Μελάνωμα: συνδυαστικό εμβόλιο παρατείνει την επιβίωση [μελέτη]

Ένα διπλό συνδυαστικό εμβόλιο που ενεργοποιεί τα υποστηρικτικά κύτταρα CD4 εκτός από τα κυτταροτοξικά κύτταρα CD8 βελτίωσε τις πιθανότητες μακροχρόνιας επιβίωσης ασθενών με προχωρημένο μελάνωμα σε μια τυχαιοποιημένη μελέτη.

Σύμφωνα με τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα που παρουσιάζονται στο "Nature Communications" η προ-θεραπεία με κυκλοφωσφαμίδη θα μπορούσε να βελτιώσει περαιτέρω τα αποτελέσματα.

Το μελάνωμα είναι ένας από τους καρκίνους που μπορεί να αντιμετωπιστεί καλά με ανοσολογικούς παράγοντες, δηλαδή με την υποστήριξη της άμυνας του ίδιου του οργανισμού κατά του καρκίνου.

Οι κατευθυντήριες γραμμές ευνοούν επί του παρόντος τους αναστολείς σημείων ελέγχου, οι οποίοι ξεσκεπάζουν τα καρκινικά κύτταρα για τα Τ κύτταρα.

Ωστόσο, τα εμβόλια έχουν επίσης αποδειχθεί αποτελεσματικά σε προηγούμενες μελέτες.

Παρουσιάζουν στο ανοσοποιητικό σύστημα αντιγόνα που υπάρχουν στην επιφάνεια των καρκινικών κυττάρων και επιτρέπουν έτσι την στοχευμένη επίθεση. Τα πρώτα εμβόλια περιείχαν αντιγόνα που οδηγούν στο σχηματισμό κυτταροτοξικών ("φονικών") Τ-κυττάρων (CD8).

Πριν από μια δεκαετία και πλέον, μια ομάδα με επικεφαλής τον Craig Slingluff από το Ιατρικό Κέντρο Υγείας UVA στο Charlottesville/Virginia δοκίμασε σε μια τυχαιοποιημένη μελέτη ένα εμβόλιο που ενεργοποιεί επίσης τα Τ βοηθητικά κύτταρα (CD4). Τα κύτταρα CD4 παράγουν κυτταροκίνες που αυξάνουν την επιθετικότητα των κυττάρων CD8.

Στη μελέτη Mel44 συμμετείχαν 167 ασθενείς ηλικίας 55 - 60 ετών με μελάνωμα σταδίων IIB-C έως IV. Οι μισοί από τους ασθενείς έλαβαν εμβόλιο που ενεργοποίησε τα κύτταρα CD8 με δώδεκα αντιγόνα.

Στο δεύτερο μισό, το εμβόλιο περιείχε επίσης έξι αντιγόνα που ενεργοποιούν τα Τ - βοηθητικά κύτταρα. Και στις δύο ομάδες, ένας ατους δύο ασθενής έλαβε επίσης προθεραπεία με κυκλοφωσφαμίδη.

Τα αρχικά αποτελέσματα που παρουσίασε η ομάδα του Craig Slingluff από το Ιατρικό Κέντρο Υγείας UVA στο Charlottesville πριν από 13 χρόνια στο "Journal of Clinical Oncology" ήταν απογοητευτικά. Τα τότε ανοσολογικά δεδομένα έδειχναν ότι τα επιπλέον έξι αντιγόνα φάνηκε να αποδυναμώνουν τα κύτταρα CD8. Επίσης, αρχικά δεν υπήρχαν διαφορές στα κλινικά αποτελέσματα.

Ωστόσο, αυτό άλλαξε μετά από περίπου δυόμισι χρόνια. Από το σημείο αυτό και μετά, τα ποσοστά επιβίωσης των ασθενών που είχαν λάβει το διπλό εμβόλιο εξελίχθηκαν ευνοϊκότερα και ένα σημαντικό πλεονέκτημα έγινε εμφανές μετά από περίπου οκτώ χρόνια.

Σύμφωνα με τον Slingluff, το ποσοστό 15ετούς επιβίωσης μετά τη χορήγηση του συνδυασμένου εμβολίου είναι 61% σε σύγκριση με 45% μετά τη χορήγηση του μεμονωμένου εμβολίου. Η προ-θεραπεία με κυκλοφωσφαμίδη μπορεί να έχει ενισχύσει το αποτέλεσμα.

Ωστόσο, ένα πλεονέκτημα ήταν αναγνωρίσιμο μόνο σε μια "ανάλυση - ορόσημο", η οποία περιορίστηκε σε ασθενείς που ήταν ακόμη ζωντανοί δυόμισι χρόνια μετά τη θεραπεία. Ο Slingluff προσδιόρισε μια αναλογία κινδύνου 0,40 σε αυτή την ομάδα, η οποία, με ένα διάστημα εμπιστοσύνης 95% από 0,16 έως 0,99, έφθασε μόλις στο επίπεδο σημαντικότητας.

Τα οφέλη περιορίστηκαν στο 80% των ασθενών των οποίων τα μελανώματα ήταν σταδίου ΙΙ ή ΙΙΙ. Τα καλύτερα αποτελέσματα επιτεύχθηκαν σε νεότερους ασθενείς κάτω των 40 ετών.

Τα αποτελέσματα ήταν πιο ευνοϊκά στους άνδρες ασθενείς από ό,τι στις γυναίκες, για τις οποίες δεν κατέστη δυνατό να αποδειχθεί σημαντικό όφελος από το διευρυμένο εμβόλιο.

Ωστόσο, αυτό θα μπορούσε να οφείλεται στο χαμηλό ποσοστό του 23% του συνόλου των ασθενών.

Σύμφωνα με τον Slingluff, τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να επηρεάσουν τον σχεδιασμό νέων δοκιμαστικών εμβολίων. Πέρυσι, τα ενδιάμεσα αποτελέσματα της μελέτης φάσης 2 KEYNOTE-942 παρουσιάστηκαν στην ετήσια συνάντηση της Αμερικανικής Ένωσης για την Έρευνα του Καρκίνου.

Σε αυτή τη δοκιμή, ορισμένοι από τους ασθενείς με μελάνωμα σταδίου IIIB έως IV έκαναν ένα εμβόλιο mRNA επιπλέον του αναστολέα σημείων ελέγχου pembrolizumab.

Μετά από μια μέση περίοδο παρακολούθησης 101 εβδομάδων, ήταν αναγνωρίσιμη μια μείωση του ποσοστού υποτροπής.