Η φυσικοθεραπεία στην πολλαπλή σκλήρυνση     

Η πολλαπλή σκλήρυνση είναι μια χρόνια, προοδευτική αυτοάνοση, φλεγμονώδης και νευρολογική ασθένεια του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (ΚΝΣ). Αποτελεί μία εκφυλιστική νόσο. Στην πολλαπλή σκλήρυνση προσβάλλονται οι άξονες μυελίνης του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος, καταστρέφοντας τη μυελίνη και τους άξονες.

Επιδημιολογία

Η συγκεκριμένη ασθένεια εντοπίζεται κυρίως σε ενήλικες, αλλά υπάρχουν και περιπτώσεις όπου εμφανίζεται και σε μικρότερες ηλικίες, κυρίως 16 με 60 χρονών.

Συμπτώματα

Η σκλήρυνση κατά πλάκας εκδηλώνεται διαφορετικά από άτομο σε άτομο. Τα συμπτώματα διαφέρουν ως προς την ένταση, τη συχνότητα, τις εξάρσεις και τις υφέσεις. Κάποια από τα κυριότερα συμπτώματα είναι:

• η κόπωση, η οποία εμφανίζεται πολλές φορές με οποιαδήποτε δραστηριότητα που εκτελεί ο ασθενής, και ο πόνος ή το μούδιασμα σε διάφορα μέρη του σώματος
• σε  μυϊκό επίπεδο υπάρχουν δυσκολίες στην κίνηση - βάδισμα, αστάθεια, μυϊκή αδυναμία, δυσκαμψίες, έλλειψη συντονισμού και σπαστικότητα σε προχωρημένο στάδιο
• πόνος
• διπλωπία, μειωμένη όραση και μη ελεγχόμενες κινήσεις των ματιών
• επιπλοκές στην ομιλία όπου χαρακτηριστικά εντοπίζονται κακή άρθρωση, αργή ομιλία και υπάρχει έντονη δυσκολία στο μάσημα και στην κατάποση
• πρόβλημα στην ακοή του ασθενούς
• αναπνευστικά προβλήματα
• επηρεάζεται η ψυχολογία του ασθενούς και αρκετές φορές παρουσιάζουν μειωμένη όρεξη για οποιαδήποτε δραστηριότητα και κατάθλιψη σε αρκετές περιπτώσεις.

Αίτια

Η σκλήρυνση κατά πλάκας εκδηλώνεται όταν το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα στρέφεται εναντίον της μυελίνης, η οποία προστατεύει τα νεύρα τα οποία τα περιβάλλει. Με αυτόν τον τρόπο τα νεύρα καταστρέφονται. Τα αίτια της συγκεκριμένης καταστροφής της μυελίνης που οδηγεί στην σκλήρυνση κατά πλάκας δεν είναι ακόμη γνωστά, είναι ασαφή και ακόμη δεν έχουν προσδιοριστεί. Τα αίτια της ΣΚΠ αποτελούνται από έναν συνδυασμό γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων.

Παράγοντες κινδύνου

Υπάρχουν οι παράγοντες κινδύνου, οι οποίοι επιδεινώνουν την ασθένεια και τα συμπτώματα είναι εντονότερα. Αναλυτικότερα:

• Οι γυναίκες έχουν διπλάσιες πιθανότητες εμφάνισης της ασθένειας.
• Οι λευκές φυλές διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης της ασθένειας, ειδικότερα στις Ευρωπαϊκές χώρες και κυρίως στις Βόρειες χώρες.
• Σε σχέση με την ηλικία, η ασθένεια εμφανίζεται στους ηλικιωμένους ανθρώπους, όμως υπάρχουν περιπτώσεις που εμφανίζεται και σε μικρότερες ηλικίες. Εντοπίζεται συχνότερα σε ηλικίες 16 έως 60 ετών.
• Η μόλυνση από ιούς, οι οποίοι επιδεινώνουν την υγεία του ασθενούς και κάνουν πιο ευάλωτο τον οργανισμό του. Ο πιο γνωστός  ιός, ο οποίος παίζει σημαντικό ρόλο στην επιδείνωση της υγείας του ασθενούς είναι ο ιός Epstein-Barr.
• Η παχυσαρκία σε μικρές ηλικίες, όπως στην παιδική και στην εφηβική ηλικία.
• Το κάπνισμα.
• Έντονο στρες.      

Φυσικοθεραπευτική προσέγγιση

Τα άτομα με ΣΚΠ έχουν ανάγκη από φυσιοθεραπευτική παρέμβαση καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους, διότι η συγκεκριμένη ασθένεια είναι προοδευτική και υπάρχει κίνδυνος πλήρους αδράνειας του ασθενή. Όσο πιο έγκαιρα και σωστά γίνει η φυσιοθεραπευτική παρέμβαση, η ασθένεια θα εξελίσσεται πιο αργά ή μπορεί ακόμη και να μείνει σταθερά σε μία καλή κατάσταση.

Η θεραπευτική αποκατάσταση ασθενών περιλαμβάνει:

• Παθητική κινησιοθεραπεία
• Ενεργητική κινησιοθεραπεία
• Μυϊκή ενεργοποίηση -  Μυϊκή ενδυνάμωση
• Διατάσεις
• Επανεκπαίδευση ισορροπίας, βάδισηςκαι ιδιοδεκτικότητας
• Επανεκπαίδευση κινητικού ελέγχου – κίνησης - συντονισμού
• Μείωση πόνου
• Διατήρηση του εύρους κίνησης και μείωση των δυσκαμψιών
• Πρόληψη των δευτερογενών επιπλοκών
• η καθιστή θέση και η όρθια θέση θέσεις αναχαίτισης,
• Πρόληψη συμφύσεων μαλακών μορίων
• Αύξηση της αντοχής
• Κινητοποίηση αρθρώσεων
• Πρόληψη - αναχαίτιση της σπαστικότητας
• Στην αύξηση της λειτουργικότητας, της αυτοεξυπηρέτησης, της ανεξαρτησίας, της κοινωνικότητας και της αυτοεκτίμησης
• Στην αύξηση της αισιοδοξίας και στη μείωση των ποσοστών κατάθλιψης   

Η φυσικοθεραπεία θα πρέπει να εφαρμόζεται από εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή, βάσει πρόσφατων θεραπευτικών πρωτοκόλλων και με πλήρη εξατομίκευση, με σκοπό τη μέγιστη ασφάλεια και την επίτευξη του μέγιστου θεραπευτικού αποτελέσματος στον ελάχιστο χρόνο.