PSA και καρκίνος προστάτη: Μύθοι και αλήθειες

Ο καρκίνος του προστάτη είναι η πιο κοινή μορφή καρκίνου στους άνδρες και η δεύτερη αιτία απώλειας ζωής στον ανδρικό πληθυσμό. Ένας από τους πιο διαδεδομένους δείκτες για την ανίχνευση του καρκίνου του προστάτη είναι το PSA (Prostate-Specific Antigen). 
«Ωστόσο, υπάρχουν πολλές παρανοήσεις και μύθοι γύρω από το PSA και τον ρόλο του στη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη», αναφέρει ο κ. Χρήστος Παπαχρήστου, Χειρουργός Ουρολόγος-Ανδρολόγος, Υπεύθυνος Ουρολογικού Τμήματος ΛΗΤΩ, ο οποίος στη συνέχεια εξηγεί τι είναι το PSA, τις φυσιολογικές του τιμές, πότε και πώς πρέπει να μετράται, καθώς και πώς να ερμηνεύονται οι αυξημένες τιμές του.

Τι είναι το PSA;

Το PSA είναι ένα πρωτεϊνικό ένζυμο που παράγεται από τον προστάτη και κυκλοφορεί στο αίμα. Η βασική του λειτουργία είναι να ρευστοποιεί το σπέρμα, διευκολύνοντας τη γονιμοποίηση. Το PSA χρησιμοποιείται ως βιοδείκτης για τον καρκίνο του προστάτη, καθώς οι αυξημένες τιμές του μπορεί να υποδηλώνουν την ύπαρξη της νόσου.

Τιμές PSA ανά ηλικία

Οι φυσιολογικές τιμές του PSA διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία:

40-49 ετών: 0-2,5 ng/mL
50-59 ετών: 0-3,5 ng/mL
60-69 ετών: 0-4,5 ng/mL
70 και άνω: 0-6,5 ng/mL
Αυτές οι τιμές είναι ενδεικτικές και μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με το εργαστήριο και την τεχνική μέτρησης.

Φυσιολογικές τιμές PSA (Prostate-Specific Antigen)

Οι φυσιολογικές τιμές PSA είναι εκείνες που δεν υπερβαίνουν τα ανώτερα όρια για την ηλικία του εξεταζόμενου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι χαμηλές τιμές PSA δεν αποκλείουν την ύπαρξη καρκίνου, ενώ υψηλές τιμές δεν επιβεβαιώνουν απαραίτητα την ύπαρξη της νόσου.

Σε ποια ηλικία πρέπει να αρχίσει ένας άνδρας να μετράει το PSA του, κάθε πότε να το επαναλαμβάνει και μέχρι ποια ηλικία;

Συνιστάται οι άνδρες να αρχίζουν να μετρούν τα επίπεδα του PSA από την ηλικία των 50 ετών. 
Για άνδρες με αυξημένο κίνδυνο (π.χ., οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη), η μέτρηση πρέπει να ξεκινήσει από τα 45. 
Η επαναληπτική μέτρηση πρέπει να γίνεται κάθε 1-2 χρόνια, ανάλογα με τις τιμές PSA και τις οδηγίες του ουρολόγου. 
Συνήθως, οι τακτικές μετρήσεις συνεχίζονται μέχρι την ηλικία των 75 ετών, εκτός αν υπάρχουν ειδικές ιατρικές ενδείξεις για συνέχιση.

Σε ποιες καταστάσεις ανεβαίνει η τιμή του PSA;

Οι αυξημένες τιμές PSA δεν υποδηλώνουν απαραίτητα καρκίνο του προστάτη. 
Μπορεί να αυξηθούν σε διάφορες καταστάσεις όπως:

• Καλοήθης υπερπλασία του προστάτη (BPH)
• Προστατίτιδα (φλεγμονή του προστάτη)
• Ουρολοιμώξεις
• Μετά από ιατρικές παρεμβάσεις στον προστάτη (π.χ., βιοψία)
• Σωματική δραστηριότητα που πιέζει τον προστάτη (π.χ., ποδηλασία)
• Εκσπερμάτιση και σεξουαλική επαφή
• Δακτυλική εξέταση
• Δυσκοιλιότητα 

Πώς διερευνάτε αν μία αυξημένη τιμή PSA υποδηλώνει ύπαρξη καρκίνου;

Αν οι τιμές PSA είναι αυξημένες, ο ουρολόγος θα προχωρήσει σε περαιτέρω διερεύνηση, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει:

• Πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία προστάτη (mpMRI): Αυτή η απεικονιστική εξέταση παρέχει λεπτομερείς εικόνες του προστάτη και βοηθά στον εντοπισμό ύποπτων περιοχών.
• Βιοψία προστάτη: Εάν η mpMRI δείξει ύποπτες περιοχές ή αν οι τιμές PSA συνεχίζουν να αυξάνονται, μπορεί να γίνει βιοψία για τη λήψη δειγμάτων ιστού από τον προστάτη και την ανάλυση τους για καρκινικά κύτταρα.

«Συμπερασματικά, το PSA (Prostate-Specific Antigen) είναι ένα πολύτιμο εργαλείο στη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη, αλλά πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή και σε συνδυασμό με άλλες διαγνωστικές μεθόδους. 

Η σωστή ενημέρωση και καθοδήγηση από τον ειδικό ουρολόγο είναι απαραίτητη για τη λήψη των καλύτερων ιατρικών αποφάσεων» καταλήγει ο κ. Παπαχρήστου.