Βασικά ‘κλειδιά’ κατά της παχυσαρκίας

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παχυσαρκίας, στις 24 Οκτωβρίου, το Ελληνικό Ινστιτούτο Διατροφής (ΕΙΔ) προσφέρει ενημερωτικές συμβουλές για την αντιμετώπιση της ασθένειας.

Παγκοσμίως, περισσότερα από 300 εκατομμύρια άνθρωποι θεωρούνται σήμερα παχύσαρκοι (με Δείκτη Μάζας Σώματος* ≥ 30), ενώ ο αριθμός των υπέρβαρων ατόμων (με Δείκτη Μάζας Σώματος* 25 – 29,9) ξεπερνά το 1 δισεκατομμύριο.

Η συχνότητα εμφάνισης της παχυσαρκίας στην Ελλάδα αγγίζει το 26% στους ενήλικες άνδρες (20 – 70 ετών) και το 18,2% στις ενήλικες γυναίκες (20 – 70 ετών). Για το υπερβάλλον σωματικό βάρος, η συχνότητα εμφάνισης φτάνει το 41,1% για τους ενήλικες άνδρες και το 29,9% για τις ενήλικες γυναίκες.

Κακές διατροφικές συνήθειες, μείωση φυσικής δραστηριότητας και κληρονομικότητα στοιχειοθετούν το πλαίσιο αιτιοπαθογένειας της παχυσαρκίας. Ένα πολύ μικρό ποσοστό παχύσαρκων (<5%) οφείλει κατά βάση το βάρος του σε ενδοκρινολογικές διαταραχές.

Μεγάλος όγκος μελετών αναδεικνύει τη σημασία της γενετικής προδιάθεσης στην εμφάνιση της παχυσαρκίας. Όμως, η κληρονομικότητα δεν αποτελεί τίποτε άλλο από το ‘όπλισμα της σκανδάλης’ της παχυσαρκίας. Οι βασικοί περιβαλλοντικοί παράγοντες (διατροφή, φυσική δραστηριότητα) είναι αυτοί που ‘πατούν τη σκανδάλη’ για την εκδήλωση της παχυσαρκίας.

Γίνεται φανερό λοιπόν ότι ο ρόλος της διατροφής και της φυσικής δραστηριότητας είναι βαρυσήμαντοι στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας.

Βασικά ‘κλειδιά’ για την επίτευξη αντικειμενικών στόχων, που θα οδηγήσουν στην επίλυση του προβλήματος της παχυσαρκίας αποτελούν :

• Η ανάδειξη νοοτροπίας που θα ενθαρρύνει και θα δίνει ισχυρά κίνητρα για απώλεια βάρους διαμέσου :της έμφασης στην κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, ανεπεξέργαστων δημητριακών, της αύξησης της φυσικής δραστηριότητας με μέτρια άσκηση, κατά 30΄ τουλάχιστον καθημερινά, της μείωσης της κατανάλωσης τροφών πλούσιων σε κορεσμένο λίπος (λίπος γαλακτοκομικών, κρέατος) καθώς και ζάχαρης.
• Η διαρκής επιστημονική ενημέρωση για τη σωρεία ακατάλληλων και συχνά επικίνδυνων τρόπων αδυνατίσματος, που ουσιαστικά διαιωνίζουν το πρόβλημα της παχυσαρκίας, όπως παράδοξες δίαιτες (π.χ. δίαιτα με βάση την ομάδα αίματος), αλλοπρόσαλλες αιματολογικές εξετάσεις που υποτίθεται ότι διαγιγνώσκουν ‘τροφές που παχαίνουν και που αδυνατίζουν’ (π.χ. τεστ δυσανεξίας των τροφών) και βέβαια ακατάλληλα χάπια αδυνατίσματος.
• Η γνώση για την πραγματική διάσταση και αξία, σχετικά καινούριων τεχνικών για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, όπως οι διάφορες χειρουργικές επεμβάσεις. Πολλοί ασθενείς με νοσογόνο παχυσαρκία έχουν σήμερα ευεργετηθεί, από ορισμένα είδη χειρουργικών επεμβάσεων κατά της παχυσαρκίας, όταν βέβαια αυτές εφαρμόζονται εκεί που πραγματικά ενδείκνυται και εφόσον προηγουμένως, έχει αναλυτικά εξηγηθεί στον υποψήφιο προς επέμβαση, πως οι τεχνικές αυτές αποτελούν εφαλτήριο για την υιοθέτηση δραστικών αλλαγών στο γενικότερο τρόπο ζωής και διατροφής και όχι ευκαιρία να συνεχίσει την ανισόρροπη διατροφή που εφάρμοζε. Άλλωστε, μια προσεκτική ματιά σε κάποιους από τους κανόνες σίτισης που πρέπει να εφαρμόζονται μετά από περιοριστικού τύπου επεμβάσεις για την παχυσαρκία (π.χ. τρώτε αργά και μασάτε πολύ καλά την τροφή σας, μην πίνετε μεγάλες ποσότητες υγρών παράλληλα με το φαγητό σας, προεπιλέξτε μικρές μερίδες, κλπ.), συνηγορούν στην αναγκαιότητα για διαμόρφωση νέων συνθηκών διατροφής.

Με αυτά ακριβώς ‘τα κλειδιά’ είναι εναρμονισμένο και το Ελληνικό Ινστιτούτο Διατροφής, που παράλληλα προωθεί αποδοτικές τακτικές αντιμετώπισης του πολυπαραγοντικού νοσήματος της παχυσαρκίας, όπως η τροποποίηση της συμπεριφοράς του ατόμου απέναντι στη διατροφή.

Κάτι τέτοιο μπορεί να επιτευχθεί μέσα από την γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία. Η γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία, βασίζεται στο επιστημονικό γεγονός ότι οι σκέψεις μας είναι αυτές που επηρεάζουν και διαμορφώνουν τα συναισθήματα και τη γενικότερη συμπεριφορά μας και όχι εξωγενείς παράγοντες, όπως τρίτοι άνθρωποι, καταστάσεις ή γεγονότα.

Το θετικό αυτής της παραδοχής, είναι ότι μπορούμε να αλλάξουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε, ώστε να αισθανόμαστε και να ενεργούμε καλύτερα, ακόμα και αν η ίδια η κατάσταση δεν αλλάζει.

Σχετικά με την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παχυσαρκίας

Σύμφωνα με την αρμόδια επιτροπή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, αλλά και τo Διεθνή Σύλλογο για τη Μελέτη της Παχυσαρκίας (International Association for the Study of Obesity - IASO), με τον οποίο επικοινώνησε το Ελληνικό Ινστιτούτο Διατροφής, η επίσημη θεσμοθέτηση για την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παχυσαρκίας εκκρεμεί.

Παρ’ όλα αυτά, η 24η Οκτωβρίου θεωρείται άτυπα, ως ημέρα επισήμανσης και προβολής της δριμύτητας της παχυσαρκίας, ενός νοσήματος που τείνει να λάβει διαστάσεις επιδημίας.

Πηγές:
Ελληνικό Ινστιτούτο Διατροφής