Πώς επηρεάζει η παχυσαρκία τη λειτουργία του εγκεφάλου

Σύμφωνα με αποτελέσματα επιστημονικών μελετών η αύξηση του σωματικού βάρους επηρεάζει σημαντικά και την εγκεφαλική λειτουργία.

Οι αλλαγές που πραγματοποιούνται σε αυτό το επίπεδο πυροδοτούν την υπερκατανάλωση τροφής οδηγώντας σε έναν φαύλο κύκλο απώλειας και επαναπρόσληψης βάρους, που καθιστά κάθε επόμενη προσπάθεια πιο δύσκολη από την προηγούμενη.

Στη συνέχεια περιγράφονται 5 τρόποι με τους οποίους μπορεί η παχυσαρκία να επηρεάσει την εγκεφαλική λειτουργία:

Η παχυσαρκία προκαλεί ‘εξάρτηση’ από το φαγητό

Η αύξηση του σωματικού βάρους μειώνει την ευαισθησία του εγκεφάλου στο αίσθημα της απόλαυσης που προσφέρουν τα γλυκά και λιπαρά τρόφιμα, προκαλώντας έτσι την κατανάλωση ποσοτήτων μεγαλύτερων από εκείνες που συνήθιζε να καταναλώνει κανείς όταν ήταν λεπτότερος.

Ένα παρόμοιο φαινόμενο παρατηρείται και στους χρήστες ναρκωτικών, οι οποίοι χρειάζονται ολοένα και μεγαλύτερη ποσότητα κοκαΐνης ή ηρωίνης για να νιώσουν το αρχικό αίσθημα απόλαυσης και ικανοποίησης.
Στα πλαίσια μιας μελέτης που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό ‘Journal of Neuroscience’, οι ερευνητές παρακολούθησαν την εγκεφαλική λειτουργία γυναικών όσο κατανάλωναν ένα milkshake, μια διαδικασία που ενεργοποίησε το ραβδωτό σώμα του εγκεφάλου (striatum).

Έξι μήνες αργότερα, οι ερευνητές επανέλαβαν το συγκεκριμένο πείραμα στις ίδιες γυναίκες, οι οποίες όμως είχαν πάρει λίγο βάρος. Όσο μεγαλύτερη ήταν η αύξηση του βάρους των γυναικών, τόσο χαμηλότερη ήταν η ενεργοποίηση της συγκεκριμένης περιοχής του εγκεφάλου τους κατά τη διάρκεια της κατανάλωσης του ίδιου ροφήματος.

Η παχυσαρκία αυξάνει τον παρορμητισμό

Στα παχύσαρκα παιδιά, μία περιοχή του εγκεφάλου που ελέγχει τον παρορμητισμό και ονομάζεται προμετωπιαίος φλοιός, φαίνεται να είναι συρρικνωμένος σε σχέση με των αδύνατων παιδιών σύμφωνα με μία μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στην επιθεώρηση ‘Brain Research’.

Είναι πολύ πιθανό η φλεγμονή που χαρακτηρίζει την παχυσαρκία να καταστρέφει συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τον έλεγχο της προσλαμβανόμενης τροφής επιβαρύνοντας έτσι ακόμη περισσότερο την κατάσταση του σωματικού βάρους.

Η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο άνοιας

Τα αποτελέσματα μίας μελέτης που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό ‘Annals of Neurology’ αποκαλύπτουν πως η αυξημένη συσσώρευση λίπους στην περιοχή της κοιλιάς, το λεγόμενο κοιλιακό λίπος, σχετίζεται με μειωμένο όγκο του εγκεφάλου.

Πιο συγκεκριμένα, φαίνεται πως το λίπος που αποθηκεύεται στην περιοχή της κοιλιάς προκαλεί την έκκριση ενός συγκεκριμένου κοκτέιλ ορμονών που επιδεινώνουν τη φλεγμονή και προκαλούν τη μείωση του όγκου του εγκεφάλου, μία κατάσταση που σύμφωνα με προηγούμενες μελέτες προκαλεί αύξηση του κινδύνου εμφάνισης άνοιας.

Οι συνεχείς αυξομειώσεις του βάρους επιτείνουν τα αδηφαγικά επεισόδια σε περιόδους στρες

Το φαινόμενο yo-yo, οι συνεχείς δηλαδή αυξομειώσεις του σωματικού βάρους επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την εγκεφαλική λειτουργία, σύμφωνα με τα αποτελέσματα μιας σχετικής μελέτης που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση ‘Journal of Neuroscience’.

Στη συγκεκριμένη μελέτη οι ερευνητές ενώ αρχικά προκάλεσαν τη μείωση του 10-15% του σωματικού βάρους ποντικιών, στη συνέχεια τα άφησαν ελεύθερα ούτως ώστε να επαναπροσλάβουν το βάρος που είχαν χάσει, όπως ακριβώς συμβαίνει συχνά και στους ανθρώπους.

Κάθε φορά που τα πειραματόζωα εκτίθεντο σε στρεσσογόνες καταστάσεις, έτρωγαν περισσότερο σε σχέση με εκείνα που δεν είχαν βρεθεί ποτέ σε δίαιτα. Μάλιστα, ανιχνεύθηκε πως σε αυτά τα ποντίκια είχαν πραγματοποιηθεί αλλαγές σε γονίδια που ρυθμίζουν την απάντηση στο στρές, με αποτέλεσμα να εμφανίζουν τη συγκεκριμένη διατροφική συμπεριφορά.

Η παχυσαρκία επηρεάζει τη μνήμη

Η παχυσαρκία φαίνεται πως επηρεάζει αρνητικά τη μνήμη, τουλάχιστον των γυναικών μετά την εμμηνόπαυση, όπως αποκαλύπτει μία μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό ‘American Geriatric Society’. Στη συγκεκριμένη μελέτη συμμετείχαν 8.745 γυναίκες ηλικίας 65 έως 79 ετών.

Τα αποτελέσματα έδειξαν πως η αύξηση του δείκτη μάζας σώματος κατά 1 μονάδα σχετιζόταν με μείωση του σκορ ενός τεστ για τη μνήμη κατά 1 μονάδα (μέγιστο σκορ οι 100 βαθμοί). Για ακόμη μία φορά, η φλεγμονή που προκαλεί η παχυσαρκία φαίνεται πως αποτελεί την αιτία που επηρεάζει τις γνωστικές λειτουργίες.

Πηγές:
Eric Stice, Sonja Yokum, Kenneth Blum, and Cara Bohon. Weight Gain Is Associated with Reduced Striatal Response to Palatable Food. J. Neurosci. 2010 30: 13105-13109
Cazettes F, Cohen JI, Yau PL, Talbot H, Convit A. Obesity-mediated inflammation may damage the brain circuit that regulates food intake.Brain Res. 2010 Dec 10.
Debette S, Beiser A, Hoffmann U, Decarli C, O’Donnell CJ, Massaro JM, Au R, Himali JJ, Wolf PA, Fox CS, Seshadri S. Visceral fat is associated with lower brain volume in healthy middle-aged adults.Ann Neurol. 2010 Aug;68(2):136-44.
Pankevich DE, Teegarden SL, Hedin AD, Jensen CL, Bale TL. Caloric restriction experience reprograms stress and orexigenic pathways and promotes binge eating.J Neurosci. 2010 Dec 1;30(48):16399-407.
Kerwin DR, Zhang Y, Kotchen JM, Espeland MA, Van Horn L, McTigue KM, Robinson JG, Powell L, Kooperberg C, Coker LH, Hoffmann R. The cross-sectional relationship between body mass index, waist-hip ratio, and cognitive performance in postmenopausal women enrolled in the Women’s Health Initiative.J Am Geriatr Soc. 2010 Aug;58(8):1427-32.