ΕΟΔΥ: Οδηγίες προστασίας της υγείας όσων πρόκειται να ταξιδέψουν

Οδηγίες προστασίας για όσους πρόκειται να ταξιδέψουν, εξέδωσαν σήμερα οι υπεύθυνοι του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), με βάση τις επιδημίες και τα συμβάντα σε διάφορες περιοχές του κόσμου.

Δάγκειος πυρετός

Η μεγάλη αύξηση κρουσμάτων Δάγκειου πυρετού σε παγκόσμιο επίπεδο το 2024, είχε ως συνέπεια την ανακοίνωση, στις 30 Μαΐου 2024 από τον ΠΟΥ, επιδημίας Δάγκειου πυρετού.

Από τις αρχές Ιανουάριου 2024, έχουν αναφερθεί περισσότερα από 12 εκατομμύρια κρούσματα Δάγκειου πυρετού και περισσότεροι από 8.000 σχετιζόμενοι θάνατοι σε παγκόσμιο επίπεδο από 86 χώρες.

Τα περισσότερα  κρούσματα αφορούν στην περιοχή PAHO του ΠΟΥ (Βόρεια/ Νότια/ Λατινική Αμερική, ΗΠΑ, Καναδάς, Καραϊβική).

Στη Βραζιλία έχουν καταγραφεί περισσότερα από 9 εκατομμύρια κρούσματα το 2024. Επίσης στη Βραζιλία συνεχίζεται ο εμβολιασμός κατά του Δάγκειου πυρετού.

Στην Γαλλία καταγράφηκαν 21 αυτόχθονα κρούσματα το έτος 2024 και ένα αυτόχθονο κρούσμα καταγράφηκε στην Ιταλία.

Επίσης κρούσματα της νόσου έχουν καταγραφεί στην Ασία και την Αφρική  από την αρχή του έτους.

Πυρετός Chikungunya (CHIKVD)

Από τις αρχές 2024 έως τον Αύγουστο, έχουν αναφερθεί περισσότερα από  450.000 κρούσματα CHIKVD σε παγκόσμιο επίπεδο. Επίσης έχουν αναφερθεί περισσότεροι από 160 σχετιζόμενοι θάνατοι, όλοι στη Βραζιλία. Συνολικά 21 χώρες ανέφεραν κρούσματα CHIKVD από την Αμερική (14), την Ασία (6) και την Ευρώπη(1). Οι χώρες που αναφέρουν τον υψηλότερο αριθμό κρουσμάτων είναι η Βραζιλία (375.534), η Παραγουάη(2.749), η Αργεντινή(698) και η Βολιβία(390).

Εκτός της Αμερικής, κρούσματα CHIKVD έχουν αναφερθεί στην Ασία, από την Ινδία(69.395) , το Πακιστάν (1.302), τις Μαλδίβες(389), την Ταϊλάνδη(280), το Ανατολικό Τιμόρ (195) και τη Μαλαισία (58).

Στην Αφρική από την αρχή του έτους έχουν αναφερθεί κρούσματα CHIKVD στη Σενεγάλη(8).

Στις 31 Ιουλίου 2024, η Γαλλία ανέφερε ένα αυτόχθονο κρούσμα της νόσου του ιού chikungunya (CHIKV), το πρώτο στην Ευρώπη, και στις 30 Αυγούστου του 2024 ανακοινώθηκαν ακόμα δύο αυτόχθονα κρούσματα στην ίδια περιοχή(La Reunion).

Το έτος 2023, αναφέρθηκαν περίπου 500.000 κρούσματα πυρετού Chikungunya και περισσότεροι από 400 σχετικοί θάνατοι παγκοσμίως.

Πυρετός Δυτικού Νείλου

Από τις αρχές του 2024 και έως τις 28 Αυγούστου, έχουν καταγραφεί  κρούσματα ιού του Δυτικού Νείλου σε 10 χώρες της ΕΕ/ΕΟΧ (Αυστρία, Βουλγαρία, Κροατία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ελλάδα,Ισπανία) και σε 3 χώρες εκτός ΕΕ/ΕΟΧ (Αλβανία, Σερβία, Κοσσυφοπέδιο).

Πυρετός Oropouche

Το 2024 έχουν καταγραφεί 10 επιβεβαιωμένα κρούσματα  νόσου από τον ιό Oropouche στην Ευρώπη, (5 στην Ιταλία, 3 στην Ισπανία, 2 στη Γερμανία), σε ταξιδιώτες που επέστρεψαν από την Κούβα(9) και από την Βραζιλία(1).

Οδηγίες

Ο Δάγκειος πυρετός, ο πυρετός Chikungunya, ο πυρετός δυτικού Νείλου και ο πυρετός Oropouche μεταδίδονται μέσω τσιμπήματος από μολυσμένο κουνούπι ή  μυγάκι (midge) στην περίπτωση του πυρετού Oropouche. Συνεπώς συνιστάται η τήρηση όλων των απαραίτητων μέτρων για την προστασία από τα έντομα:

• χρήση εγκεκριμένων εντομοαπωθητικών στο δέρμα και πάνω από ρούχα
• ένδυση με μακριά ρούχα, ψηλές κάλτσες και κλειστά παπούτσια
• προστασία του περιβάλλοντα χώρου με σήτες και κουνουπιέρες και ψεκασμός ανεμιστήρων και κλιματιστικών

Δεν υπάρχει εμβόλιο για την προφύλαξη και οι ταξιδιώτες που επιστρέφουν από ενδημικές περιοχές συνιστάται να  εφαρμόζουν τα παραπάνω προληπτικά μέτρα προστασίας από τα έντομα για 3 εβδομάδες μετά την επιστροφή τους. Σύμφωνα με τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας δεν υπάρχει κανένας περιορισμός στο εμπόριο και στις διεθνείς μετακινήσεις.

Ευλογιά των πιθήκων (monkeypox)

Από το 2022 και έως τις 31 Ιουλίου του 2024, επιβεβαιώθηκαν  περισσότερα από 100.000  κρούσματα mpox (clade I και clade II) και 200 σχετιζόμενοι θάνατοι, από 120 χώρες παγκοσμίως σύμφωνα με τον ΠΟΥ.

Συνολικά το 2024, περισσότερα από 20.000 κρούσματα mpox (clade I και clade II) έχουν αναφερθεί από 13 χώρες της Αφρικής και περισσότεροι από 600 σχετιζόμενοι θάνατοι.

Η χώρα που αναφέρει τα περισσότερα επιβεβαιωμένα κρούσματα το 2024 είναι η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό(ΛΔΚ).

Τις τελευταίες εβδομάδες, επιβεβαιωμένα κρούσματα mpox έχουν αναφερθεί σε χώρες γειτονικές της ΛΔΚ (Μπουρούντι,  Ρουάντα,  Ουγκάντα, Κένυα). Επίσης ένα νέο κρούσμα εντοπίστηκε στη Γουινέα.

Εισαγόμενα κρούσματα (Clade I) εκτός της αφρικανικής ηπείρου έχουν αναφερθεί από τη Σουηδία (στις 15 Αυγούστου, ένα κρούσμα) και από την Ταϊλάνδη (  στις 22 Αυγούστου, ένα κρούσμα). Δεν αναφέρεται προς το παρόν δευτερογενής μετάδοση της νόσου.

Στις 14 Αυγούστου 2024, ο ΠΟΥ κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης διεθνούς ενδιαφέροντος για τη δημόσια υγεία.

Οδηγίες

Οι ταξιδιώτες, που επισκέπτονται χώρες στις οποίες αναφέρονται κρούσματα , συστήνεται πριν το ταξίδι να  ενημερώνονται για τον τρόπο μετάδοσης της νόσου και να τηρούν τα παρακάτω μέτρα ατομικής προστασίας:

• εφαρμογή της υγιεινής των χεριών – συχνό πλύσιμο με νερό και σαπούνι ή χρήση αλκοολούχου αντισηπτικού εάν τα χέρια δεν είναι εμφανώς λερωμένα
• αποφυγή επαφής των χεριών με το στόμα, τη μύτη και τα μάτια
• αποφυγή επαφής με άγρια ζώα, ζωντανά ή νεκρά ή κατανάλωσης μη επαρκώς μαγειρεμένου κρέατος που προέρχεται από αυτά
• αποφυγή χρήσης προϊόντων (κρέμες, λοσιόν, σκόνες) που προέρχονται από άγρια ζώα
• εφαρμογή ασφαλών σεξουαλικών πρακτικών
• αποφυγή επαφής με άτομα που εμφανίζουν συμπτώματα και ιδιαίτερα δερματικές βλάβες ή βλάβες των γεννητικών οργάνων, καθώς και με τα ρούχα και τα κλινοσκεπάσματα τους
• αποφυγή άμεσης επαφής με ασθενείς, σωματικά υγρά ασθενών, σορούς/ σωματικά υγρά θανόντων
• αναβολή του ταξιδιού στην περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων συμβατών με ευλογιά των πιθήκων

Συστήνεται εμβολιασμός για άτομα που ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου.

Οι ίδιες οδηγίες ισχύουν και για εργαζόμενους στις χώρες αυτές, καθώς και σε ναυτικούς που τα πλοία τους προσεγγίζουν λιμάνια αυτών των χωρών.

Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, εάν εμφανιστούν συμπτώματα συμβατά με ευλογιά των πιθήκων, θα πρέπει να αναζητηθεί άμεσα ιατρική φροντίδα και να αποφεύγεται η επαφή με άλλα άτομα. Στην περίπτωση που ο ταξιδιώτης αναπτύξει συμπτώματα κατά τη διάρκεια της επιστροφής του, με όποιο μεταφορικό μέσο, θα πρέπει να αναζητήσει άμεσα ιατρική βοήθεια κατά την άφιξη και να αναφέρει το πρόσφατο ιστορικό ταξιδιού, έτσι ώστε να αποτραπεί η περαιτέρω διασπορά της νόσου και να διευκολυνθεί η διαδικασία ιχνηλάτησης επαφών.

Μετά την επιστροφή, οι ταξιδιώτες συστήνεται να παρακολουθούν την υγεία τους για 21 ημέρες και στην περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων να αναζητήσουν άμεσα ιατρική φροντίδα αναφέροντας το πρόσφατο ταξίδι.

Σύμφωνα με τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας δεν υπάρχει κανένας περιορισμός σε ότι αφορά στο εμπόριο και στις διεθνείς μετακινήσεις.

Ιλαρά

Από την 1η Ιουλίου 2023 έως τις 30 Ιουνίου 2024, 30 χώρες της ΕΕ/ΕΟΧ ανέφεραν 17.273 κρούσματα ιλαράς, 13.308 από τα οποία ήταν εργαστηριακά επιβεβαιωμένα.

Το Περιφερειακό Γραφείο Ευρώπης του ΠΟΥ ανέφερε 84.932 κρούσματα ιλαράς το 2024, έως τις 5 Αυγούστου 2024.

Ο μεγαλύτερος αριθμός κρουσμάτων αναφέρθηκε από τη Ρουμανία (13.879), την Ιταλία (753), την Αυστρία (514), το Βέλγιο (493) και τη Γαλλία (436).

Συνολικά 19 θάνατοι που σχετίζονται με την ιλαρά έχουν αναφερθεί στην ΕΕ/ΕΟΧ το 2024, στη Ρουμανία (18) και την Ιρλανδία (1).

Οι πέντε χώρες εκτός ΕΕ/ΕΟΧ που ανέφεραν τα περισσότερα κρούσματα ιλαράς είναι το Καζακστάν (27.330),το Αζερμπαϊτζάν (16.633),η  Ρωσία (13.018),το  Κιργιστάν (11.759) και το Ηνωμένο Βασίλειο (2.123).

Οδηγίες

Oι ταξιδιώτες, παιδιά και ενήλικες, σε χώρες με έξαρση κρουσμάτων συστήνεται να επιβεβαιώνουν τον πλήρη εμβολιασμό τους με δύο δόσεις του τριδύναμου εμβολίου ιλαράς-ερυθράς-παρωτίτιδας (εμβόλιο MMR) πριν το ταξίδι. Σε ότι αφορά στην Ευρώπη ιδιαίτερη προσοχή συνιστάται στους ταξιδιώτες στην Ρουμανία.

COVID-19

Μετά την ανακοίνωση από τον ΠΟΥ στις 5 Μαΐου 2023, σχετικά με την λήξη της κατάστασης  έκτακτης ανάγκης για την υγεία σε παγκόσμιο επίπεδο, προτεραιότητα για τους ταξιδιώτες αποτελεί η τήρηση των βασικών μέτρων πρόληψης μετάδοσης των λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος  όπως

• η συχνή εφαρμογή της υγιεινής των χεριών
• η αναπνευστική υγιεινή (κάλυψη του στόματος και της μύτης με χαρτομάντηλο κατά το βήχα ή το φτέρνισμα, αποφυγή επαφής των χεριών με στόμα, μύτη ή μάτια)
• η αποφυγή επαφήςμε άτομα που παρουσιάζουν συμπτώματα από το αναπνευστικό σύστημα
• Επιπρόσθετα συστήνονται
• ο ετήσιος εμβολιασμός για COVID-19
• η αναβολή του ταξιδιούστην περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων συμβατών με COVID-19, όπως επίσης στην περίπτωση αναμονής αποτελέσματος ή επί θετικού αποτελέσματος σε ταχεία δοκιμασία αντιγόνου ή μοριακό έλεγχο με RT-PCR
• η εφαρμογή μάσκας, η παραμονή στο χώρο διαμονής και η αναζήτηση ιατρικής βοήθειαςστην περίπτωση νόσησης κατά τη διάρκεια του ταξιδιού
• η αναζήτηση ιατρικής βοήθειαςστην περίπτωση εμφάνισης πυρετού ή/και συμπτωμάτων από το αναπνευστικό σύστημα έως και 5 ημέρες μετά την επιστροφή

Η χρήση μάσκας στους δημόσιους κλειστούς ή ανοιχτούς χώρους σε συνθήκες συνωστισμού, συστήνεται για  άτομα που ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου.

Κοκκύτης

Ο κοκκύτης είναι ενδημική νόσος τόσο για την ΕΕ/ΕΟΧ όσο και παγκόσμια. Το 2023 δηλώθηκαν περισσότερα από 25.000 κρούσματα σε χώρες της ΕΕ/ΕΟΧ. Από τον Ιανουάριο έως το Μάρτιο 2024 έχουν δηλωθεί περισσότερα από 32.000 κρούσματα (Δανία, Βέλγιο, Κροατία, Τσεχία, Νορβηγία, Ισπανία, Σουηδία, Μαυροβούνιο, Ηνωμένο Βασίλειο, Ελβετία, Σερβία).Η πλειονότητα των κρουσμάτων αφορά σε βρέφη μικρότερα του ενός έτους (17 χώρες) και σε έφηβους 10-19 ετών (6 χώρες). Η αύξηση του αριθμού των κρουσμάτων αποδίδεται σε χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη, εξασθενημένη ανοσία καθώς και σε αναμενόμενα επιδημικά κύματα κάθε τρία έως πέντε χρόνια ακόμα και σε περιοχές με υψηλή εμβολιαστική κάλυψη.

Τα βρέφη διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο σοβαρής νόσου και θανάτου και σχεδόν όλοι οι θάνατοι στις χώρες της Ευρώπης, έχουν καταγραφεί σε βρέφη κάτω των τριών μηνών.

Οδηγίες

Το βασικότερο μέτρο πρόληψης για τον κοκκύτη είναι ο έγκαιρος εμβολιασμός, από τον 2ο μήνα της ζωής καθώς και η ολοκλήρωση του εμβολιασμού με όλες τις απαιτούμενες δόσεις εμβολίων των παιδιών και των ενηλίκων σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών.

Χολέρα

Από την 1^η Ιανουαρίου έως 31 Ιουλίου του 2024, έχουν αναφερθεί 312.135  κρούσματα χολέρας και 2.284 θάνατοι σε παγκόσμιο επίπεδο.

Οι χώρες που αναφέρουν τα περισσότερα κρούσματα είναι το Αφγανιστάν, το Πακιστάν, η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, η Σομαλία και οι Κομόρες.

Στις Κομόρες η χολέρα έχει κηρυχτεί επίσημα ενδημική νόσος από τις 2 Φεβρουαρίου του 2024 και έχουν καταγραφεί συνολικά και στα τρία νησιά, πάνω από  10.000 κρούσματα, συμπεριλαμβανομένων 149 σχετιζόμενων θανάτων έως τις 12 Αυγούστου του 2024. Δεδομένης της απουσίας αυτόχθονων κρουσμάτων χολέρας στη Μαγιότ από τα μέσα Ιουλίου του 2024 και της μείωσης του αριθμού νέων κρουσμάτων στις Κομόρες, η πιθανότητα μετάδοσης θεωρείται πλέον πολύ χαμηλή.

Οδηγίες

Οι ταξιδιώτες συστήνεται να τηρούν αυστηρά τα προληπτικά μέτρα για την ασφαλή κατανάλωση τροφίμων και ποτών. Στην περίπτωση μακράς παραμονής σε ενδημικές περιοχές, όπως τα μέλη ανθρωπιστικών αποστολών, συνιστάται ο εμβολιασμός.

Πολιομυελίτιδα

Το έτος 2024 έως τις 20 Αυγούστου έχουν καταγραφεί 27 κρούσματα οξείας χαλαρής παράλυσης(AFP)  οφειλόμενα στον τύπο WPV1 της πολιομυελίτιδας στο Πακιστάν(14) και στο Αφγανιστάν(13).

Επιπλέον, στις 25 Ιουλίου, ένα κρούσμα οξείας χαλαρής παράλυσης AFP, οφειλόμενο σε παραλλαγή του ιού της πολιομυελίτιδας καταγράφηκε στη περιοχή Deir al–Balah της Γάζας, στην Παλαιστίνη.

Ιός πολιομυελίτιδας που προέρχεται από εμβόλιο (cVDPV):

Από την 1η Ιανουαρίου του 2024 έως τις 20 Αύγουστου του 2024 καταγράφηκαν 133 κρούσματα οξείας χαλαρής παράλυσης AFP οφειλόμενα στον τύπο cVPDV1 της νόσου, από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και τη Μοζαμβίκη.

Το 2024 καταγράφηκαν 133 κρούσματα οξείας χαλαρής παράλυσης AFP οφειλόμενα στον cVPDV2 τύπο της νόσου από 14 χώρες. Η πλειονότητα των κρουσμάτων καταγράφηκε στην στη Νιγηρία (39) και στην Υεμένη(33).

Το 2023 και το 2024, δεν αναφέρθηκαν περιπτώσεις AFP που προκλήθηκαν από τον τύπο cVDPV3.

Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης/ Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου είναι ελεύθερες πολιομυελίτιδας από το 2002.

Οδηγίες

Ο ιός της πολιομυελίτιδας μεταδίδεται από άτομο σε άτομο κυρίως μέσω της κοπρανο-στοματικής οδού και σπανιότερα μέσω της στοματο-στοματικής οδού, σε συνθήκες χαμηλού υγειονομικού επιπέδου. Ο ιός ανιχνεύεται πιο εύκολα και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στα κόπρανα, από ότι σε φαρυγγικές εκκρίσεις. Σε σπάνιες περιπτώσεις, το γάλα, άλλες τροφές και αντικείμενα μολυσμένα με κόπρανα έχουν ενοχοποιηθεί ως πηγές μετάδοσης. Δεν υπάρχουν αξιόπιστες ενδείξεις μετάδοσης μέσω εντόμων. Το νερό και τα λύματα ενοχοποιούνται σπανίως. Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν εμφανίζονται συμπτώματα, ενώ τη σοβαρή παραλυτική μορφή της νόσου εκδηλώνει λιγότερο από 1% όσων μολύνονται από τον ιό. Η πολιομυελίτιδα είναι νόσημα που προλαμβάνεται με εμβολιασμό. Συστήνεται ο εμβολιασμός όλων των ταξιδιωτών, από και προς χώρες στις οποίες η νόσος ενδημεί, καθώς και η καταγραφή του εμβολιασμού στο Διεθνές Πιστοποιητικό Εμβολιασμού.