"Βρες όσους δεν φαίνονται": Η κρυμμένη καρδιακή ανεπάρκεια

"Πέρασαν τα χρόνια, δεν έχω τις ίδιες αντοχές", "πήρα κιλά" ή "φταίνε τα πνευμόνια μου", είναι συχνά όσα σκεφτόμαστε όταν διαπιστώνουμε ότι λαχανιάζουμε σε μια δραστηριότητα που άλλοτε κάναμε με ευκολία. Από πίσω μπορεί να κρύβεται η καρδιακή ανεπάρκεια, η οποία πολλές φορές μένει αδιάγνωστη, ακριβώς επειδή αποδίδεται σε άλλες αιτίες ή βρίσκεται στη "σκιά" άλλων διαγνωσμένων παθήσεων. 

"Βρες όσους δεν φαίνονται" ("Detect the Undetected"), είναι το κεντρικό πανευρωπαϊκό σύνθημα της φετινής εκστρατείας αφύπνισης στο πλαίσιο των Ημερών Ευαισθητοποίησης για την Καρδιακή Ανεπάρκεια, εστιάζοντας στον εντοπισμό όσων δεν έχουν διαγνωστεί. Έχει διαπιστωθεί ότι παγκοσμίως οι διαγνωσμένοι ασθενείς με Καρδιακή Ανεπάρκεια υπολογίζονται σε 26 εκατομμύρια και οι αδιάγνωστοι σε 38 εκατομμύρια.

Το Καρδιολογικό Τμήμα του νοσοκομείου "Γ. Παπανικολάου" της Θεσσαλονίκης διοργανώνει διήμερο προληπτικού ελέγχου πολιτών την Τρίτη και την Τετάρτη, 16 και 17 Απριλίου, καθώς και επίσκεψη κλιμακίου στο ίδρυμα "Άγιος Παντελεήμονας", την Παρασκευή, 19 Απριλίου, για ενημέρωση και προληπτικό έλεγχο των περιθαλπόμενων.

Η καρδιολόγος, διευθύντρια και υπεύθυνη της Μονάδας Καρδιακής Ανεπάρκειας στο "Γ. Παπανικολάου", Αλεξία Σταυράτη (φωτογραφία), μιλά στο iatronet.gr για τη σύγχρονη επιδημία, τα χαρακτηριστικά σημάδια που πρέπει να κινητοποιήσουν τον ασθενή και για τις σύγχρονες μεθόδους διάγνωσης και θεραπείας.

200.000 Έλληνες ασθενείς

Στην καρδιακή ανεπάρκεια, η κεντρική μας αντλία, η καρδιά, δεν μπορεί να προωθήσει το απαραίτητο αίμα που χρειάζεται ο οργανισμός σε όλες τις συνθήκες. "Δηλαδή, ενώ μας φτάνει όταν κοιμόμαστε ή κάνουμε μερικές δουλειές στο σπίτι, αν πάμε να περπατήσουμε και να κουραστούμε λίγο παραπάνω, φουσκώνουμε, λαχανιάζουμε", εξηγεί η κ. Σταυράτη, προσθέτοντας πως επειδή η πάθηση αφορά κυρίως μεγαλύτερες ηλικίες, πολλές φορές αποδίδεται στην ηλικία και υποτιμάται. Επίσης, συχνά αποδίδεται σε γνωστά και διαγνωσμένα προβλήματα υγείας, όπως πίεση, αρρυθμίες, διαβήτη, ή ΧΑΠ.

"Σε κάποια από αυτά τα περιστατικά η αιτία του συμπτώματος δεν είναι η ηλικία, ή άλλες παθήσεις που όντως συνυπάρχουν, αλλά κρύβεται πίσω η καρδιακή ανεπάρκεια", σημειώνει η καρδιολόγος, συμπληρώνοντας ότι μερικές φορές και ο γιατρός το αποδίδει σε άλλες αιτίες δεν συνιστά περαιτέρω έλεγχο. Το φαινόμενο, όπως διευκρινίζει, είναι παγκόσμιο και όχι ελληνικό.

Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν καταγραφές για την επιδημιολογία της καρδιακής ανεπάρκειας. "Με βάση την αναλογία με άλλες χώρες του εξωτερικού, όπου η επίπτωση είναι 2%, υπολογίζεται ότι πάνω από 200.000 άτομα έχουν καρδιακή ανεπάρκεια, και πιθανώς άλλοι τόσοι δεν το ξέρουν. Στην Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία θα ξεκινήσουμε τον Σεπτέμβριο την πρώτη καταγραφή για να δούμε ακριβώς πόσα είναι τα περιστατικά και ποια είναι η βαρύτητά τους", αναφέρει η κ. Σταυράτη.

Κύρια σημάδια και συμπτώματα

Εκτός από την κόπωση και το λαχάνιασμα, που αποτελεί κύριο σύμπτωμα της πάθησης, ένα σημάδι που πρέπει να κινητοποιήσει τον ασθενή οδηγώντας τον στον καρδιολόγο είναι το αμφοτερόπλευρο πρήξιμο στα πόδια. "Όταν πρήζονται και τα δύο πόδια και αυτό το πρήξιμο δεν περιορίζεται στους αστραγάλους, αλλά ανεβαίνει και ψηλότερα στις γάμπες, είναι κάτι που πρέπει να ψαχτεί οπωσδήποτε, γιατί η καρδιακή ανεπάρκεια είναι μια από τις κύριες αιτίες", υπογραμμίζει, προσθέτοντας: "Επίσης, η απότομη αύξηση βάρους χωρίς εμφανή άλλη αιτία - αν παίρνουμε μισό κιλό την ημέρα χωρίς να τρώμε παραπάνω - σημαίνει ότι κάνουμε κατακράτηση υγρών. Επειδή δεν μπορεί να διακινήσει καλά τα υγρά η κεντρική αντλία, η καρδιά, αυτά συγκεντρώνονται στα χαμηλότερα σημεία και αυτά είναι τα πόδια μας".

Διάγνωση και νέες θεραπείες

Ειδικές εξετάσεις επιτρέπουν σήμερα την έγκαιρη διάγνωση της καρδιακής ανεπάρκειας, ενώ νέα φάρμακα είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά αν δοθούν έγκαιρα. Για το λόγο αυτό η πανευρωπαϊκή εκστρατεία εστιάζει στην ευαισθητοποίηση του κόσμου, ώστε να απευθύνεται στο γιατρό όταν έχει παρόμοια συμπτώματα.

Η διάγνωση, που ξεκινά με το ιστορικό του ασθενούς, την κλινική εξέταση και το καρδιογράφημα, έχει ως βασικό όπλο τον υπέρηχο καρδιάς καθώς και την ειδική εξέταση αίματος, τα νατριουρητικά πεπτίδια.

Σε ό,τι αφορά τη θεραπεία, στα παλιότερα φάρμακα έχουν προστεθεί τα τελευταία χρόνια οι αναστολείς νατρίου γλυκόζης. "Είναι μια νέα φαρμακευτική κατηγορία, που έχει πολύ καλά αποτελέσματα σε όλα τα περιστατικά της καρδιακής ανεπάρκειας, ενώ άλλα φάρμακα είναι αποτελεσματικά σε συγκεκριμένα περιστατικά. Τα δύο σκευάσματα κυκλοφορούν στην Ελλάδα και αποζημιώνονται", αναφέρει η κ. Σταυράτη, προσθέτοντας πως για πιο προχωρημένα περιστατικά ενδείκνυνται οι επεμβατικές θεραπείες, με βηματοδότη, απινιδωτή και ειδικές συσκευές, ενώ στα πολύ προχωρημένα η μοναδική αντιμετώπιση είναι η μεταμόσχευση καρδιάς.

Πρώτη αιτία νοσηλείας για τους άνω των 60

Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι η πρώτη αιτία εισαγωγής στα νοσοκομεία για άτομα άνω των 60 ετών, για νοσηλεία που διαρκεί από 8 ως και 10 μέρες, κάτι που συνεπάγεται μεγάλη επιβάρυνση για τον ασθενή, τους οικείους και το σύστημα υγείας.

"Ο ασθενής μαζεύει υγρά, έχει έντονη δύσπνοια, κάνει πνευμονικό οίδημα ή πολύ έντονο πρήξιμο, όχι μόνο στα πόδια, αλλά και στην κοιλιά σε όλο το σώμα", σημειώνει η κ. Σταυράτη.

• Το διήμερο προληπτικού ελέγχου πολιτών αφορά την Τρίτη 16 και την Τετάρτη 17 Απριλίου 2024, στο Εργαστήριο Καρδιακής Ανεπάρκειας, στο Νέο Κτίριο του νοσοκομείο, 2^οςΟροφος, τις ώρες 09:00-13:00. Θα γίνει συζήτηση με όσους εκδηλώσουν ενδιαφέρον, λήψη ιστορικού, κλινική εξέταση, ΗΚΓ και σε επιλεγμένες περιπτώσεις υπερηχοκαρδιογράφημα ή/και έλεγχος νατριουρητικών πεπτιδίων. Τηλέφωνο για προγραμματισμό ραντεβού: 2313307632.
• Την Παρασκευή 19 Απριλίου, ομάδα Ιατρικού και Νοσηλευτικού Προσωπικού θα επισκεφθεί το παράρτημα "Άγιος Παντελεήμονας" του Κέντρου Κοινωνικής Πρόνοιας Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας για ενημέρωση των περιθαλπομένων, λήψη ιστορικού, κλινική εξέταση, ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ) και σε επιλεγμένες περιπτώσεις υπερηχοκαρδιογράφημα ή/και έλεγχος νατριουρητικών πεπτιδίων.