Τροφική αλλεργία: ποια τρόφιμα προσέχουμε

Ο όρος 'τροφική αλλεργία' αναφέρεται σε ανοσοβιολογικές ανεπιθύμητες αντιδράσεις στα τρόφιμα. Δηλαδή είναι μια αντίδραση του ανοσολογικού συστήματος σε ένα συγκεκριμένο τρόφιμο ή συστατικό τροφίμου, που το σώμα λανθασμένα πιστεύει ότι είναι επιβλαβές.

Μόλις το ανοσοποιητικό σύστημα αποφασίσει ότι ένα συγκεκριμένο τρόφιμο είναι επιβλαβές ενεργοποιεί ορισμένα κύτταρα για την παραγωγή ανοσοσφαιρίνης Ε (lgE, αντισώματα που απευθύνονται σε ειδικές πρωτεΐνες των τροφίμων), για την καταπολέμηση της ένοχης τροφής ή συστατικού τροφίμου.

Την επόμενη φορά που το άτομο θα καταναλώσει την ύποπτη τροφή, το ανοσοποιητικό σύστημα παράγει τεράστιες ποσότητες χημικών ουσιών, συμπεριλαμβανομένης της ισταμίνης, για να προστατέψει το σώμα. Αυτές οι χημικές ουσίες προκαλούν ένα χείμαρρο αλλεργικών συμπτωμάτων.

Πρέπει, ωστόσο, να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη διαφορά της τροφικής αλλεργίας από την τροφική δυσανεξία, καθώς η δεύτερη προκαλεί απλά δυσάρεστα συμπτώματα ύστερα από την κατανάλωση τροφής, που δεν αφορά το ανοσοποιητικό σύστημα.

Αντιθέτως η τροφική αλλεργία μπορεί να προκαλέσει σοβαρά πρόβλημα, ακόμα και θάνατο.

Ποιά είναι τα κοινά συμπτώματα της αντίδρασης
Τα συμπτώματα μπορούν να περιλαμβάνουν ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα:

• Μούδιασμα στο στόμα.
• Κνίδωση, κνησμό ή έκζεμα.
• Οίδημα των χειλιών, της γλώσσας, του λαιμού ή άλλα μέρη του σώματος.
• Προβλήματα στην αναπνοή.
• Κοιλιακό άλγος, διάρροια, ναυτία ή εμετό.
• Ζάλη, λιποθυμία.
• Μείωση της αρτηριακής πίεσης.

Τα συμπτώματα συνήθως εμφανίζονται μέσα σε λίγα λεπτά έως δύο ώρες μετά την κατανάλωση της ύποπτης τροφής.

Θεραπεία

Εκτός από την ιατρική διαχείριση των εκδηλώσεων της τροφικής αλλεργίας. (π.χ. εισπνεόμενα φάρμακα για το άσθμα, ενέσιμη χορήγηση επινεφρίνης σε σοβαρές περιπτώσεις) η αυστηρή αποφυγή τροφών που προκαλούν αλλεργία είναι ο μόνος τρόπος να αποφευχθεί μία αντίδραση.

Οι ύποπτες τροφές πρέπει να εξαλειφθούν ή να περιοριστούν για αρκετές εβδομάδες ώστε να περιοριστούν τα συμπτώματα. Αν υπάρχει βελτίωση τότε τα ύποπτα τρόφιμα μπορούν να εισαχθούν ένα κάθε φορά για να παρατηρηθεί ποιο τρόφιμο προκαλεί την τροφική αλλεργία.

Στην περίπτωση πολύ περιοριστικής δίαιτας (βλ.πίνακα κατηγορία 3) θα πρέπει να γίνεται μόνο υπό ιατρική παρακολούθηση, και για πολύ μικρό χρονικό διάστημα (2 βδομάδες το περισσότερο) για την αποφυγή του υποσιτισμού.

Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται οι πιό κοινές τροφές που προκαλούν τροφική αλλεργία, ταξινομημένες σε 3 κατηγορίες, αναλόγως την αυστηρότητα του τροφικού αποκλεισμού.

Κατηγορία 1: Γάλα, Αυγά, και Σιτάρι

Πρωτεΐνες ζωικής προέλευσης:
Επιτρεπόμενες τροφές: αρνί, κοτόπουλο, γαλοπούλα, βοδινό και χοιρινό κρέας
Απαγορευμένες τροφές: γάλα αγελάδας, αυγά.

Πρωτεΐνες φυτικής προέλευσης: 
Επιτρεπόμενες τροφές: γάλα από σόγια, φασόλια από σόγια, φασόλια, φακές. 
Απαγορευμένες τροφές: σιτάρι 

Δημητριακά ή αμυλούχες τροφές:
Επιτρεπόμενες τροφές: πατάτα, γλυκοπατάτα, ρύζι, δημητριακά, κριθάρι, σίκαλη, κεχρί, βρώμη.

Λαχανικά: Επιτρεπόμενες τροφές: όλα τα λαχανικά

Φρούτα: Επιτρεπόμενες τροφές: όλα τα φρούτα και οι χυμοί

Γλυκά: Επιτρεπόμενες τροφές:ζάχαρη (ζαχαρότευτλο), σιρόπι από σφεντάμι, σιρόπι από καλαμπόκι.

Λίπη:
Επιτρεπόμενες τροφές: λάδι από σόγια, καλαμποκέλαιο, λάδι από λαχανικά, ελαιόλαδο, αραχιδέλαιο, λάδι καρύδας, μαργαρίνες
Απαγορευμένες τροφές: βούτυρο και μαργαρίνες που περιέχουν γάλα

Διάφορα: Επιτρεπόμενες τροφές: αλάτι και μπαχαρικά.

Κατηγορία 2: αυστηρός αποκλεισμός

Πρωτεΐνες ζωικής προέλευσης:
Επιτρεπόμενες τροφές: αρνί
Απαγορευμένες τροφές: όλες οι άλλες ζωικές πρωτεΐνες συμπεριλαμβανομένου του κρέατος, ψαριού, πουλερικών, αυγών και γάλατος.

Πρωτεΐνες φυτικής προέλευσης:
Επιτρεπόμενες τροφές: καμία
Απαγορευμένες τροφές: γάλα από σόγια, φασόλια από σόγια, μπιζέλια και ξηροί καρποί

Λαχανικά:
Επιτρεπόμενες τροφές: τα περισσότερα λαχανικά
Απαγορευμένες τροφές: ντομάτες και μπιζέλια.

Φρούτα:
Επιτρεπόμενες τροφές: τα περισσότερα φρούτα και χυμοί
Απαγορευμένες τροφές: εσπεριδοειδή φρούτα, φράουλες

Γλυκά:
Επιτρεπόμενες τροφές: ζάχαρη (ζαχαρότευτλο), σιρόπι από σφεντάμι, σιρόπι από καλαμπόκι.

Λίπη:
Επιτρεπόμενες τροφές: λάδι καρύδας, ελαιόλαδο, σουσαμέλαιο
Απαγορευμένες τροφές: Βούτυρο, μαργαρίνες, λάδι από λαχανικά, λαδί από σόγια, αραχιδέλαιο

Διάφορα:
Επιτρεπόμενες τροφές: αλάτι, πιπέρι, μπαχαρικά, βανίλια και τάρτες, baking soda
Απαγορευμένες τροφές: σοκολάτα, καφές, τσάι, αναψυκτικά και αλκοόλ. 

Κατηγορία 3: πολύ αυστηρός αυστηρός αποκλεισμός

Επιτρεπόμενες τροφές: ρύζι σε οποιαδήποτε μορφή (δημητριακά από ρύζι βοηθούν ιδιαίτερα) - ανανάς - βερίκοκα- ροδάκινα- μήλα- αρνί- κοτόπουλο- παντζάρι- καρότα- -μαρούλι- γλυκοπατάτες - άσπρο ξύδι- ελαιόλαδο- μέλι- ζάχαρη- αλάτι
Απαγορευμένες τροφές: όλα τα υπόλοιπα φαγητά.