπτώματα και η διάγνωση της αρρυθμίας να γίνει από έναν τυχαίο έλεγχο. Είναι η κατηγορία των ασθενών με «σιωπηλή» κολπική μαρμαρυγή και διατρέχουν τον ίδιο ίσως και μεγαλύτερο κίνδυνο για αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο σε σχέση με αυτούς που εμφανίζουν συμπτώματα καθώς δεν λαμβάνουν την πρέπουσα φαρμακευτική αγωγή», συμπληρώνει.

Διαγνωστικές εξετάσεις

«Όταν εμφανίσουμε κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα θα πρέπει να αναζητήσουμε ιατρική βοήθεια, ιδανικά όταν έχουμε το σύμπτωμα καθώς με ένα καρδιογράφημα μπορούμε να διαγνώσουμε την αρρυθμία. Καθώς η αρρυθμία μπορεί να έρχεται και να φεύγει, η απουσία κολπικής μαρμαρυγής κατά την διενέργεια του ηλεκτροκαρδιογραφήματος δεν αποκλείει την πιθανότητα να πάσχουμε από κολπική μαρμαρυγή και σε αυτήν την περίπτωση θα χρειαστεί να γίνει παρακολούθηση με άλλα μέσα (π.χ. 24ωρο Holter ρυθμού). Επιπλέον εξετάσεις που θα χρειασθούν είναι: Triplex καρδιάς, αιματολογικός έλεγχος, έλεγχος λειτουργίας θυρεοειδούς αδένα», επισημαίνει.

Θεραπευτική αντιμετώπιση

«Όταν τελικά διαγνωσθούμε με κολπική μαρμαρυγή θα πρέπει κατά περίπτωση να λαμβάνουμε θεραπευτική αγωγή», καταλήγει ο κ. Κοσσυβάκης, «η οποία μπορεί να περιλαμβάνει»:

• Αντιπηκτική αγωγή: Ανάλογα με άλλες παθήσεις που μπορεί να συνυπάρχουν, ίσως χρειαστεί να λαμβάνουμε αντιπηκτικό φάρμακο ώστε να περιορίσουμε τον κίνδυνο αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου. Οι παθήσεις που αυξάνουν τον κίνδυνο του αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου είναι: η αρτηριακή υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, η καρδιακή ανεπάρκεια, παλαιό ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και αγγειακή νόσος. Επιπλέον αυξημένο κίνδυνο παρουσιάζουν οι γυναίκες και όσοι έχουν υπερβεί το 65ο έτος ηλικίας. Το αντιπηκτικό φάρμακο «αραιώνει» το αίμα εμποδίζοντας τη δημιουργία θρόμβων που μπορούν να φύγουν από την καρδιά και να αποφράξουν αρτηρίες που δίνουν αίμα στον εγκέφαλο προκαλώντας ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.
• Αντιαρρυθμική αγωγή: Φάρμακα που εμποδίζουν την εμφάνιση της κολπικής μαρμαρυγής καθώς και φάρμακα που μειώνουν το πόσο γρήγορα «τρέχει» η καρδιά μας σε περίπτωση που αυτή εμφανισθεί.
• Βελτίωση και θεραπεία όλων των παραγόντων που βοηθούν στην συχνή εμφάνιση της αρρυθμίας: Ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, του σακχάρου, της χοληστερίνης. Όσοι ασθενείς πάσχουν και από άλλες παθήσεις όπως καρδιακή ανεπάρκεια, στεφανιαία νόσο, υπερθυρεοειδισμό, υπνική άπνοια θα πρέπει να λαμβάνουν τη βέλτιστη θεραπευτική αγωγή. Θα πρέπει επιπλέον οι πάσχοντες να αποφεύγουν την καθιστική ζωή, την κατάχρηση αλκοόλ, να διακόψουν το κάπνισμα, να μειώσουν το υπερβολικό σωματικό βάρος και να εντάξουν στην καθημερινότητά τους την άσκηση.
• Διακαθετηριακή κατάλυση (ablation): Όσοι εμφανίζουν έντονα συμπτώματα παρά την αντιαρρυθμική φαρμακευτική αγωγή ή δεν επιθυμούν να την λαμβάνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα ή παρουσιάζουν παρενέργειες από αυτή μπορούν να υποβληθούν σε διαδερμική επεμβατική αντιμετώπιση. Αυτή γίνεται από το πόδι και διαμέσου της μηριαίας φλέβας προωθείται ένα καλώδιο στο εσωτερικό της καρδιάς το οποίο μέσω θερμότητας ή ψύξης ή παλμών απενεργοποιεί τα σημεία (πνευμονικές φλέβες) που πυροδοτούν την εμφάνιση της αρρυθμίας. Αποτελεί μια ιδιαίτερα αποτελεσματική και ασφαλή επέμβαση εμποδίζοντας την υποτροπή της αρρυθμίας σε ποσοστό 70 έως 80% σε σχέση με το ποσοστό 30% των αντιαρρυθμικών φαρμάκων. Να σημειωθεί ότι η αποτελεσματικότητα της επέμβασης μειώνεται όσο τα επεισόδια κολπικής μαρμαρυγής αυξάνονται. Είναι πολύ σημαντικό λοιπόν ο γιατρός να παραπέμψει έγκαιρα έναν ασθενή με κολπική μαρμαρυγή στο αρχικό στάδιο της αρρυθμίας, όταν έχει ακόμη παροξυσμικό χαρακτήρα (1-2 επεισόδια).
• Εμφύτευση βηματοδότη σε συνδυασμό με κατάλυση του δεματίου του His: Σε περιπτώσεις που έχουν αποτύχει οι προαναφερόμενες λύσεις για τη διόρθωση της αρρυθμίας και ο ασθενής έχει σημαντικά συμπτώματα ή η καρδιά έχει πολύ αυξημένες σφύξεις. Πρόκειται για μία λύση κατά την οποία ο έλεγχος των σφύξεων γίνεται αποκλειστικά από τον βηματοδότη καθώς έχει εξουδετερωθεί ο ειδικός αγωγός ρεύματος της καρδιάς (δεμάτιο του His) μέσω κατάλυσης.

*Στο Metropolitan Hospital εφαρμόζονται όλες οι σύγχρονες τεχνικές επεμβατικής αντιμετώπισης με τρισδιάστατη χαρτογράφηση και χρήση υψίσυχνου ρεύματος, κρυοπηξία με μπαλόνι αλλά και την πιο καινοτόμο μέθοδο, την παλμική κατάλυση πεδίου (Pulsed Field Ablation) με υψηλή ασφάλεια και αποτελεσματικότητα.