Ποια είναι η καλύτερη ώρα για χορήγηση της χημειοθεραπείας

Μελλοντικά, η χημειοθεραπεία για τον καρκίνο θα μπορούσε να χορηγείται σε ώρες της ημέρας που τα κακοήθη κύτταρα είναι πιο ευαίσθητα στα φάρμακα. Αυτό θα  βελτιώσει το αποτέλεσμα. Αυτό ανακάλυψαν επιστήμονες από το Βερολίνο. Εντόπισαν ένα "εσωτερικό ρολόι" στα κύτταρα των λεγόμενων τριπλά αρνητικών καρκινωμάτων του μαστού (καρκίνος του μαστού).

"Το εσωτερικό ρολόι ελέγχει τον ρυθμό πολλών σωματικών λειτουργιών και μεταβολικών διεργασιών: Τον ύπνο και την πέψη, για παράδειγμα. Αλλά δεν είναι μόνο τα όργανα που είναι περισσότερο ή λιγότερο ενεργά σε διαφορετικές ώρες της ημέρας.

Τα μεμονωμένα κύτταρα ακολουθούν επίσης τον ρυθμό του "εσωτερικού ρολογιού" και αντιδρούν διαφορετικά στις εξωτερικές επιδράσεις σε διαφορετικές ώρες. Αυτό έχει μεγάλη σημασία για τη χημειοθεραπεία του καρκίνου.

Είναι γνωστό από προηγούμενες μελέτες ότι η επίδραση της χημειοθεραπείας είναι πιο αποτελεσματική όταν τα καρκινικά κύτταρα διαιρούνται. Ωστόσο, αυτή η γνώση δεν έχει αξιοποιηθεί σχεδόν καθόλου στην κλινική θεραπεία μέχρι σήμερα", ανέφερε σήμερα το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο "Charité" του Βερολίνου.

Μια ομάδα με επικεφαλής τον Adrian Granada από το Ολοκληρωμένο Κέντρο Καρκίνου του πανεπιστημιακού νοσοκομείου έθεσε ως εκ τούτου ως στόχο την εύρεση του βέλτιστου χρόνου για τη χορήγηση φαρμάκων - με βάση τους ατομικούς κιρκάδιους ρυθμούς των κακοήθων όγκων.

"Καλλιεργήσαμε κύτταρα από ασθενείς με τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού προκειμένου να παρατηρήσουμε πώς αντιδρούν στα φάρμακα που χορηγούνται σε διαφορετικές ώρες της ημέρας", εξήγησε η Carolin Ector, επιστημονική συνεργάτης της ομάδας του Granada.

Ο τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού είναι μια μορφή καρκίνου του μαστού στην οποία τα κύτταρα ούτε αναπτύσσονται με ορμονοεξαρτώμενο τρόπο (δεν έχουν υποδοχείς οιστρογόνων ή προγεσταγόνων) ούτε έχουν μεταλλάξεις που οδηγούν σε περισσότερους υποδοχείς HER2 (για αυξητικούς παράγοντες).

Πρόκειται για μια ιδιαίτερα επιθετική μορφή καρκίνου του μαστού που δεν ανταποκρίνεται στην αντι-ορμονική θεραπεία ή στον αποκλεισμό του HER2. "Χρησιμοποιώντας ζωντανή απεικόνιση, μια τεχνική για τη συνεχή παρατήρηση ζωντανών κυττάρων, και πολύπλοκες τεχνικές ανάλυσης δεδομένων, μπορέσαμε να παρακολουθήσουμε και να αξιολογήσουμε με ακρίβεια τους κιρκαδιανούς ρυθμούς, τους κύκλους ανάπτυξης και τις αντιδράσεις αυτών των καρκινικών κυττάρων στα φάρμακα", λέει η Carolin Ector.

Με αυτόν τον τρόπο, οι επιστήμονες μπόρεσαν να εντοπίσουν συγκεκριμένες ώρες της ημέρας κατά τις οποίες τα καρκινικά κύτταρα είναι πιο ευαίσθητα στην κυτταροστατική θεραπεία. Για παράδειγμα, διαπιστώθηκε ότι ο χημειοθεραπευτικός παράγοντας 5-φθοροουρακίλη δρα καλύτερα σε μια σειρά καρκινικών κυττάρων μεταξύ 8.00 και 10.00 το πρωί.

Η μελέτη έδειξε επίσης ότι ορισμένοι κυτταρικοί και γενετικοί παράγοντες είναι καθοριστικοί γι' αυτό.

Οι ειδικοί μπόρεσαν μάλιστα να βρουν ποια γονίδια είναι καθοριστικά για την κιρκαδιανή επίδραση ορισμένων φαρμάκων. "Ονομάζουμε αυτά τα γονίδια "γονίδια του κεντρικού ρολογιού". Επηρεάζουν σημαντικά την ευαισθησία των καρκινικών κυττάρων στις θεραπείες σε διαφορετικές ώρες της ημέρας", δήλωσε ο Granada.

Η προσέγγιση αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία λεπτομερών προφίλ που δείχνουν πώς διαφορετικοί τύποι καρκινικών κυττάρων ανταποκρίνονται σε διαφορετικά φάρμακα σε διαφορετικές ώρες. "Αυτό μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό των πιο αποτελεσματικών συνδυασμών φαρμάκων", δήλωσε ο Granada.

"Συνολικά, τα αποτελέσματά μας υποδηλώνουν ότι τα εξατομικευμένα σχέδια θεραπείας με βάση τους ατομικούς κιρκαδιανούς ρυθμούς θα μπορούσαν να βελτιώσουν σημαντικά την αποτελεσματικότητα των θεραπειών για τον καρκίνο", καταλήγει ο επιστήμονας. Οι ανεπιθύμητες παρενέργειες θα μπορούσαν επίσης να μειωθούν.

Προκειμένου τα ευρήματα αυτά να βρουν σύντομα το δρόμο τους στην κλινική πρακτική, τα αποτελέσματα πρόκειται να δοκιμαστούν σε μελέτες με μεγαλύτερη ομάδα ασθενών.

"Σχεδιάζουμε επίσης να διερευνήσουμε τους μοριακούς μηχανισμούς πίσω από τις κιρκαδιανές επιδράσεις στην ευαισθησία στα φάρμακα, προκειμένου να βελτιστοποιήσουμε περαιτέρω τον χρόνο της θεραπείας και να εντοπίσουμε νέους θεραπευτικούς στόχους", εξήγησε ο Granada.

Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "Nature Communications".

Πηγές:
Nature Communications