ΕΟΔΥ: Επιδημίες ανά τον κόσμο: Προληπτικά μέτρα για ταξιδιώτες

Δάγκειος πυρετός,  πυρετός Chikungunya (CHIKVD), πυρετός Δυτικού Νείλου και πυρετός Oropouche

Δάγκειος πυρετός

Η μεγάλη αύξηση κρουσμάτων Δάγκειου πυρετού σε παγκόσμιο επίπεδο το 2024, είχε ως συνέπεια την ανακοίνωση, στις 30 Μαΐου 2024 από τον ΠΟΥ, επιδημίας Δάγκειου πυρετού.

Από τις αρχές Ιανουάριου 2024, έχουν αναφερθεί περισσότερα από 13 εκατομμύρια κρούσματα Δάγκειου πυρετού και περισσότεροι από 8.500 σχετιζόμενοι θάνατοι σε παγκόσμιο επίπεδο από 86 χώρες.

Τα περισσότερα  κρούσματα αφορούν στην περιοχή PAHO του ΠΟΥ (Βόρεια/ Νότια/ Λατινική Αμερική, ΗΠΑ, Καναδάς, Καραϊβική).

Στη Βραζιλία έχουν καταγραφεί περισσότερα από 9,5 εκατομμύρια κρούσματα το 2024. Επίσης στη Βραζιλία συνεχίζεται ο εμβολιασμός κατά του Δάγκειου πυρετού.

Στην Ιταλία το 2024, έως τις 13 Νοεμβρίου, έχουν αναφερθεί 214 κρούσματα τοπικής μετάδοσης Δάγκειου πυρετού, στην Marche (147), στην Emilia Romagna (36), στη Λομβαρδία (12), στο Abruzzo (15) και σε περιοχές Τοσκάνης (2) και στο Βένετο (1).

Στη Γαλλία το 2024, έως τις 6 Νοεμβρίου, έχουν αναφερθεί 85 κρούσματα τοπικής μετάδοσης Δάγκειου πυρετού στις περιοχές  Alpes-Maritimes (19), Drôme (2), Hérault(3), Pyrénées-Orientales ή Lozère (2), Vaucluse (18) και Var (41).

Επίσης το 2024, κρούσματα της νόσου έχουν καταγραφεί στην Ασία και την Αφρική.

Πυρετός Chikungunya (CHIKVD)

Από τις αρχές 2024 έως τον Οκτώβριο, έχουν αναφερθεί περισσότερα από  460.000 κρούσματα CHIKVD σε παγκόσμιο επίπεδο. Επίσης έχουν αναφερθεί περισσότεροι από 170 σχετιζόμενοι θάνατοι, όλοι στη Βραζιλία. Συνολικά 23 χώρες ανέφεραν κρούσματα CHIKVD από την Αμερική (15), την Ασία (6), την Αφρική(1) και την Ευρώπη(1). Οι χώρες που αναφέρουν τον υψηλότερο αριθμό κρουσμάτων είναι η Βραζιλία (391.754), η Παραγουάη(2.749), η Αργεντινή(768) και η Βολιβία(409).

Εκτός της Αμερικής, κρούσματα CHIKVD έχουν αναφερθεί στην Ασία, από την Ινδία (69.439) , το Πακιστάν (2.447), την Ταϊλάνδη(468), τις Μαλδίβες(389), το Ανατολικό Τιμόρ (195) και τη Μαλαισία (72).

Στην Αφρική από την αρχή του έτους έχουν αναφερθεί κρούσματα CHIKVD στη Σενεγάλη(9).

Από 31 Ιουλίου 2024 και μέχρι τον Οκτώβριο, η Γαλλία ανέφερε 8 αυτόχθονα κρούσμα της νόσου του ιού Chikungunya (CHIKV), στην περιοχή La Reunion.

Πυρετός Δυτικού Νείλου

Το 2024 έως τις 14 Νοεμβρίου, αναφέρθηκαν 1.375 κρούσματα τοπικής μετάδοσης της νόσου με γνωστό τόπο μόλυνσης από 19 χώρες της Ευρώπης, Ιταλία (449), Ελλάδα (217), Ισπανία (131), Ουγγαρία (111), Αλβανία (102), Ρουμανία (99), Σερβία(63), Τουρκία (55), Γαλλία (37), Αυστρία (34), Γερμανία (24), Κροατία (20), Βουλγαρία (14), Σλοβακία(5), Σλοβενία ​​(5), Κόσοβο (4), Κύπρος (2), Βόρεια Μακεδονία (2) και Τσεχία (1).

Επίσης αναφέρθηκαν 113 σχετιζόμενοι θάνατοι από την Ελλάδα (34),τη Ρουμανία (20), την Ιταλία (18), την Αλβανία (13), την Ισπανία (10), τη Σερβία(5), την Τουρκία (5), τη Βουλγαρία (3), την Ουγγαρία (3), τη Γαλλία (1) και τη Βόρεια Μακεδονία (1).

Την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους(2023), είχαν αναφερθεί 781 κρούσματα.

Ο αριθμός των κρουσμάτων που αναφέρθηκαν το 2024 είναι πάνω από τον μέσο μηνιαίο αριθμό κρουσμάτων της  τελευταίας δεκαετίας.

Πυρετός Oropouche(OROV)

Το 2024 έως τις 5 Οκτωβρίου, 10.275 επιβεβαιωμένα κρούσματα OROV έχουν αναφερθεί στην αμερικανική ήπειρο, από τη Βραζιλία (8.258), το Περού (936), την Κούβα (555), τη Βολιβία(356), την Κολομβία (74), το Εκουαδόρ(2), τη Γουιάνα(2) και τη Δομινικανή Δημοκρατία (33). Επιπλέον, έχουν αναφερθεί  κρούσματα από τις ΗΠΑ (90) και τον Καναδά (2).

Στην  Ευρώπη το 2024 έχουν καταγραφεί 10 επιβεβαιωμένα κρούσματα  νόσου από τον ιό Oropouche, στην Ιταλία (5) στην Ισπανία (3), στη Γερμανία (2), σε ταξιδιώτες που επέστρεψαν από την Κούβα (9) και από τη Βραζιλία(1).

Οδηγίες

Ο Δάγκειος πυρετός, ο πυρετός Chikungunya, ο πυρετός Δυτικού Νείλου και ο πυρετός Oropouche μεταδίδονται μέσω τσιμπήματος από μολυσμένο κουνούπι ή  μυγάκι (midge) στην περίπτωση του πυρετού Oropouche. Συνεπώς συνιστάται η τήρηση όλων των απαραίτητων μέτρων για την προστασία από τα έντομα:

• χρήση εγκεκριμένων εντομοαπωθητικών στο δέρμα και πάνω από ρούχα
• ένδυση με μακριά ρούχα, ψηλές κάλτσες και κλειστά παπούτσια
• προστασία του περιβάλλοντα χώρου με σήτες και κουνουπιέρες και ψεκασμός ανεμιστήρων και κλιματιστικών

Δεν υπάρχει εμβόλιο για την προφύλαξη και οι ταξιδιώτες που επιστρέφουν από ενδημικές περιοχές συνιστάται να  εφαρμόζουν τα παραπάνω προληπτικά μέτρα προστασίας από τα έντομα για 3 εβδομάδες μετά την επιστροφή τους. Σύμφωνα με τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας δεν υπάρχει κανένας περιορισμός στο εμπόριο και στις διεθνείς μετακινήσεις.

Mpox

Συνολικά το 2024, έως τις 10 Νοεμβρίου, περισσότερα από 50.500 κρούσματα(επιβεβαιωμένα και ύποπτα) mpox (clade I και clade II) έχουν αναφερθεί από χώρες της Αφρικής και περισσότεροι από 1.100 σχετιζόμενοι θάνατοι. Η χώρα που αναφέρει τα περισσότερα κρούσματα το 2024 είναι η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔΚ). Τις τελευταίες εβδομάδες, επιβεβαιωμένα κρούσματα mpox έχουν αναφερθεί σε χώρες γειτονικές της ΛΔΚ (Μπουρούντι,  Ρουάντα,  Ουγκάντα, Κένυα, Νότια Αφρική, Γουινέα, Καμερούν, Κονγκό, Γκαμπόν, Γκάνα, Μαρόκο, Λιβερία, Νιγηρία).

Εισαγόμενα κρούσματα (Clade I) εκτός της αφρικανικής ηπείρου έχουν αναφερθεί από τη Σουηδία (1) και την Ταϊλάνδη (1). Δεν αναφέρεται προς το παρόν δευτερογενής μετάδοση της νόσου.

Στις 14 Αυγούστου 2024, ο ΠΟΥ κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης διεθνούς ενδιαφέροντος για τη δημόσια υγεία.

Οδηγίες

Οι ταξιδιώτες, που επισκέπτονται χώρες στις οποίες αναφέρονται κρούσματα , συστήνεται πριν το ταξίδι να  ενημερώνονται για τον τρόπο μετάδοσης της νόσου και να τηρούν τα παρακάτω μέτρα ατομικής προστασίας:

• εφαρμογή της υγιεινής των χεριών – συχνό πλύσιμο με νερό και σαπούνι ή χρήση αλκοολούχου αντισηπτικού εάν τα χέρια δεν είναι εμφανώς λερωμένα
• αποφυγή επαφής των χεριών με το στόμα, τη μύτη και τα μάτια
• αποφυγή επαφής με άγρια ζώα, ζωντανά ή νεκρά ή κατανάλωσης μη επαρκώς μαγειρεμένου κρέατος που προέρχεται από αυτά
• αποφυγή χρήσης προϊόντων (κρέμες, λοσιόν, σκόνες) που προέρχονται από άγρια ζώα
• εφαρμογή ασφαλών σεξουαλικών πρακτικών
• αποφυγή επαφής με άτομα που εμφανίζουν συμπτώματα και ιδιαίτερα δερματικές βλάβες ή βλάβες των γεννητικών οργάνων, καθώς και με τα ρούχα και τα κλινοσκεπάσματα τους
• αποφυγή άμεσης επαφής με ασθενείς, σωματικά υγρά ασθενών, σορούς/ σωματικά υγρά θανόντων
• αναβολή του ταξιδιού στην περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων συμβατών με ευλογιά των πιθήκων

Συστήνεται εμβολιασμός για άτομα που ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου.

Εμβολιασμός έναντι της ευλογιάς τύπου mpox με το εμβόλιο Jynneos

Οι ίδιες οδηγίες ισχύουν και για εργαζόμενους στις χώρες αυτές, καθώς και σε ναυτικούς που τα πλοία τους προσεγγίζουν λιμάνια αυτών των χωρών.

Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, εάν εμφανιστούν συμπτώματα συμβατά με ευλογιά των πιθήκων, θα πρέπει να αναζητηθεί άμεσα ιατρική φροντίδα και να αποφεύγεται η επαφή με άλλα άτομα. Στην περίπτωση που ο ταξιδιώτης αναπτύξει συμπτώματα κατά τη διάρκεια της επιστροφής του, με όποιο μεταφορικό μέσο, θα πρέπει να αναζητήσει άμεσα ιατρική βοήθεια κατά την άφιξη και να αναφέρει το πρόσφατο ιστορικό ταξιδιού, έτσι ώστε να αποτραπεί η περαιτέρω διασπορά της νόσου και να διευκολυνθεί η διαδικασία ιχνηλάτησης επαφών.

Μετά την επιστροφή, οι ταξιδιώτες συστήνεται να παρακολουθούν την υγεία τους για 21 ημέρες και στην περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων να αναζητήσουν άμεσα ιατρική φροντίδα αναφέροντας το πρόσφατο ταξίδι.

Σύμφωνα με τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας δεν υπάρχει κανένας περιορισμός σε ότι αφορά στο εμπόριο και στις διεθνείς μετακινήσεις.

Λοίμωξη από τον ιό Marburg

Στις 27 Σεπτεμβρίου 2024, η Ρουάντα ανέφερε επιδημία ιού Marburg, σε οκτώ από τις τριάντα περιφέρειες της χώρας. Μέχρι τις 30 Οκτωβρίου 2024, έχουν αναφερθεί 66 κρούσματα, συμπεριλαμβανομένων 15 θανάτων. H πλειοψηφία των κρουσμάτων είναι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας.

Οδηγίες

Εάν ταξιδεύετε στη Δημοκρατία της Ρουάντα, θα πρέπει να :

• Αποφύγετε την επαφή με άρρωστα άτομα που έχουν συμπτώματα, όπως πυρετό, μυϊκό πόνο και εξάνθημα.
• Αποφύγετε την επαφή με αίμα και άλλα σωματικά υγρά ατόμων.
• Αποφύγετε επισκέψεις σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας ιδιαίτερα στις περιοχές που έχουν καταγραφεί κρούσματα, εάν δεν συντρέχουν σοβαροί λόγοι υγείας.
• Αποφύγετε την επαφή με νεκρά σώματα ή αντικείμενα που έχουν έρθει σε επαφή με νεκρά σώματα, καθώς και τη συμμετοχή σε τελετές ταφής.
• Αποφύγετε την επίσκεψη σε παραδοσιακούς θεραπευτές.
• Αποφύγετε την επαφή με νυχτερίδες ή την είσοδο στις σπηλιές και τα ορυχεία όπου ζουν.
• Αποφύγετε επαφή με ζώα όπως χιμπατζήδες, γορίλες κτλ.

Κατά τη διάρκεια της παραμονή σας στις περιοχές με κρούσματα, θα πρέπει να παρακολουθείτε την υγεία σας για ενδεχόμενη εμφάνιση συμπτωμάτων ύποπτων για λοίμωξη από ιό Marburg. Η παρακολούθηση θα πρέπει να συνεχιστεί και για 21 ημέρες μετά την αναχώρηση σας από τη χώρα.

Σε περίπτωση που εμφανίσετε πυρετό, ρίγη, πονοκέφαλο, μυαλγίες, εξάνθημα, πόνο στο στήθος, πονόλαιμο, διάρροια, έμετο, κοιλιακό άλγος ή ανεξήγητη αιμορραγία ή μώλωπες, θα πρέπει να αναζητήσετε άμεσα ιατρική αξιολόγηση και να αναφέρετε το πρόσφατο ταξίδι σας. Στο μεταξύ θα πρέπει για προληπτικούς λόγους, να έχετε απομονωθεί από άλλα άτομα.

Ιλαρά

Το 2024 έως τις 7 Νοεμβρίου, το Περιφερειακό Γραφείο Ευρώπης του ΠΟΥ ανέφερε 95.204 κρούσματα ιλαράς.

Ο μεγαλύτερος αριθμός κρουσμάτων αναφέρεται από τη  Ρουμανία και ακολουθούν η Ιταλία, το Βέλγιο, η Αυστρία και η Γαλλία.

Οι χώρες εκτός ΕΕ/ΕΟΧ που ανέφεραν τα περισσότερα κρούσματα ιλαράς το 2024 είναι: Καζακστάν (27.760), Αζερμπαϊτζάν (16.675), τη Ρωσική Ομοσπονδία (14.751), το Κιργιστάν (12.587) και το Ηνωμένο Βασίλειο (2.398).

Συνολικά έχουν αναφερθεί 19 σχετιζόμενοι θάνατοι στην ΕΕ/ΕΟΧ το 2024, από την Ρουμανία (18) και την Ιρλανδία (1).

Οδηγίες

Oι ταξιδιώτες, παιδιά και ενήλικες, σε χώρες με έξαρση κρουσμάτων συστήνεται να επιβεβαιώνουν τον πλήρη εμβολιασμό τους με δύο δόσεις του τριδύναμου εμβολίου ιλαράς-ερυθράς-παρωτίτιδας (εμβόλιο MMR) πριν το ταξίδι. Σε ότι αφορά στην Ευρώπη ιδιαίτερη προσοχή συνιστάται στους ταξιδιώτες στην Ρουμανία.

COVID-19

Μετά την ανακοίνωση από τον ΠΟΥ στις 5 Μαΐου 2023, σχετικά με την λήξη της κατάστασης  έκτακτης ανάγκης για την υγεία σε παγκόσμιο επίπεδο, προτεραιότητα για τους ταξιδιώτες αποτελεί η τήρηση των βασικών μέτρων πρόληψης μετάδοσης των λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος  όπως

• η συχνή εφαρμογή της υγιεινής των χεριών
• η αναπνευστική υγιεινή (κάλυψη του στόματος και της μύτης με χαρτομάντηλο κατά το βήχα ή το φτέρνισμα, αποφυγή επαφής των χεριών με στόμα, μύτη ή μάτια)
• η αποφυγή επαφής με άτομα που παρουσιάζουν συμπτώματα από το αναπνευστικό σύστημα
• Επιπρόσθετα συστήνονται
• ο ετήσιος εμβολιασμός για COVID-19
• η αναβολή του ταξιδιούστην περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων συμβατών με COVID-19, όπως επίσης στην περίπτωση αναμονής αποτελέσματος ή επί θετικού αποτελέσματος σε ταχεία δοκιμασία αντιγόνου ή μοριακό έλεγχο με RT-PCR
• η εφαρμογή μάσκας, η παραμονή στο χώρο διαμονής και η αναζήτηση ιατρικής βοήθειαςστην περίπτωση νόσησης κατά τη διάρκεια του ταξιδιού
• η αναζήτηση ιατρικής βοήθειαςστην περίπτωση εμφάνισης πυρετού ή/και συμπτωμάτων από το αναπνευστικό σύστημα έως και 5 ημέρες μετά την επιστροφή

Η χρήση μάσκας στους δημόσιους κλειστούς ή ανοιχτούς χώρους σε συνθήκες συνωστισμού, συστήνεται για  άτομα που ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου.

Κοκκύτης

Ο κοκκύτης είναι ενδημική νόσος τόσο για την ΕΕ/ΕΟΧ όσο και παγκόσμια. Από τον Ιανουάριο έως το Μάρτιο 2024 έχουν δηλωθεί περισσότερα από 32.000 κρούσματα (Δανία, Βέλγιο, Κροατία, Τσεχία, Νορβηγία, Ισπανία, Σουηδία, Μαυροβούνιο, Ηνωμένο Βασίλειο, Ελβετία, Σερβία).Η πλειονότητα των κρουσμάτων αφορά σε βρέφη μικρότερα του ενός έτους (17 χώρες) και σε έφηβους 10-19 ετών (6 χώρες). Η αύξηση του αριθμού των κρουσμάτων αποδίδεται σε χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη, εξασθενημένη ανοσία καθώς και σε αναμενόμενα επιδημικά κύματα κάθε τρία έως πέντε χρόνια ακόμα και σε περιοχές με υψηλή εμβολιαστική κάλυψη.

Τα βρέφη διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο σοβαρής νόσου και θανάτου και σχεδόν όλοι οι θάνατοι στις χώρες της Ευρώπης, έχουν καταγραφεί σε βρέφη κάτω των τριών μηνών.

Οδηγίες

Το βασικότερο μέτρο πρόληψης για τον κοκκύτη είναι ο έγκαιρος εμβολιασμός, από τον 2ο μήνα της ζωής καθώς και η ολοκλήρωση του εμβολιασμού με όλες τις απαιτούμενες δόσεις εμβολίων των παιδιών και των ενηλίκων σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών.

Πηγή: https://www.ecdc.europa.eu/en/publications-data/increase-pertussis-cases-eueea

Χολέρα

Από τον Ιανουάριο έως 23 Οκτωβρίου 2024, έχουν αναφερθεί 457.341 κρούσματα χολέρας και 3.433 θάνατοι σε παγκόσμιο επίπεδο.

Οι χώρες που αναφέρουν τα περισσότερα κρούσματα είναι το Αφγανιστάν, το Πακιστάν, η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, η Σομαλία , η Νιγηρία, η Αιθιοπία και οι Κομόρες.

Οδηγίες

Οι ταξιδιώτες συστήνεται να τηρούν αυστηρά τα προληπτικά μέτρα για την ασφαλή κατανάλωση τροφίμων και ποτών. Στην περίπτωση μακράς παραμονής σε ενδημικές περιοχές, όπως τα μέλη ανθρωπιστικών αποστολών, συνιστάται ο εμβολιασμός.

Πολιομυελίτιδα

Το 2024 έως 15 Οκτωβρίου έχουν καταγραφεί 54 κρούσματα οξείας χαλαρής παράλυσης(AFP)  οφειλόμενα στον τύπο WPV1 της πολιομυελίτιδας στο Πακιστάν(32) και στο Αφγανιστάν(22).

Επιπλέον, στις 25 Ιουλίου, ένα κρούσμα οξείας χαλαρής παράλυσης AFP, οφειλόμενο σε παραλλαγή του ιού της πολιομυελίτιδας καταγράφηκε στη περιοχή Deir al–Balah της Γάζας, στην Παλαιστίνη.

Ιός πολιομυελίτιδας που προέρχεται από εμβόλιο (cVDPV):

Από την 1η Ιανουαρίου του 2024 έως τις 15 Οκτωβρίου του 2024 καταγράφηκαν 8 κρούσματα οξείας χαλαρής παράλυσης AFP οφειλόμενα στον τύπο cVPDV1 της νόσου, από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό(7) και τη Μοζαμβίκη(1).

Το 2024 καταγράφηκαν 173 κρούσματα οξείας χαλαρής παράλυσης AFP οφειλόμενα στον cVPDV2 τύπο της νόσου από 16 χώρες. Η πλειονότητα των κρουσμάτων καταγράφηκε στη Νιγηρία (61) και στην Υεμένη(33).

Το 2023 και το 2024, δεν αναφέρθηκαν περιπτώσεις AFP που προκλήθηκαν από τον τύπο cVDPV3.

Οδηγίες

Ο ιός της πολιομυελίτιδας μεταδίδεται από άτομο σε άτομο κυρίως μέσω της κοπρανο-στοματικής οδού και σπανιότερα μέσω της στοματο-στοματικής οδού, σε συνθήκες χαμηλού υγειονομικού επιπέδου. Ο ιός ανιχνεύεται πιο εύκολα και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στα κόπρανα, από ότι σε φαρυγγικές εκκρίσεις. Σε σπάνιες περιπτώσεις, το γάλα, άλλες τροφές και αντικείμενα μολυσμένα με κόπρανα έχουν ενοχοποιηθεί ως πηγές μετάδοσης. Δεν υπάρχουν αξιόπιστες ενδείξεις μετάδοσης μέσω εντόμων. Το νερό και τα λύματα ενοχοποιούνται σπανίως. Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν εμφανίζονται συμπτώματα, ενώ τη σοβαρή παραλυτική μορφή της νόσου εκδηλώνει λιγότερο από 1% όσων μολύνονται από τον ιό. Η πολιομυελίτιδα είναι νόσημα που προλαμβάνεται με εμβολιασμό. Συστήνεται ο εμβολιασμός όλων των ταξιδιωτών, από και προς χώρες στις οποίες η νόσος ενδημεί, καθώς και η καταγραφή του εμβολιασμού στο Διεθνές Πιστοποιητικό Εμβολιασμού.