Επιδημικές διαστάσεις της παχυσαρκίας

Ένα από τα συχνότερα νοσήματα της σημερινής εποχής που τείνει να πάρει τις διαστάσεις επιδημίας είναι η παχυσαρκία. Το ανησυχητικότερο όμως είναι ότι οι ρυθμοί εμφάνισης της παχυσαρκίας ειδικότερα στις κοινωνίες δυτικού τύπου είναι ραγδαία αυξανόμενοι. Έτσι στην Αυστραλία περισσότεροι από το 65% του πληθυσμού είναι υπέρβαροι, ενώ υπάρχει η πρόβλεψη ότι μέσα στα επόμενα 35 χρόνια με τους σημερινούς ρυθμούς όλοι οι Αυστραλοί άνδρες θα είναι υπέρβαροι. Στην Αμερική το 56,4% του πληθυσμού είναι υπέρβαροι και το 20% παχύσαρκοι. Στην Ευρωπαϊκή ένωση το 30.1% των ανδρών και το 35.4% των γυναικών θεωρούνται πάνω από το φυσιολογικό βάρος. Στην Ελλάδα μάλιστα τα ποσοστά είναι ιδιαίτερα αυξημένα, αν αναλογιστεί κανείς ότι οι Έλληνες κατέχουν την πρώτη θέση ανάμεσα στους υπόλοιπους κατοίκους της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το 35.4% των ανδρών και το 30.8% των γυναικών να είναι πάνω από το φυσιολογικό βάρος. Παράλληλα η παχυσαρκία αποτελεί αίτιο εμφάνισης πολλών νοσημάτων με αυξητικές διαστάσεις στις μέρες μας όπως καρδιοαναπνευστικά προβλήματα, υπέρταση, διαβήτης, ουρική αρθρίτιδα κα.

Κακές διατροφικές συνήθειες, μείωση φυσικής δραστηριότητας, κληρονομικότητα και ορμονικοί παράγοντες στοιχειοθετούν το πλαίσιο αιτιοπαθογένειας της παχυσαρκίας. Ένα μικρό ποσοστό παχύσαρκων (<5%) οφείλει κατά βάση το βάρος του σε ορμονικές διαταραχές. Σε αυτή την περίπτωση οποιαδήποτε διαιτητική αγωγή θα πρέπει να εφαρμόζεται κατόπιν ορμονικής ρύθμισης από τον ενδοκρινολόγο. Μεγάλος όγκος μελετών έχει δείξει τη σημασία της γενετικής προδιάθεσης στην εμφάνιση της παχυσαρκίας. Όμως η κληρονομικότητα δεν είναι τίποτε άλλο από το "όπλισμα της σκανδάλης" της παχυσαρκίας. Περιβαντολογικοί παράγοντες( διατροφή, άσκηση) είναι αυτοί που "πατούν την σκανδάλη" για την εκπυρσοκρότηση(εμφάνιση παχυσαρκίας).Γίνεται φανερό λοιπόν ότι ο ρόλος της διατροφής και της φυσικής δραστηριότητας είναι βαρυσήμαντοι στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας.

Η αντιμετώπιση του φαινομένου απετέλεσε και αποτελεί κυρίαρχης σημασίας ζήτημα στην επιστημονική κοινότητα. Τρεις είναι οι κύριοι τρόποι που χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα:

. Εφαρμόζονται σε ασθενείς με κακοήθη παχυσαρκίας(ΒΜΙ>40). Γαστρικές παρακάμψεις και περιοριστικού τύπου επεμβάσεις δείχνουν θεαματικά αποτελέσματα απώλειας βάρους και ικανοποιητική διατηρησιμότητα όταν αυτή συνοδεύεται και από κατάλληλη διαιτητική αγωγή.

. Στο παρελθόν χρησιμοποιήθηκαν θερμογενετικά και ανορεξιογόνα φάρμακα με σημαντικές όμως παρενέργειες( καρδιαγγειακά προβλήματα, νευρολογικές διαταραχές, κατάθλιψη, ακόμα και θάνατοι) και γρήγορα εγκαταλείφθηκαν. Σήμερα στην Ελληνική αγορά χρησιμοποιούνται δύο διαφορετικής φιλοσοφίας φάρμακα: αναστολείς λιπασών και ανορεξιογόνα. Περισσότερη έρευνα χρειάζεται και για τις δύο αυτές κατηγορίες κυρίως σε ότι αφορά το χώρο των παρενεργειών τους.

. Διάφοροι τύποι διαίτών χρησιμοποιήθηκαν και χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα. Έχει αποδειχθεί ότι οι δίαιτες αυτές είναι αποτελεσματικές (ικανοποιητική απώλεια, απογοητευτική διατηρησιμότητα) αν δεν συνοδεύονται και από Αλλαγή της Διατροφικής Συμπεριφοράς. Συγκεκριμένα το μοντέλο αυτό, που τα τελευταία 20 χρόνια έχει μαγνητίσει το ενδιαφέρον του επιστημονικού κόσμου που ασχολείται με την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, όταν εφαρμόζεται ταυτόχρονα με ένα εξατομικευμένο μη στερητικό υποθερμιδικό διαιτολόγιο και αύξηση της φυσικής δραστηριότητας εμφανίζει την καλύτερη έως σήμερα αποτελεσματικότητα στην απώλεια και διατήρηση βάρους για μεγάλο χρονικό διάστημα. Το μοντέλο αυτό βασίζεται στην παραδοχή ότι ο οργανισμός μας έμαθε κάποιες κακές διατροφικές συνήθειες. Στηριζόμενος στη γνώση ο οργανισμός μας έχει την ικανότητα να μάθει να μη συνεχίζει τις κακές διατροφικές συνήθειες.

Στη σημερινή εποχή που η δύναμη της διαφήμισης αγγίζει το υπέρμετρο, το άγχος και η ένταση της καθημερινότητας αφήνουν μικρές διεξόδους για διατροφικές απολαύσεις, η μόνη δύναμη του καταναλωτή είναι η ενημέρωση και η γνώση. Προς την κατεύθυνση αυτή είναι σημαντική η συνεργασία με ειδικούς : διαιτολόγο-γιατρό-γυμναστή-ψυχολόγο, ώστε να μπει ένα φρένο στις επιδημικές διαστάσεις του φαινομένου της παχυσαρκίας.