Η θεραπεία με CAR T λεμφοκύτταρα θεραπεύει 15 ασθενείς με αυτοάνοσα νοσήματα

Γερμανοί ερευνητές δημοσίευσαν πολύ πρόσφατα στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό The New England Journal of Medicine εντυπωσιακές ανταποκρίσεις σε θεραπεία με CAR T cells σε μια μικρή ομάδα ασθενών με αυτοάνοσα νοσήματα.

Η χρήση των CAR T cells σε αυτοάνοσα νοσήματα αυξάνεται τα τελευταία χρόνια και αυτή είναι η σημαντικότερη μελέτη που έχει δημοσιευτεί έως σήμερα. Τα δεδομένα της συγκεκριμένης μελέτης αναδεικνύουν τη βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη ασφάλεια και αποτελεσματικότητα ενός CD19 CAR T-cell σε αυτοάνοσα νοσήματα, αν και όπως υποστηρίζουν οι ίδιοι οι ερευνητές περισσότερες κλινικές μελέτες είναι απαραίτητες.

Οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (νοσοκομείο Αλεξάνδρα) της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Μαρία Γαβριατοπούλου (αναπληρώτρια καθηγήτρια Θεραπευτικής Ογκολογίας) και Θάνος Δημόπουλος (τ. πρύτανης ΕΚΠΑ, καθηγητής Ογκολογίας - Αιματολογίας και διευθυντής της Θεραπευτικής Κλινικής) συνοψίζουν τα κύρια ευρήματα της δημοσίευσης.

Ένας στους 10 ασθενείς παγκοσμίως πάσχει από αυτοάνοσο νόσημα. Υπάρχουν αρκετές κλινικές δοκιμές εν εξελίξει με χρήση CD19 CAR T σε συστηματικό ερυθηματώδη λύκο, ενώ αναμένεται να ξεκινήσουν σε ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση. Παράλληλα μελετάται και ο ρόλος τους σε ασθενείς με σκληρόδερμα και και νόσο Sjogren.

Τα Τ λεμφοκύτταρα που φέρουν χιμαιρικό υποδοχέα αντιγόνου (CAR T cells) έχουν ως κύρια θεραπευτική εφαρμογή τις αιματολογικές κακοήθειες στοχεύοντας το κακόηθες Β κύτταρο.  Στα αυτοάνοσα νοσήματα φαίνεται πως αυτοενεργοποιημένα Β λεμφοκύτταρα εμπλέκονται στην παθοφυσιολογία αυτοάνοσων νοσημάτων όπως ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, η ιδιοπαθής φλεγμονώδης μυοσίτιδα και η πολλαπλή σκλήρυνση. Τα νοσήματα αυτά χαρακτηρίζονται από χρόνια φλεγμονή, καταστροφή οργάνων και αυξημένη θνητότητα.

Η θεραπεία βέβαια με CAR T cells σε αυτά τα νοσήματα έχει συνδεθεί και με μακροχρόνια ανοσοκαταστολή. Στοχεύοντας τα Β λεμφοκύτταρα έως τώρα έχει μεν διαπιστωθεί αποτελεσματικότητα αλλά οι ανταποκρίσεις δεν έχουν μακρά διάρκεια. Οι συγγραφείς της νέας μελέτης υποθέτουν πως η αποτελεσματική εξάλειψη των Β λεμφοκυττάρων εξασφαλίζει μακρά ανταπόκριση. Με αυτό το σκεπτικό επιλέχθηκε ως αντιγόνο επιφανείας το CD19, το οποίο εκφράζεται στην πλειονότητα των B κυττάρων και πλασμαβλαστών.

Στη μελέτη αυτή εντάχθηκαν 15 ασθενείς, 8 με σοβαρό συστηματικό ερυθηματώδη λύκο, 3 με ιδιοπαθή φλεγμονώδη μυοσίτιδα και 4 με πολλαπλή  σκλήρυνση οι οποίοι έλαβαν μια μοναδική έγχυση  CD19 CAR T κατόπιν προετοιμασίας με φλουδαραβίνη και κυκλοφωσφαμίδη.

Έως και 2 έτη μετά την έγχυση οι ασθενείς αξιολογούνταν με βάση τα κριτήρια ανταπόκρισης του DORIS, τα κριτήρια για μείζονες ανταποκρίσεις του Αμερικανικού Κολλεγίου Ρευματολογίας  και τα κριτήρια βαθμονόμησης του Ευρωπαικού Δικτύου Σκληροδέρματος. Όλοι οι ασθενείς ανταποκρίθηκαν στη θεραπευτική αγωγή με βάση τα κριτήρια που προαναφέρθηκαν και ως εκ τούτου διέκοψαν κάθε άλλη ανοσοκατασταλτική αγωγή. Το προφίλ τοξικότητας ήταν καλά ανεκτό. Σύνδρομο απελευθέρωσης κυτταροκινών βαθμού 1 παρατηρήθηκε σε 10 ασθενείς, 1 ασθενής παρουσίασε βαθμού 2, 1 ασθενής εμφάνισε νευροτοξικότητα και ένας λοίμωξη κατωτέρου αναπνευστικού που χρειάστηκε νοσηλεία.

Συμπερασματικά, η νέα μελέτη προσφέρει καινοτόμα αποτελέσματα για μια πρωτοποριακή θεραπεία που βεβαίως θα πρέπει να επιβεβαιωθούν σε προοπτικές μελέτες με μεγαλύτερο αριθμό ασθενών.

Πηγές:
ΕΚΠΑ