Θερμαινόμενα προϊόντα καπνού και νέοι: Τι δείχνουν τα στοιχεία

Γράφει η

Σταυρούλα Νταηλάκη

Head of Scientific and Medical Affairs – PMI Science, Εταιρεία Παπαστράτος

Αποτελεί γενική παραδοχή και βασική προτεραιότητα κάθε αρχής δημόσιας υγείας διεθνώς ότι οι ανήλικοι θα πρέπει να απέχουν από τη χρήση κάθε προϊόντος που περιέχει νικοτίνη, καθώς είναι μια ουσία εθιστική που ενέχει κινδύνους για την υγεία.

Ως εταιρεία η Παπαστράτος στηρίζει κάθε προσπάθεια που καταβάλλει η πολιτεία για την προστασία των ανηλίκων, χωρίς υποσημειώσεις και αστερίσκους. Τα προϊόντα του χαρτοφυλακίου μας απευθύνονται αποκλειστικά και μόνο σε ενήλικους καπνιστές που δεν διακόπτουν το κάπνισμα. Ειδικότερα, η μητρική εταιρεία Philip Morris International (PMI) έχει ανακοινώσει ότι, πέρα από τις υπάρχουσες υπεύθυνες εμπορικές πρακτικές που εφαρμόζουμε σε διεθνές επίπεδο, αναπτύσσουμε τεχνολογία για την προστασία των νέων από την πρόσβαση και αγορά των προϊόντων μας, ώστε να αποτραπεί η έναρξη της χρήσης τους.

Ωστόσο, επειδή το διακύβευμα της χρήσης προϊόντων νικοτίνης από τους νέους είναι πολύ σημαντικό για τη δημόσια υγεία, εθνικοί οργανισμοί και φορείς υγείας σε αρκετές χώρες έχουν αρχίσει τα τελευταία χρόνια να διεξάγουν μελέτες για τη χρήση των προϊόντων αυτών από τους νέους.

Παρότι ο αριθμός των μελετών που έχουν διεξαχθεί μέχρι σήμερα με αντικείμενο τη χρήση θερμαινόμενων προϊόντων από τους νέους είναι περιορισμένος, υπάρχουν αρκετά διαθέσιμα στοιχεία, κυρίως από τις επίσημες κρατικές αρχές και οργανισμούς στις χώρες στις οποίες πωλούνται τα εν λόγω προϊόντα.

Ειδικότερα, στοιχεία από Ιαπωνία, Γερμανία, Ελβετία, Δανία, Ολλανδία, Βρετανία και Καναδά δείχνουν σαφώς ότι η χρήση των θερμαινόμενων προϊόντων από τους νέους είναι εξαιρετικά χαμηλή.

Πιο αναλυτικά:

• Ιαπωνία: Σε μελέτη για τις συνήθειες των εφήβων που έγινε σε εθνικό επίπεδο το 2021 από το υπουργείο Υγείας και άλλους φορείς, με στόχο να διαγνώσει σε ποιο βαθμό οι συνήθειες αυτές συνδέονται με μια σειρά από παθήσεις, ποσοστό μόλις 0,3% των μαθητών γυμνασίου και λυκείου ανέφερε τη χρήση θερμαινόμενων προϊόντων.
• Γερμανία: Σύμφωνα με την εθνική μελέτη για τη χρήση αλκοόλ που έγινε το 2021, ποσοστό μόλις 0,3% των εφήβων 12-17 ετών ανέφερε τη χρήση θερμαινόμενων προϊόντων τις προηγούμενες 30 ημέρες. Η μελέτη έγινε από το Κέντρο Εκπαίδευσης Υγείας και περιλάμβανε ερωτήσεις για τη χρήση τσιγάρων, θερμαινόμενων προϊόντων, ηλεκτρονικών τσιγάρων κ.ά.
• Ελβετία: Σύμφωνα με τη μελέτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για τις Συνήθειες Υγείας των Μαθητών, που έγινε σε δείγμα 9.345 εφήβων (ηλικίας 11-15 ετών) στην Ελβετία το 2022 και τα αποτελέσματά της δημοσιεύθηκαν το 2023, ποσοστό 2,7% των νέων ηλικίας 14-15 ετών ανέφερε ότι είχε δοκιμάσει κάποιο θερμαινόμενο προϊόν τις προηγούμενες 30 ημέρες. Τα ποσοστά είναι σαφώς μειωμένα σε σχέση με την αντίστοιχη χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου (21%) και τσιγάρων (12,5%). Η παραπάνω μελέτη διεξάγεται κάθε 4 χρόνια και περιλαμβάνει πάνω από 50 χώρες.
• Δανία: Μηδενική καθημερινή ή περιστασιακή χρήση θερμαινόμενων προϊόντων σε εφήβους 15-17 ετών καταγράφηκε σε μελέτη που έγινε από το Εθνικό Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας της Δανίας σε 13.315 άτομα ηλικίας 15-29 ετών το 2020. Ποσοστό 1,1% των εφήβων 15-17 ετών ανέφερε ότι έχει δοκιμάσει έστω μια φορά κάποιο θερμαινόμενο προϊόν.
• Ολλανδία: Μηδενική ήταν η καθημερινή χρήση θερμαινόμενων προϊόντων που καταγράφηκε σε εφήβους 13-17 ετών, σε μελέτη που έγινε το 2020 από το Εθνικό Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας. Ποσοστό μόλις 0,95% των εφήβων ανέφερε ότι έχει δοκιμάσει έστω μία φορά κάποιο θερμαινόμενο προϊόν.
• Βρετανία: Η χρήση θερμαινόμενων προϊόντων σε άτομα ηλικίας 11-18 ετών καταγράφεται σε ποσοστό μόλις 0,3% σύμφωνα με τη μελέτη Action on Smoking and Health Youth που έγινε το 2021. Ποσοστό 0,9% των νέων 11-18 ετών ανέφερε ότι έχει δοκιμάσει κάποιο προϊόν, όμως δεν κάνει χρήση πλέον, ενώ ποσοστό μόλις 0,3% αναφέρει παρούσα χρήση.
• Καναδάς: Ποσοστό 1% των νέων ηλικίας 16-19 ετών ανέφερε ότι είχε κάνει χρήση θερμαινόμενου προϊόντος τις προηγούμενες 30 ημέρες, σύμφωνα με έρευνα της Σχολής Δημόσιας Υγείας και Συστημάτων Υγείας του Οντάριο που έγινε το 2019.

Στη χώρα μας, βάσει δεδομένων που έχουν ανακοινωθεί σε συνέδρια, τα ποσοστά έναρξης χρήσης νικοτίνης μέσω των θερμαινόμενων προϊόντων καπνού είναι επίσης πολύ χαμηλά. Η πλήρης δημοσίευση αυτών των στοιχείων, που αναμένεται τους επόμενους μήνες, θα μας δώσει περισσότερες πληροφορίες.

Όμως, παρότι τα στοιχεία αυτά είναι ενθαρρυντικά, δεν θα πρέπει να οδηγήσουν σε εφησυχασμό. Ο ρόλος της πολιτείας, της επιστημονικής κοινότητας αλλά και της βιομηχανίας είναι κρίσιμος για να θωρακίσουμε περαιτέρω την προστασία των ανηλίκων. Η ενίσχυση της νομοθεσίας με ρυθμίσεις που είναι προσαρμοσμένες στα νέα δεδομένα αλλά και η αυστηρή επιτήρηση της εφαρμογής τους, θα πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για τις αρχές. Η συμβολή της επιστημονικής κοινότητας στην παρακολούθηση του επιπολασμού χρήσης των προϊόντων καπνού και νικοτίνης είναι καθοριστική για να γνωρίζουμε τις τάσεις και το κατά πόσο τα μέτρα που λαμβάνει η πολιτεία αποδίδουν ή όχι.

Τέλος, όλες οι εταιρείες, μικρές και μεγάλες, θα πρέπει να υιοθετήσουν υπεύθυνες εμπορικές πρακτικές, ενώ θα πρέπει να επενδύσουν και στην τεχνολογία για να περιορίσουν την πρόσβαση των ανηλίκων στα προϊόντα τους.