Το ψάρι σύμμαχος της καρδιάς

Λίπος: μία λέξη που σχετίζεται με παχυσαρκία, παθήσεις, προβλήματα στην καρδιά. Ένα συστατικό του διαιτολογίου μας που προσπαθούμε να το αποφύγουμε γιατί το έχουμε συσχετίσει με κάτι μη υγιεινό.

Είναι όμως έτσι; Είναι πραγματικά το λίπος κάτι κακό για τον οργανισμό μας;

Εν μέρει ναι. Τα λίπη, ανάλογα με κάποια χημικά χαρακτηριστικά τους διακρίνονται σε κορεσμένα, μονοακόρεστα & πολυακόρεστα.

Τα κορεσμένα λίπη είναι τα ουσιαστικά βλαβερά συστατικά του διαιτολογίου μας. Περιέχονται γενικά στα πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα και στα κρέατα. Συστήνεται να μην υπερβαίνουν το 8-10% των ημερησίων αναγκών σε θερμίδες.

Στα μονοακόρεστα λίπη (ελαιόλαδο) έχουν αποδοθεί, σε ορισμένες δοσολογίες, ευεργετικές ιδιότητες.

Τα πολυακόρεστα λίπη διακρίνονται και αυτά με την σειρά τους σε δύο κατηγορίες: στα ω-3 & στα ω-6 λιπαρά οξέα. Τα ω-6 βρίσκονται στους σπόρους τροφών του φυτικού βασιλείου, ενώ τα ω-3 στα ψάρια. Μια πολύ μικρή διαφοροποίηση στη χημική τους δομή αρκεί για να τους προσδώσει εντελώς διαφορετικές ιδιότητες.

Έρευνες που έγιναν στους Εσκιμώους ανέδειξαν τις πραγματικά σπουδαίες ιδιότητες των περίφημων πια ω-3 λιπαρών οξέων. Ειδικότερα δε, αν και οι Εσκιμώοι καταναλώνουν ιδιαίτερα μεγάλες ποσότητες λιπών & χοληστερόλης τα κρούσματα αθυροσκλήρυνσης είναι ελάχιστα.

Ανάλυση των διατροφικών τους συνηθειών έδειξε πως η κατανάλωση λιπών προερχόμενα από τα ψάρια ξεπερνάει το 20% της ημερήσιας ενεργειακής κάλυψης και έρευνες που ακολούθησαν απέδειξαν την αντιθρομβωτική δράση των ω-3 λιπαρών οξέων των ψαριών.

Το ΕΡΑ (εικοσιπεντανοικό οξύ) και το DHA (εικοσιδιπεντανοικό οξύ) είναι τα πιο γνωστά ω-3 λιπαρά οξέα. Αυτά ευθύνονται για τη σύνθεση ειδικών ουσιών όπως οι προσταγλαδίνες, οι θρομβοξάνες και οι λευκοτριένες που βρέθηκε ότι συμβάλλουν αρνητικά στη δημιουργία αθυρηματογόνου πλάκας.

Σύγχρονες έρευνες έχουν δείξει πως μειώνουν τη σύνθεση λιποπρωτεινών πολύ χαμηλής πυκνότητας VLDL από το συκώτι, καθώς επίσης συμβάλλουν στη γρήγορη απομάκρυνση τους από το αίμα.

Χαρακτηριστικό είναι πως οι ιδιότητες αυτές χαρακτηρίζουν μόνο τη δράση των ω-3 λιπαρών οξέων και όχι των συγγενών τους ω-6 λιπαρών οξέων.
Βέβαια όλα τα ψάρια δεν αποτελούν καλή πηγή για το EΡΑ και το DHA. Έτσι ψάρια με μεγάλη περιεκτικότητα σε λίπος όπως ρέγκα, σκουμπρί, σολομός, κολιός, αποτελούν καλύτερες πηγές απ’ ότι ψάρια με μικρότερη περιεκτικότητα όπως ο βακαλάος.

Έτσι οι διαιτολόγοι σήμερα συστήνουν 2 - 4 γρ. από ω-3 λιπαρά οξέα για προληπτική αντιθρομβωτική δράση, ενώ δόσεις από 4 - 24 γρ. φαίνεται πως μειώνουν δραστικά τα επίπεδα των λιπιδίων στο αίμα. Πολλές έρευνες επίσης έδειξαν ότι τα ιχθυέλαια είναι πιο αποτελεσματικά & από την δράση της ασπιρίνης.

Γίνεται λοιπόν φανερό πως η ευεργετική δράση των ψαριών στη μείωση των επιπέδων των λιπιδίων και συνεπώς στη μείωση των κρουσμάτων αθυροσκλήρυνσης τα καθιστά υπερπολύτιμη τροφή.

Μπορεί να μην έχουν την ίδια περιεκτικότητα σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία με το κόκκινο κρέας, έχουν όμως πολύ μικρότερη ποσότητα κορεσμένου λίπους. Μάλιστα μεγάλες ποσότητες από ω3 λιπαρά οξέα θεωρούνται ιδιαίτερα ευεργετικές στην καταναλωτική εποχή που ζούμε.

 Έτσι σύγχρονες απόψεις διατροφής συστήνουν αντικατάσταση του κορεσμένου λίπους του διαιτολογίου μας από πολυακόρεστα λίπη, δηλαδή κατανάλωση ψαριών 2 -3 φορές την εβδομάδα, ιδιαίτερα το καλοκαίρι που τα συναντούμε σε αφθονία.