Κάταγμα ισχίου: Ποια διατροφή είναι επικίνδυνη

Σημαντικός είναι ο ρόλος της διατροφής στην υγεία των οστών. Το σύνολο των τροφών που λαμβάνεται καθημερινά καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την πιθανότητα κατάγματος. Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Λιντς έδειξε ότι η κατανάλωση κρέατος είναι ευεργετική και περιορίζει σε μεγάλο βαθμό τον κίνδυνο αυτόν συγκεκριμένα στην άρθρωση του ισχίου.

Αντιθέτως, η αποφυγή του κρέατος διπλασιάζει την πιθανότητα ραγίσματος ή σπασίματος κάποιας οστικής δομής στην άρθρωση από τους ανθρώπους που δεν εξαιρούν καμία ομάδα τροφίμων από τη διατροφή τους. Γι’ αυτό οι χορτοφάγοι θα πρέπει να σταθμίζουν τα πιθανά οφέλη για την υγεία που προσφέρει αυτή η διατροφή με τα προβλήματα που ενδεχομένως να προκύψουν στο μυοσκελετικό σύστημα.

«Τα κατάγματα ισχίου αποτελούν ένα διαρκώς διογκούμενο πρόβλημα υγείας, λόγω της αύξησης και γήρανσης του πληθυσμού. Το ποσοστό των ανθρώπων με ασθένειες όπως η σαρκοπενία και η οστεοπόρωση συνεχώς μεγαλώνει, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο πτώσεων και καταγμάτων.

Τα κατάγματα στο ισχίο είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικά για την ποιότητα ζωής των ασθενών και των οικογενειών τους, καθώς περιορίζουν την ανεξαρτησία, την αυτοεξυπηρέτηση και την κινητικότητα. Γι’ αυτούς τους λόγους είναι πιθανόν να προκαλέσουν, εμμέσως, απώλεια της ίδιας της ζωής.

Επομένως, κάθε υγιεινή συνήθεια είναι ευπρόσδεκτη, προκειμένου να προστατευθούν όχι μόνο οι ηλικιωμένοι αλλά και τα νεότερης ηλικίας άτομα», εξηγεί ο Χειρουργός Ορθοπαιδικός, επικεφαλής του Τμήματος Επανορθωτικής & Ελάχιστα Επεμβατικής Χειρουργικής Ισχίου - Γόνατος της Osteon Orthopedic & Spine Clinic δρ Βασίλειος Σακελλαρίου.

Τα τελευταία χρόνια η υιοθέτηση διατροφών που δεν περιέχουν κρέας ή και γαλακτοκομικά προϊόντα και αβγά, βρίσκεται σε άνοδο στον δυτικό κόσμο και οι λόγοι είναι ιατρικοί, περιβαλλοντικοί και ηθικοί. Όσοι περιορίζονται σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά, όσπρια, ξηρούς καρπούς, έλαια και ενδεχομένως σε λευκό κρέας, γαλακτοκομικά και αβγά είναι αποδεδειγμένο ότι μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων και καρκίνου.

Η έρευνα, ωστόσο δείχνει ότι δεν λαμβάνουν θρεπτικά συστατικά που προάγουν την μυοσκελετική υγεία, έχουν χαμηλότερο Δείκτη Μάζας Σώματος και οστική πυκνότητα, μυϊκή μάζα και δύναμη, αλλά και ινσουλινόμορφο αυξητικό παράγοντα 1 (ο οποίος έχει συνδεθεί με μειωμένη οστική πυκνότητα), παράγοντες που οδηγούν σε αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων.

Για να διερευνήσουν τον κίνδυνο κατάγματος συγκεκριμένα στο ισχίο, οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Λιντς ανέλυσαν στοιχεία από 413.914 άνδρες και γυναίκες, οι οποίοι ταξινομήθηκαν είτε ως τακτικοί κρεατοφάγοι (έτρωγαν κρέας πέντε ή περισσότερες φορές την εβδομάδα), είτε ως περιστασιακοί κρεατοφάγοι (κατανάλωναν κρέας λιγότερες από πέντε φορές την εβδομάδα), είτε ως ιχθυοχορτοφάγοι (έτρωγαν ψάρια αλλά όχι κρέας), είτε ως χορτοφάγοι (κατανάλωναν γαλακτοκομικά και αβγά αλλά όχι ψάρια ή κρέας), είτε ως αυστηρά χορτοφάγοι (δεν κατανάλωναν γαλακτοκομικά και αβγά).

Οι συμμετέχοντες παρείχαν πληροφορίες για τη διατροφή τους, οι οποίες συσχετίστηκαν με δεδομένα για κατάγματα ισχίου που ελήφθησαν από υγειονομικά αρχεία κατά την περίοδο παρακολούθησης.

Βρέθηκαν 3.503 άτομα που είχαν υποστεί κατάγματα ισχίου. Αν και ο συνολικός κίνδυνος ήταν χαμηλός, ο σχετικός κίνδυνος στους  χορτοφάγους και τους μη τακτικούς κρεατοφάγους ήταν μεγάλος. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι χορτοφάγοι διέτρεχαν 50% μεγαλύτερο κίνδυνο, ανεξάρτητα από το φύλο τους.

Μεταξύ περιστασιακών και τακτικών κρεατοφάγων δεν βρέθηκε διαφορά, ενώ για τους ανθρώπους που έτρωγαν ψάρια ο κίνδυνος ήταν κατά 8% αυξημένος, συγκριτικά με εκείνους που έτρωγαν τακτικά κρέας. Σύμφωνα με τους ερευνητές ο λόγος του αυξημένου κινδύνου είναι ο μειωμένος Δείκτης Μάζας Σώματος που είχε μεγάλο ποσοστό χορτοφάγων και οι 17% λιγότερες πιθανότητες να ανταποκριθούν στις συστάσεις για λήψη πρωτεϊνών.

«Όσο ο άνθρωπος γερνά μειώνεται η μυϊκή μάζα και δύναμη. Ξεκινά με χαλάρωση και εξελίσσεται σε απώλεια της άλιπης μυϊκής μάζας του σώματος και κατά συνέπεια της λειτουργικότητας. Οι μεσήλικες χάνουν περίπου 8% της μυϊκής τους μάζας ανά 10ετία, ποσοστό που στη συνέχεια φτάνει ακόμα και το 25%. Η αντίστοιχη απώλεια της δύναμης κυμαίνεται από 12-15% ανά 10ετία. Υπολογίζεται ότι έως και το ήμισυ των ανθρώπων άνω των 80 βιώνουν αυτήν την παθολογική κατάσταση που περιορίζει τη μυϊκή δύναμη και την αντοχή. Συνέπεια της φυσικής αυτής εξέλιξης είναι η μείωση της ισορροπίας και σταθερότητας του βαδίσματος και η αύξηση των πτώσεων που προκαλούν κατάγματα.

Με τη γήρανση επηρεάζονται και τα οστά. Αποτελεί μια φυσική εξέλιξη κατά την οποία τα οστά φθείρονται σταδιακά, λεπταίνουν και γίνονται πιο εύθραυστα. Η μειωμένη οστική πυκνότητα (οστεοπόρωση) επηρεάζει περισσότερα από 200 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Μεγαλύτερο πρόβλημα αντιμετωπίζουν οι γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση. Στοιχεία δείχνουν ότι 1 στις 3 γυναίκες και 1 στους 5 άνδρες σπάνε κάποιο οστό μετά τα 50.

Η διατροφή (όπως κα η άσκηση) επηρεάζει την πιθανότητα κατάγματος του ισχίου. Η αποφυγή του καθορίζεται από την πρόσληψη ορισμένων θρεπτικών συστατικών, όπως το ασβέστιο και η βιταμίνη D, η πρωτεΐνη, η βιταμίνη Β12, ο ψευδάργυρος και τα n-3 λιπαρά οξέα, που βρίσκονται κυρίως σε ζωικά προϊόντα.

Κατά συνέπεια, οι vegetarians που δεν καταναλώνουν κρέας, πουλερικά, ψάρια και θαλασσινά, και ιδιαίτερα vegans που επιπλέον αποκλείουν από τη διατροφή τους όλα τα ζωικά υποπροϊόντα αυτών, διατρέχουν σοβαρό κίνδυνο καταγμάτων.

Για να αποφύγουν αυτό το ενδεχόμενο θα πρέπει να σιγουρεύονται ότι η διατροφή τους περιέχει αρκετή πρωτεΐνη, ότι διατηρούν έναν υγιή Δείκτη Μάζας Σώματος και να γυμνάζονται τακτικά προκειμένου να μη χάνουν μυϊκή μάζα, να έχουν καλή ισορροπία και σωστή βάδιση.

Εάν δεν ακολουθούνται αυτοί οι προληπτικοί κανόνες, οποιαδήποτε πτώση μπορεί να οδηγήσει σε κάταγμα του ισχίου. Σημαντική είναι και η πιθανότητα να υποστούν κάταγμα στην άρθρωση όσοι πάσχουν από οστεοπόρωση χωρίς να προηγηθεί πτώση ή άλλος τραυματισμός.

Τα κατάγματα στο ισχίο αντιμετωπίζονται σχεδόν πάντοτε χειρουργικά. Κατά τη διάρκεια της επέμβασης η πάσχουσα (ή φθαρμένη) άρθρωση αντικαθίσταται με μια, φιλική προς τον οργανισμό, τεχνητή άρθρωση. Η ολική αρθροπλαστική ισχίου γίνεται με σύγχρονες ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές που δίνουν τη δυνατότητα στους ασθενείς, μετά από την αποθεραπεία τους, να συνεχίσουν τη ζωή τους, να περπατούν ομαλά και σταθερά, χωρίς να πονούν και χωρίς να λαμβάνουν φάρμακα.

Η προσπέλαση, είτε είναι πρόσθια είτε οπίσθια, γίνεται μέσω μικρών τομών χωρίς να τραυματίζονται οι μύες και τένοντες που περιβάλλουν το ισχίο. Ως εκ τούτου ο μετεγχειρητικός πόνος μειώνεται στο ελάχιστο, όπως και η απώλεια αίματος κατά τη διάρκεια του χειρουργείου και οι μετεγχειρητικές επιπλοκές. Έτσι ο ασθενής εξέρχεται συντομότερα από το νοσοκομείο και επανέρχεται ταχύτατα στις καθημερινές δραστηριότητές του.

Όταν χρησιμοποιείται ρομποτική υποβοήθηση η άρθρωση προστατεύεται επιπλέον από την κάκωση μαλακών μορίων και απώλεια οστού. Η ψηφιακή πλοήγηση  εξασφαλίζει το βέλτιστο αποτέλεσμα επειδή παρέχει στον χειρουργό λεπτομερείς πληροφορίες που αφορούν τη άρθρωση.

Σπουδαία εξέλιξη είναι και η δυνατότητα αντικατάστασης της άρθρωσης με εξατομικευμένο εμφύτευμα, που φτιάχνεται δηλαδή στα μέτρα του ασθενή. Η κατασκευή του γίνεται μετά από εξειδικευμένες μετρήσεις και η τοποθέτησή του δεν αλλάζει την ανατομία της άρθρωσης. Έτσι ο ασθενής νιώθει ότι έχει μια φυσική άρθρωση.

Το σημαντικό είναι ότι τα νέα υλικά είναι βιολογικά και άφθαρτα και γι’ αυτό σχεδόν εκμηδενίζεται η ανάγκη για δεύτερη ολική αρθροπλαστική (αναθεώρηση) μετά από μερικά χρόνια», καταλήγει ο δρ Σακελλαρίου.